Психијатриска реформа во Италија
Психијатриската реформа во Италија е реформа на психијатријата која започнала во Италија по усвојувањето на Законот на Базанглија во 1978 година и завршил со самиот крај на системот на италијанската државна душевна болница во 1998 година.[1] Помеѓу европските земји, Италија била првата што јавно ја изјавила својата одбивност кон системот за грижа за менталното здравје што довело до социјална исклученост и сегрегација.[2] Психијатриската реформа исто така била последица на јавната дебата поттикната од случајот на Џорџо Кода и приказните собрани и анализирани во книгата на Алберто Папуци.
Цели[уреди | уреди извор]
Реформата била насочена кон постепено демонтирање на психијатриските болници и барала сеопфатна, интегрирана и одговорна служба за ментално здравје во заедницата.[3] Целта на грижата во заедницата е да се поништи одамна прифатената практика на изолирање на менталните болни во големите институции, да се промовира нивната интеграција во заедницата, нудејќи им средина што е социјално стимулирачка, притоа избегнувајќи ги да се подложат на премногу интензивни социјални притисоци.[3]
Курс[уреди | уреди извор]
Од крајот на 1960-тите, италијанскиот лекар Џорџо Антонучи ја довел во прашање основата на самата психијатрија. Откако работел со Еделвајс Коти во 1968 година во Центар за човечки односи во Цивидале дел Фриули - отворено одделение создадено како алтернатива на психијатриската болница од 1973 до 1996 година. Во август 1971 година, Франко Базанглија станал директор на провинциската психијатриска болница сместена во Трст. Со група млади лекари кои сè уште не биле под влијание на традиционалната психијатрија - како и психолози, волонтери и студенти - Базанглија започнал интензивен проект.[4] Во тоа време, во психијатриската болница Сан Џовани имал приближно 1.200 пациенти, повеќето од нив биле на задолжително лекување. Од 1971 до 1974 година, напорите на Франко Базанглија и неговата екипа биле насочени кон промена на правилата и логиката што ја регулирала институцијата, доведување на хиерархијата, менување на односите помеѓу пациентите и операторите, измислување нови односи, можности и простори и обновување слободата и правата на затворениците.[4]
Во болницата што се трансформирала, старателството било заменето со грижа, институционално напуштање со целосно преземање на одговорноста за пациентот и неговата состојба, додека негацијата на поединецот преку концептот болест-опасност била заменета со доделување важност и вредност на индивидуални животни истории.[4] Била сузбиена секаква форма на физичко задржување и шок терапија, отстранети биле бариерите и решетката што ги опфатиле одделенијата, вратите и портите се отвориле, задолжителните хоспитализации станале доброволни и дефинитивните биле укинати, со што пациентите ги вратиле своите политички и граѓански права.[4]
Главни одлики[уреди | уреди извор]
Микеле Тансела ги прецизирал главните одлики на италијанското искуство:[3]
- грижата за заедницата како главна компонента на системот;
- релативно ниска доза на болничка нега, избегнувајќи лекување на какви било нови пациенти во ментална болница;
- многу внимателна интеграција помеѓу различните установи во рамките на географски базираниот систем на нега, истиот тим обезбедува амбулантска, како и болничка и грижа во заедницата.
Затворањето на различни болнички установи станало можно поради постојаното намалување на бројот на болници кои со текот на годините ја имало следната динамика:[5]
| 1968: 4.633 | 1972: 3.385 | 1976: 2.684 |
| 1969: 4.508 | 1973: 3.037 | 1977: 2.492 |
| 1970: 4.054 | 1974: 2.937 | 1978: 2.176 |
| 1971: 3.634 | 1975: 2.834 | 1979: 1.710 [5] |
Проценки[уреди | уреди извор]
Џована Русо и Франческо Карели наведуваат дека во 1978 година реформата во Басаља можеби не можела целосно да се спроведе бидејќи општеството не било подготвено за таков авангарден и иновативен концепт на менталното здравје.[6] Триесет години подоцна, станало поочигледно дека оваа реформа го одразува концептот на современа здравствена и социјална грижа за менталните пациенти.[6]
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Burti L. (2001). „Italian psychiatric reform 20 plus years after“. Acta Psychiatrica Scandinavica. 104 (410 Supplementum): 41–46. doi:10.1034/j.1600-0447.2001.1040s2041.x. PMID 11863050.
- ↑ Ramon, Shulamit; Williams, Janet (2005). Mental health at the crossroads: the promise of the psychosocial approach. Ashgate Publishing, Ltd. стр. 57. ISBN 978-0-7546-4191-9.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Tansella M. (November 1986). „Community psychiatry without mental hospitals — the Italian experience: a review“. Journal of the Royal Society of Medicine. 79 (11): 664–669. doi:10.1177/014107688607901117. PMC 1290535. PMID 3795212.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Грешка во наводот: Погрешна ознака
<ref>; нема зададено текст за наводите по имеDel Giudice. - ↑ 5,0 5,1 „Dal 1968 al 1995: la prima fase del "superamento" dell'istituzione psichiatrica“. Psichiatria e storia. Архивирано од изворникот на 2012-03-13. Посетено на 2010-10-21.
- ↑ 6,0 6,1 Russo G., Carelli F. (May 2009). „Dismantling asylums: The Italian Job“ (PDF). London Journal of Primary Care. Архивирано од изворникот (PDF) на 2017-03-16. Посетено на 2023-03-31.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Del Giudice G. (1998). „Psychiatric Reform in Italy“ (PDF). Trieste: Mental Health Department. Архивирано од изворникот (PDF) на 2011-07-22. Посетено на 5 Oct 2010.
- Giorgio Antonucci speaks about Franco Basaglia (in Italian)
- Archive Giorgio Antonucci