Свесност

Од Википедија — слободната енциклопедија

Свесноста - психолошкиот процес на намерно фокусирање на сопственото внимание кон искусување на сегашноста без никакво осудување. Намерното фокусирање за постигнување на свесноста може да се развие на повеќе начини преку тренирање на умот, на пример преку медитација. Учењето за свесноста потекнува од Будистичките традиции и засновано на Зен, Випасана и тибетските медитациски техники.[1][2]

Во склоп на клиничката психологија и психијатрија се имаат развиено бројни терапевтски примени на свесност за помош при различни психолошки состојби.[3] Практикувањето на свесност се користи за намалување на депресија [4][5][6], стрес,[5][7][8] вознемиреност [4][5][8] и одвикнување од зависност од дрога.[9][10][11] Клинички студии имаат покажано дека практикувањето на свесност го подобрува физичкото и менталното здравје кај различни категории на пациенти.[12] Програми засновани на практикување свесност се применуваат во школи, затвори, болници, и други средини, како и за дополнителни цели како што се здраво стареење, балансирање на тежина, атлетски способности, помагање на деца со специјални потреби, итн. Практикувањето на свесност може да има превентивно влијание во спречувањето на ментални здравствени проблеми.[13][14]

Свесност во Будистички Контекст[уреди | уреди извор]

Иако дефинициите и техниките за свесност се разновидни, Будистичките традиции ја објаснуваат свесноста преку идејата дека минатите, сегашните и идните моменти се појавуваат и исчезнуваат како моментални чувствени импресии и ментални феномени. Имено, способноста на “внимание“ (будизам:manaskara) е универзална, што значи дека човекот секогаш дава внимание на нешто. Нашето внимание може да биде “соодветно“ (будизам:yoniso manaskara) кога се наоѓаме целосно во сегашниот момент, или “несоодветно“ (будизам:ayoniso manskara) кога му даваме внимание на нешто што нè одвлекува од сегашноста и овдешноста. Вистинската свесност прифаќа сè без осудување или реагирање. Таа вклучува сè и сака сè. Праксата на свесност се стреми да најде начин да го одржи вниманието преку целиот ден.

Зборот за свесност во Санскрит јазикот е смрити (smriti), што значи “запамти.“ Свесноста е запаметување да се вратиме во сегашноста.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ Karunamuni N, Weerasekera R (2019). „Theoretical Foundations to Guide Mindfulness Meditation: A Path to Wisdom“. Current Psychology. 38 (3): 627–646. doi:10.1007/s12144-017-9631-7.
  2. ↑ Van Gordon W, Shonin E, Griffiths MD, Singh NN (2014). „There is Only One Mindfulness: Why Science and Buddhism Need to Work Together“. Mindfulness. 6: 49–56. doi:10.1007/s12671-014-0379-y.
  3. ↑ Harrington A, Dunne JD (October 2015). „When mindfulness is therapy: Ethical qualms, historical perspectives“. The American Psychologist. 70 (7): 621–31. doi:10.1037/a0039460. PMID 26436312. Mindfulness, the argument goes, was never supposed to be about weight loss, better sex, helping children perform better in school, helping employees be more productive in the workplace, or even improving the functioning of anxious, depressed people. It was never supposed to be a merchandized commodity to be bought and sold.
  4. ↑ 4,0 4,1 Blanck P, Perleth S, Heidenreich T. Kroeger P, Ditzen B, Bents H, Mander J. (2018). „Effects of mindfulness exercises as stand-alone intervention on symptoms of anxiety and depression: Systematic review and meta-analysis“. Behaviour Research and Therapy. 102: 25–35. doi:10.1007/s12671-014-0379-y. PMID 29291584.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Khoury B, Sharma M, Rush SE, Fournier C (June 2015). „Mindfulness-based stress reduction for healthy individuals: A meta-analysis“. Journal of Psychosomatic Research. 78 (6): 519–28. doi:10.1016/j.jpsychores.2015.03.009. PMID 25818837. We conducted a meta-analysis to provide a review of MBSR for healthy individuals. The meta-analysis included 29 studies enrolling 2668 participants... The results obtained are robust and are maintained at follow-up. When combined, mindfulness and compassion strongly correlated with clinical effects.
  6. ↑ Jain FA, Walsh RN, Eisendrath SJ, Christensen S, Rael Cahn B (2015). „Critical analysis of the efficacy of meditation therapies for acute and subacute phase treatment of depressive disorders: a systematic review“. Psychosomatics. 56 (2): 140–52. doi:10.1016/j.psym.2014.10.007. PMC 4383597. PMID 25591492.
  7. ↑ Sharma M, Rush SE (October 2014). „Mindfulness-based stress reduction as a stress management intervention for healthy individuals: a systematic review“. Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine. 19 (4): 271–86. doi:10.1177/2156587214543143. PMID 25053754. Mindfulness-based stress reduction offers an effective way of reducing stress by combining mindfulness meditation and yoga in an 8-week training program... Of the 17 studies, 16 demonstrated positive changes in psychological or physiological outcomes related to anxiety and/or stress. Despite the limitations of not all studies using randomized controlled design, having smaller sample sizes, and having different outcomes, mindfulness-based stress reduction appears to be a promising modality for stress management.
  8. ↑ 8,0 8,1 Hofmann SG, Sawyer AT, Witt AA, Oh D (April 2010). „The effect of mindfulness-based therapy on anxiety and depression: A meta-analytic review“. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 78 (2): 169–83. doi:10.1037/a0018555. PMC 2848393. PMID 20350028.
  9. ↑ Chiesa A, Serretti A (April 2014). „Are mindfulness-based interventions effective for substance use disorders? A systematic review of the evidence“. Substance Use & Misuse. 49 (5): 492–512. doi:10.3109/10826084.2013.770027. PMID 23461667. S2CID 34990668.
  10. ↑ Garland EL, Froeliger B, Howard MO (January 2014). „Mindfulness training targets neurocognitive mechanisms of addiction at the attention-appraisal-emotion interface“. Frontiers in Psychiatry. 4: 173. doi:10.3389/fpsyt.2013.00173. PMC 3887509. PMID 24454293.
  11. ↑ Sancho M, De Gracia M, Rodríguez RC, Mallorquí-Bagué N, Sánchez-González J, Trujols J, Sánchez I, Jiménez-Murcia S and Menchón JM. (2018). „Mindfulness-Based Interventions for the Treatment of Substance and Behavioral Addictions: A Systematic Review“. Front. Psychiatry. 9 (95): 95. doi:10.3389/fpsyt.2018.00095. PMC 5884944. PMID 29651257.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  12. ↑ Paulus MP (January 2016). „Neural Basis of Mindfulness Interventions that Moderate the Impact of Stress on the Brain“. Neuropsychopharmacology. 41 (1): 373. doi:10.1038/npp.2015.239. PMC 4677133. PMID 26657952.
  13. ↑ Tang YY, Leve LD (March 2016). „A translational neuroscience perspective on mindfulness meditation as a prevention strategy“. Translational Behavioral Medicine. 6 (1): 63–72. doi:10.1007/s13142-015-0360-x. PMC 4807201. PMID 27012254.
  14. ↑ Cheng FK (2016). „Is meditation conducive to mental well-being for adolescents? An integrative review for mental health nursing“. International Journal of Africa Nursing Sciences. 4: 7–19. doi:10.1016/j.ijans.2016.01.001.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Свесност&oldid=5045679“