Жеглигово
Жеглигово — област во Кумановската Котлина, северниот дел на Македонија, денес поделена меѓу Општина Куманово и Општина Липково. Нејзино средиште е градот Куманово.
Потекло на името[уреди | уреди извор]
Името на областа доаѓа од старословенскиот поим „жег“ (жегъ), кој означува железна прачка за жигосување или правење дупки во дрво, како и од зборот „жега“, во смисла дека местото било изложено на сонце и жештина.
Историја[уреди | уреди извор]
Областа за првпат по име се споменува во 1354 г. како жупа во владение на севастократорот Дејан, со средиште во тогашниот град Нагоричане. Жупата останала под власта на династијата Дејановци, и со неа потоа управувале Теодора, Јован Драгаш и Константин Драгаш, наречен и Константин Жеглиговец. За последен пат крајот се споменува во 1512 г. пред Жеглигово да биде опустошено од Османлиите. По ова, жителите ја напуштиле областа и разрушениот град Нагоричане, па се населиле во Куманово. Со оваа преселба во Куманово е преместено и управното седиште на областа, по што тоа прераснало во град.[1] Во XX век името Жеглигово повторно влегло во употреба како друго име на Кумановската Котлина, иако истото сочинува само еден дел од неа.[2]
Географија и геологија[уреди | уреди извор]
Жеглигово се наоѓа во сливот на реката Пчиња, помеѓу планините Козјак на исток и Скопска Црна Гора на запад. Областа е отворена на југоисток кон Овче Поле и на југозапад кон Скопската Котлина, а таков е случајот и кон север. Зафаќа површина од 1.315 км2.
Котлината е настаната е по тектонски пат, со спуштање по должината на раседи со меридијански правец. Релјефот е брановиден и во него се издвојуваат висорамнините на Романовце и Нагоричане. Источните падини на Скопска Црна Гора се познати како Карадак, ридскиот терен помеѓу Пчиња и Крива Река се нарекува Средорек, а планинскиот крај помеѓу Козјачка Река и Пчиња — Козјачија.
Сообраќај[уреди | уреди извор]
Преку Жеглигово води меѓународниот пат Е75, кој ја поврзува областа со Врањската Котлина на север и со Скопската Котлина на југозапад. Овде од него се одвојува магистралниот пат М–2, кој на исток го поврзува со Славишката Котлина, како и регионалниот пат кој на југ води кон Овче Поле.
Населени места и демографија[уреди | уреди извор]
Во Жеглигово постојат 110 села и градот Куманово како негово средиште. Во нив во 1961 г. живееле 100.600 жители, а во 2002 г. тој број се зголемил на 135.773 жители. Најголем дел од населението се Македонци. Во западниот дел областа преовладуваат Албанците, а во старонагоричанскиот крај — Србите.[2]
Стопанство[уреди | уреди извор]
Населението се занимава со одгледување житни и индустриски култури, особено тутун, како и со сточарство. Во Куманово е развиена машинската, текстилната, кожарската и тутунската индустрија.
Поврзано[уреди | уреди извор]
- Жеглиговски манастир
- Кумановска Котлина
- Жеглиговски Камен (Костоперска Карпа) — културно-историска знаменитост и споменик на природата, но сместен во областа Средорек
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Ѓошевски, Филип (26 април 2016). „Средновековно Жеглигово. Старото име на кумановскиот крај“. портал ИГЕО.
- ↑ 2,0 2,1 Македонска енциклопедија, том I. Скопје: Македонска академија на науките и уметностите. 2009. стр. 540. ISBN 978-608-203-023-4.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Жеглигово – претходникот на Куманово — портал „Кумановски муабети“ (од „Наш весник“, бр. 22, 1962 г.)