Псевдоахондроплазија

Од Википедија — слободната енциклопедија

Псевдоахондроплазијата е една од наследното нарушување на растот на коските.[1] Тоа е генетско автосомно доминантно нарушување. Генерално не се открива до 2-3-годишна возраст, бидејќи растот на почетокот е нормален. Псевдоахондроплазијата вообичаено прво се открива со пад на линеарен раст за разлика од врсниците, шетање или деформитети на долните екстремитети.. Постои пореметување на конверзијата на 'рскавицата во коската (процес наречен осификација), особено во долгите коски на рацете и нозете. Првенствено се одликува со низок раст, непропорционално кратки раце и нозе (екстремитети), блага до умерена краткост на прстите (брахидактилија) и широки, кратки раце и стапала (т.е. џуџест раст со кратки екстремитети, особено во долгите коски на рацете и нозете), нормални црти на лицето и големина на главата, нормална интелигенција. Постои изразена мобилност (подвижност) во зглобовите на прстите, лактите и колената. Болката во зглобовите е честа појава на сите возрасти остеоартритисот се јавува во раната зрелост и ги зафаќа сите зглобови.

Псевдоахондроплазија (исто така позната како PSACH, псевдоахондропластична дисплазија и псевдоахондропластична спондилоепифизеална дисплазија синдром) претставуваостеохондродисплазија која резултира со благ до сериозно низок раст поради инхибиција на скелетниот раст првенствено во екстремитетите.

Иако сличностите во номенклатурата може да предизвикаат конфузија, псевдоахондроплазијата не треба да се меша со ахондроплазијата, која е клинички и генетски различна скелетна дисплазија . Псевдоахондроплазијата е предизвикана од хетерозиготна мутација во генот што го кодира олигомерната матрична белковина на 'рскавицата (COMP). Мутацијата која што се наоѓа во генот COMP, исто така, може да предизвика повеќекратна епифизална дисплазија . И покрај радиоклиничките сличности помеѓу псевдоахондроплазијата и мултипната епифизална дисплазија, втората е помалку тешка.[2] Триесет проценти од случаите се фамилијарни со заболен родител кој ја пренесува состојбата, додека кај 70 % се јавуваат како случајна, нова („де ново“) мутација што значи дека во повеќето случаи, генската мутација настанала во моментот на формирање на јајце-клетката или спермата само за тоа дете. Штом ќе се случи мутацијата, таа се пренесува како доминантен модел од засегнатата индивидуа на нивното дете. Ризикот од пренесување на абнормалниот ген од засегнатиот родител на потомството е 50 % за секоја бременост без оглед на полот на детето.

Знаци и симптоми[уреди | уреди извор]

Непропорционалниот низок раст, деформитетот на долните екстремитети, кратките прсти и лигаментозната опуштеност и даваат на псеудоахондроплазијата нејзините карактеристични одлики. Просечната висина на возрасните мажи со оваа состојба е околу 120 сантиметри (додека возрасните жени обично се околу 116 см (3 стапки, 9 инчи). Лицата заболени со оваа болест не се значително ниски при раѓањето. Пациентите со псевдоахондроплазија се манифестираат со абнормалности во одењето, деформитет на долните екстремитети или забавена стапка на раст што карактеристично се појавува на возраст од 2-3 години. Непропорционалниот низок раст се одликува со скратување на сегментите на проксималните екстремитети (хумери и фемора), исто така наречено ризомелично скратување. Други познати клинички одлики вклучуваат, genu valgum/varum, брахидактилија (кратки прсти), деформитет на еластична флексија на колковите, колената, хиперлордоза на лумбалниот ’рбет, рокерски долни стапала и проширување на метафизалните краеви на долгите коски особено околу зглобовите, колената и глуждовите. Пациентите со псевдоахондроплазија имаат нормална интелигенција и краниофацијални одлики. кратки раце и нозе;

• доцнење во лазење и одење;

• болка во зглобовите на рана возраст;

• ограничен опсег на движења на лактите и колковите;

• абнормално голем опсег на движење на зглобовите (хиперекстензибилност) во рацете, и глуждовите;

• деформации на колената, како што се genua vara (колена што се насочени кон надвор) или genua valga (колена што се насочени навнатре);

• искривување на ’рбетот, вклучително и сколиоза или лордоза, внатрешно искривување на цервикалниот (горниот дел) и лумбалниот (средниот) дел на ’рбетот.

Болката, вообичаено започнува во раното детство и се засилува со вежбање. Треба да се избегнуваат активности кои ги напрегаат зглобовите, вклучително и сите контактни спортови и трамболина. Раната болка во зглобовите може да рефлектира воспалителен процес поврзан со основната патологија на хондроцитите. Остеоартритисот во раната зрелост е универзален наод кој обично се развива во хронична болка во зглобовите (артралгија) што посебно ги зафаќа колковите, глуждовите, рамото, лактите и колената. Дегенеративната болест на зглобовите е прогресивна и на крајот може да биде потребна хируршка интервенција, почнувајќи со замена на колкот, проследена со други замени на зглобови. Симптоматскиот третман со антиинфламаторни лекови се користи за справување со болката со различен степен на успех.

Генетика[уреди | уреди извор]

Псевдоахондроплазијата може да се наследи на автосомно доминантен начин, иако е документиран еден случај на многу ретка автосомно рецесивна форма. Потомците на засегнатите индивидуи имаат 50% ризик да го наследат мутантниот алел. Достапно е пренатално тестирање со молекуларно генетско испитување доколку мутацијата што ја предизвикува болеста е идентификувана кај засегнат член на семејството (Hecht et al. 1995).

Патофизиологија[уреди | уреди извор]

COMP е вонклеточна белковина што го врзува калциумот директно вклучен во миграцијата и пролиферацијата на хондроцитите. Тоа може да се забележи на висока фреквенција кај хондроцитите во развојот на коските и тетивите. При псевдохондроплазија, COMP не се лачи, туку наместо тоа се собира во хондроцитите, што на крајот ги труе и убива. Иако некои хондроцити успеваат да преживеат, растот е значително намален, што резултира со карактеристично кратки екстремитети и навидум незасегнато лице и торзо на оние нанесени со нарушувањето (OMIM 2008). Мутациите во COMP резултираат со фенотипски спектар кој варира од псевдохондроплазија (на најекстремниот крај) до повеќекратна епифизална дисплазија или MED (генетски слична, иако поблага скелетна дисплазија).

Студиите спроведени од страна на Хеч и сор. сугерираат дека колагенот од типот IX, колаген активен конкретно во изградбата на 'рскавицата, тоа игра клучна улога во псевдоахондроплазијата. Истражувачите откриле дека IX колаген се акумулира во хондроцитите на псеудоахондроплазија. Ова откритие сугерира дека патогенезата на псевдоахондроплазија ги вклучува интеракциите на мутантните генски производи COMP со специфични компоненти на 'рскавицата, како што е колагенот од типот IX, и дека тоа не е само резултат на ефектите на мутантните молекули врз производството и секрецијата на COMP. ОМИМ 2008).

Молекуларна биологија[уреди | уреди извор]

COMP генот се наоѓа на хромозомот 19p13.1; неговиот прецизен локус е P49747. COMP содржи 19 егзони. Олигомерниата матрична белковина на 'рскавицата е 757 аа (OMIM 2008). COMP белковината е сместена во воклеточната матрица, тоа има сложена мрежа од белковини и други молекули кои се формираат во просторот помеѓу клетките што ги сочинуваат лигаментите и тетивите. Се наоѓа и во близина на хондроцити (клетки кои формираат 'рскавица). Хондроцитите играат витална улога во остеогенезата (формирањето на коските), особено во ’рбетот, колковите и екстремитетите каде остеогенезата започнува со формирање на 'рскавица, која потоа може да се калцифицира и се трансформира во коска. Сè уште не ја разбираме целосно нормалната функција на COMP белковината, иако се верува дека игра улога во клеточниот раст, делба и апоптоза (самоуништување) на клетките, како и учество во регулирањето на движењето и прицврстувањето на клетките (OMIM 2008).

Речиси околу 60 мутации во генот COMP се идентификувани кај индивидуи со псевдоахондроплазија. Сепак, мутацијата која што е одговорна за најчестиот алел е бришење на еден кодон во многу кратко тројно повторување (GAC), во кое се брише 469-та аминокиселина, аспарагинската киселина (OMIM 2008).

Псевдоахондроплазијата понекогаш се меша со ахондроплазија, но ова се различни нарушувања кои се јавуваат поради мутации во различни гени.

Дијагноза[уреди | уреди извор]

Псевдоахондроплазија. Рентгенски снимки на нозете кои прикажуваат диспластични дистални феморални и проксимални тибијални епифизи и проширување на дисталните феморални метафизеи, вендузи, неправилности (бели стрелки) и радиолуцентни области особено медијално. Забележете ја метафизеалната линија на осификација на проксималните тибија (црни стрели) и релативното штедење на тибијалните шахти. Промените околу коленото се познати како „промени слични на рахит“. Лезиите се билатерални и симетрични.

Точната дијагнозаможе да остане широко изградена на прецизното земање од историјата, со карактеристични клинички и радиографски скелетни одлики. Генетската дијагноза се заснова на секвенционирање на ДНК. Бидејќи нивоата на COMP во плазмата се значително намалени кај пациенти со COMP мутации, како што е псевдоахондроплазија, мерењето на нивоата на COMP во плазмата стана сигурно средство за дијагностицирање на ова и патофизиолошки слични нарушувања. Понапредните техники на снимање, како што се магнетна резонанца (МРИ) и компјутерската томографија (КТ), можат да се користат подоцна за да се процени состојбата на скелетот, особено пред операција за корекција на скелетните малформации. Достапно е комерцијално секвенционирање на COMP генот на пациентот, што ја потврдува дијагнозата и ја идентификува точната мутација. Пренаталната дијагноза за бремености со зголемен ризик за псевдоахондроплазија се постигнува со земање мостри од хорионските ресички или амниоцентеза. Се препорачува генетско советување за да им се помогне на семејствата да ја разберат состојбата и да се обезбеди психосоцијална поддршка.[3]

Радиографија на скелетот[уреди | уреди извор]

Точната проценка на обичните радиографи останува важен придонесувач за дијагнозата на псевдоахондроплазија. Вреди да се одбележи дека вертебралните радиографски абнормалности имаат тенденција дека тие може да се решат со текот на времето. Епифизалните абнормалности имаат тенденција да имаат прогресивен тек. Пациентите обично страдаат од ран артритис на колковите и колената. Во литературата се пријавени многу уникатни скелетни радиографски абнормалности на пациенти со псевдоахондроплазија.

  • Заедно со ризомеличното скратување на екстремитетите, присуството на епифизално-метафизални промени на долгите коски е карактеристична радиолошка одлика на псевдоахондроплазијата.
  • Хипопластични капитални феморални епифизи, широки кратки вратови на бедрената коска, кокса вара, хоризонталност на ацетабуларниот покрив и одложена ерупција на секундарниот центар за осификација на os pubis и на поголемиот трохантер.
  • Диспластични/хипопластични епифизии особено на рамената и околу колената.
  • Метафизално проширување, неправилност и метафизеална линија на осификација. Овие абнормалности кои обично се среќаваат во проксималниот хумерус и околу колената се колективно познати како „промени слични на рахит“.
  • Радиографските лезии на апендикуларниот скелет се типично билатерални и симетрични.
  • Овална форма на пршлени со преден клун со потекло и платиспондиски демонстриран на страничните радиографија на ’рбетот.
  • Нормално проширување на интерпедикуларните растојанија каудално демонстрирано на антеропостериорните радиографија на дорсолумбалниот регион. Ова е важна диференцијална одлика помеѓу псевдоахондроплазија и ахондроплазија.
  • Може да се појави Одонтоидна хипоплазија што резултира со цервикална нестабилност.

Диференцијална дијагноза[уреди | уреди извор]

  • Ахондроплазија[4]
  • Повеќекратна епифизална дисплазија[4]
  • Мукополисахаридоза[4]
  • Други причини за genu valgum (чукање на колена) или genu varum (лачни нозе) како рахитис
  • Вродена спондилоепифизеална дисплазија
  • Радиографските наоди на карлицата и колковите пронајдени кај Пертесовата болест не треба да се мешаат со псевдохондроплазија. Пациентите со Perthes болест може да се јават со еднострана наклонетост на колкот. Покрај билатералните наклонетост на колкот обично се асиметрични. Спротивно на тоа, пациентите со псеудохондроплазија обично покажуваат билатерална и симетрична зафатеност на колкот.[4][5]

Третман[уреди | уреди извор]

Во моментов не постои лек за псевдоахондроплазија. Сепак, управувањето со различните здравствени проблеми кои произлегуваат од нарушувањето вклучува лекови кои што можат да помогнат како што се аналгетици (лекови против болки) за непријатност во зглобовите, остеотомија за деформитети на долните екстремитети и хируршки третман на сколиоза. Превенцијата на некои поврзани здравствени проблеми вклучува физикална терапија за зачувување на флексибилноста на зглобовите и редовни прегледи за откривање на дегенеративни заболувања на зглобовите и невролошки манифестации (особено компресија на ’рбетниот мозок). Дополнително, давателите на здравствени услуги препорачуваат третман за психосоцијални прашања поврзани со низок раст и други физички деформитети и за засегнатите лица и за нивните семејства (OMIM 2008). Третманите се насочени кон специфичните симптоми кога тие стануваат очигледни и обично бараат координирани напори на тим од специјалисти. Тимот вклучува генетичари, педијатри, специјалисти за лекување на скелетни нарушувања (ортопедски хирурзи), невролози, терапевти, и други здравствени работници кои систематски и сеопфатно ќе ги планираат потребните третмани. Специфичните терапевтски процедури и интервенции можат да варираат, во зависност од бројни фактори, како што се тежината на болеста, присуството на болка, возраста на поединецот и општото здравје. Повеќето деца имаат добар и среќен живот, иако болката во зглобовите по физичкиот напор е честа појава. Физичката терапија,    која може да го подобри движењето на зглобовите и да избегне мускулна дегенерација (атрофија), е корисна. За абнормалностите на ’рбетот, кај некои деца, може да биде потребна и хируршка интервенција. Oперацијата на долните екстремитети често е потребна пред фазата на зрелост. Операција за целосна замена на колк-артропластика е потребна кај повеќе од 50 % од поединците.

Епидемиологија[уреди | уреди извор]

Псевдоахондроплазијата претставува една од најчестите скелетни дисплазии што ги зафаќа сите расни групи. Сепак, во моментов не се достапни прецизни бројки за инциденцата (Suri et al. 2004).

Историја[уреди | уреди извор]

Во 1995 година, геноткој што е одговорен за псевдоахондроплазија бил идентификуван од истражувачки тим предводен од д-р Жаклин Хехт од Универзитетот во Тексас-Хјустон, здравствен научен центар. Ова откритие дополнително фрлило светлина на COMP белковината, кој тимот го препозна како некако вклучен во растот на скелетот и одредувањето на висината (Hetch et al. 1995).[6]

Во 1997 година, Хеч и нејзините колеги од Одделот за истражување во болницата за деца Shriners во Портланд, Орегон спроведоа дополнителни истражувања, кои доведоа до нивното откритие дека внатреклеточната судбина на мутантниот COMP моѓе да е одредена од околината на поединечните хондроцити, спротивно на претходната идеја. дека активностите на COMP кои водат до псевдоахондроплазија беа одредени со структурните ефекти на мутацијата на COMP; ова значело дека активностите на COMP се специфични за клетките (Hetch et al. 1995).

Хеч и сор. исто така откриле тип IX колаген акумулиран во хондроцитите на Pseudoachondroplasia. Ова откритие укажало на патогенезата на Псевдоахондроплазија резултатите од интеракциите на производите на мутантниот COMP алел со одредени „рскавични компоненти“, особено со колагенот од типот IX (Hetch et al. 1995).

Во моментов постои едно клиничко испитување (NCT03866200/клиничко испитување.gov) кое ја тестира ефикасноста на ресвератролот - антиоксиданс, кај возрасни со псевдоахондроплазија. Се покажа дека ресвератролот, во модел на псевдоахондроплазија на глувци, го намалува воспалението обновува одреден раст на долгите коски и веројатно ја намалува и болката.

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. Reference, Genetics Home. „pseudoachondroplasia“. Genetics Home Reference (англиски). Посетено на 2017-09-27.
  2. 132400
  3. Tufan AC, Satiroglu-Tufan NL, Jackson GC, Semerci CN, Solak S, Yagci B (2007). „Serum or plasma cartilage oligomeric matrix protein concentration as a diagnostic marker in pseudoachondroplasia: differential diagnosis of a family“. Eur J Hum Genet. 15 (10): 1023–1028. doi:10.1038/sj.ejhg.5201882. PMID 17579668.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 EL-Sobky, TA; Shawky, RM; Sakr, HM; Elsayed, SM; Elsayed, NS; Ragheb, SG; Gamal, R (15 November 2017). „A systematized approach to radiographic assessment of commonly seen genetic bone diseases in children: A pictorial review“. J Musculoskelet Surg Res. 1 (2): 25. doi:10.4103/jmsr.jmsr_28_17.
  5. Gamal R, Elsayed SM, EL-Sobky TA, Elabd HS (2017). „Pseudoachondroplasia in a child: the role of anthropometric measurements and skeletal imaging in differential diagnosis“. The Egyptian Journal of Radiology and Nuclear Medicine. 48 (1): 245–50. doi:10.1016/j.ejrnm.2016.10.007.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  6. Adelson, Betty M. (2011). Dwarfism: Medical and Psychosocial Aspects of Profound Short Stature. The Johns Hopkins University Press. стр. 39. ISBN 978-0-8018-8121-3.