Биолошка разновидност на Косово

Од Википедија — слободната енциклопедија
Националниот парк Бјешки е Немуна
Националниот парк Шар Планина

Косово се карактеризирал со разновиден биодиверзитет и изобилство на различни екосистеми и живеалишта одредени од климата заедно со геологијата и хидрологијата.[1] Косово бил претежно планински и се наоѓал во центарот на Балканскиот Полуостров. Се граничел со Црна Гора на запад, Србија на север и исток, Северна Македонија на југоисток и Албанија на југозапад.

Поголемиот дел од земјата бил географски определен со рамнините на Дукаѓини и Косово. По должината на границите бил врамен со албанските Алпи на запад и со Шар Планина на југоисток, кои истовремено, во однос на растителните и животинските видови, биле најважните и најразновидните области на земјата.[2][3]

Климата на земјата била комбинација од континентална и медитеранска клима, со четири различни годишни времиња. Најмногу била дефинирана со својата географска локација во Југоисточна Европа и силно под влијание на Јадранското, Егејското и Црното Море во рамките на Средоземното Море.[1]

Во однос на фитогеографијата, копнената површина на Косово се наоѓала во рамките на Бореското Кралство, конкретно во рамките на Илирската провинција на Циркумбореалниот регион. Нејзината територија можела да се подели на два копнени екорегиони на палеарктичкото царство, балканска и динарска мешана шума.

Шумите биле најраспространетиот копнен екосистем во Косово и моментално заштитени со одредени закони од Уставот на Косово.[4] Поголемиот дел од шумите биле важни бидејќи обезбедувале засолниште и заштита на стотици растителни и животински видови од национално и меѓународно значење.

Флора[уреди | уреди извор]

Биодиверзитетот на Косово бил доста богат поради изложеноста на климата низ долината Бел Дрим.[5] Шумските предели на Шар биле живеалишта на 86 васкуларни растенија од меѓународно значење, додека во Проклетите планини биле сместени 128 ендемични видови.[6] Флората била претставена со 139 реда класифицирани во 63 фамилии, 35 родови и 20 видови.[2] Имала значење за целиот регион на Балканот, иако Косово претставувал само 2,3% од целата површина на Балканот, во однос на вегетацијата претставува 25% од балканската флора и околу 18% од европската флора.[7]

Косовската шумска флора била претставена со 139 реда класифицирани во 63 фамилии, 35 родови и 20 видови.[2] Таа имала значење за целиот Балкан - иако Косово претставувал само 2,3% од површината на регионот, во однос на вегетацијата претставувал 25% од флората и околу 18% од вкупната европска флора.[7] Поради медитеранската клима, во шумите се среќавале неколку растенија карактеристични за субмедитеранските региони, вклучувајќи го и теребинтот (Pistacia terebinthus), дивиот аспарагус (Asparagus acutifolius), миризливиот девица (Clematis flammula.oeaides) и слезницата (Cematis flammula.oeaides).[8]

Други вообичаени цвеќиња за шумите на Косово кои не биле ексклузивни за медитеранската клима вклучувале:[8]

  • Европска луга - Ligustrum vulgare
  • Сина анемона - Анемона апенина
  • Хоп габер - Ostrya carpinifolia
  • Ориентален габер - Carpinus orientalis
  • Турска леска - Corylus colurna
  • Европска форситија - Forsythia europaea

Загрозени видови[уреди | уреди извор]

Постоеле неколку видови флора во косовските шуми кои се сметале за загрозени, класифицирани од Косовската агенција за заштита на животната средина:[7]  

Фауна[уреди | уреди извор]

Подвидот балкански рис се среќавал во Косово.

Фауната била под влијание на географската положба и условите на земјата, кои одговарале на неколку ретки животни.[9] Полињата и ридските области биле дом на свињи, елени, зајаци, гаврани, страчки, ѕвездички, полски врапчиња, клукајдрвци и желки. Во планинските предели имало полски еребици, потполошки, фазани, верверички, штркови и многубројни видови орли, мршојадци, јастреби и други. Ретките животни вклучувале кафеава мечка, волци, срна, рис, дива и шумска кокошка Тетреб. Мечките главно се наоѓале на Шар Планина како и на Албанските Алпи.

Високите планини во Косово го правеле идеален за живеење на многу животни. Во реките и езерата имало лосос, пастрмка, нуркање, јагула, џуџе, сом, крап, торпедо и мала харинга. Јужниот дел, особено општината Драгаши имал своја раса на кучиња наречена Ќени и Шарит која ја чувале мнозинството луѓе кои живеат во земјата, западниот дел на Северна Македонија и Албанија.

Фауната на Косово била составена од широк спектар на видови поради нејзиниот релјеф, еколошки фактори и географска локација. Шумите со најголеми сорти биле шумите лоцирани во Шар Планина, Проколнати Планини, Копаоник и Мокна.[10] Имало вкупно единаесет природни резервати низ Косово[11] и тие биле дом на видови како:[12][10][13]  

Елени во Блинаја во зима

Блинаја и Дубочак биле две ловечки подрачја од посебно значење во Косово, формирани со примарна цел да се зачувала разновидна и скапоцена фауна во регионот. Овие назначени зони играле клучна улога во заштитата на дивиот свет на Косово.[14]

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ 1,0 1,1 „Kosovo Biodiversity Assessment“ (PDF). ammk-rks.net (англиски). 2003. стр. 1–66. Архивирано од изворникот (PDF) на 2018-09-21. Посетено на 2018-09-25.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 „Qenan Maxhuni: Biodiversiteti i Kosoves“ (PDF) (албански). AKMM/IKMN. стр. 2. Архивирано од изворникот (PDF) на 3 March 2016. Посетено на 23 February 2013.
  3. ↑ „Annual Report State of the Environment in Kosovo“ (PDF). ammk-rks.net (англиски). 2017. стр. 23–26. Архивирано од изворникот (PDF) на 2018-09-26. Посетено на 2018-09-26.
  4. ↑ „Ligji Nr. 2003/3, Ligji per pyjet e Kosoves“ (PDF) (албански). Assembly of Kosovo. Архивирано од изворникот (PDF) на 3 March 2016. Посетено на 24 February 2013.
  5. ↑ Kraja, Rexhep Ismajli, Mehmet (2011). Kosova : vështrim monografik. Prishtinë: Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës. ISBN 9789951413961.
  6. ↑ „Qenan Maxhuni: Biodiversiteti i Kosoves“ (PDF) (албански). AKMM/IKMN. стр. 9. Архивирано од изворникот (PDF) на 3 March 2016. Посетено на 23 February 2013.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 „Qenan Maxhuni: Biodiversiteti i Kosoves“ (PDF) (албански). AKMM/IKMN. стр. 8. Архивирано од изворникот (PDF) на 3 March 2016. Посетено на 23 February 2013.
  8. ↑ 8,0 8,1 Kraja, Rexhep Ismajli, Mehmet (2011). Kosova : vështrim monografik. Pristina: Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës. ISBN 9789951413961.
  9. ↑ „BIODIVERSITETI I KOSOVËS“ (PDF) (албански). Архивирано од изворникот (PDF) на 2016-03-03. Посетено на 2017-06-01.
  10. ↑ 10,0 10,1 „Qenan Maxhuni: Biodiversiteti i Kosoves“ (PDF) (албански). AKMM/IKMN. стр. 14. Архивирано од изворникот (PDF) на 3 March 2016. Посетено на 23 February 2013.
  11. ↑ „Qenan Maxhuni et al. Gjendja e natyres, Raport 2008-2009“. 2010: 5. Наводот journal бара |journal= (help)
  12. ↑ „Qenan Maxhuni et al. Gjendja e natyres, Raport 2008-2009“. 2010: 70. Наводот journal бара |journal= (help)
  13. ↑ „Plani hapesinor, Parku nacional "Mali Sharr"“ (PDF) (албански). Архивирано од изворникот (PDF) на 4 March 2016. Посетено на 23 February 2013.
  14. ↑ „Blinaja, një nga pjesët më të bukura dhe të mbrojtura të Kosovës“. MINISTRIA E BUJQËSISË PYLLTARISË DHE ZHVILLIMIT RURAL. Посетено на 2023-12-24.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Биолошка_разновидност_на_Косово&oldid=5197679“