Халина Скибњевска
| Халина Скибњевска | |
|---|---|
| Роден(а) | Халина Еренц 10 јануари 1921 Варшава, Втора Полска Република |
| Починал(а) | Варшава, Полска |
| Националност | Полка |
| Други имиња | Халина Еренц-Скибњевска, Галина Скибњевска |
| Активен период | 1946–2000 |
Халина Скибњевска (10 јануари 1921 – 20 април 2011 година) била полски архитект, предавач по архитектура на Технолошкиот универзитет во Варшава и служела во полскиот сејм од 1965 до 1985 година. За време на нејзината кариера, била првата жена која служела како заменик-маршал на Сејмот, функција која ја вршела од 1971 до 1985 година, првата архитектка која дизајнирала независни станови за лица со посебни потреби и дизајнирала некои од најбараните станови во нејзиното време.
Раниот живот[уреди | уреди извор]
Халина Еренц била родена на 10 јануари 1921 година во Варшава, Полска, во семејството на Евелина (роденото Кучковска) и Вактав Еренц.[1] За време на војната, Еренц работел во движењето на отпорот и бил член на Советот на Жегота за помош на Евреите. Влегувајќи во Универзитетот за технологија во Варшава, започнала да работи за Ромуалд Гут, истакнат предвоен модернистички архитект за време на нејзиното школување во 1946 година. Работела под туторство на дизајни за зградата на Централниот завод за статистика пред да дипломира во 1948 година.[2][3]
Кариера[уреди | уреди извор]
По завршувањето на школувањето, Еренц започнала да работи во Канцеларијата за реконструкција во Варшава и била назначена во тимот за реконструкција на Националниот театар.[3] Во 1951 година, Еренц се оженил со колегата архитект Зигмунт Скибнњевски.[1] Зигмунт подоцна служел како претседател на Друштвото на полски урбанисти. Тие двајца ретко работеле заедно, бидејќи Скибњевска ја фокусирала својата работа на станбена архитектура, надевајќи се дека ќе ги реши урбаните проблеми како што се недостатокот на удобности и соодветна санитација, како и пренатрупаноста.[4] Во 1960-тите, работела на проекти како Виногради (1963–1964 година) во Познањ и Волска IV (1965 година).[5]
Еден од најпознатите случувања на Скибњевска била во имотот Сволезеров, во кој таа дизајнирала баран станбен проект познат како Жолиборз Орхардс (полски: Sady Żoliborskie, 1958-1963 година). Проектот за мелиорација користела украси, тули и дрво од запуштени историски градби на имотот, како што било типично за нејзината работа. Во економските услови од тоа време, таа нашла начини да штеди без да го загрози дизајнот или интегритетот на нејзините структури,[3] користејќи интердисциплинарен пристап за да ги балансира еколошките, економските и социјалните фактори.[2] Организирајќи петкатни згради околу централниот двор, кој порано бил градина, планот на Скибњеевска вклучувал влијателен развој на локацијата. Просторите меѓу зградите биле дизајнирани како паркови за жителите, а на периферијата, таа вклучила и градинка, установа за згрижување деца и училиште.[4] Продолжила да работи на проектот до 1973 година и го проширила меѓу 1974 и 1976 година за да го вклучи комплексот Шволежеров.[3][4]
Нејзината заложба за општествено одговорна архитектура вклучува проект за домување во Варшава во населбата Садиба, кој бил првиот независен објект за живеење за лицата со посебни потреби. Во истото маало изградила училиште (1971), дневен центар и образовен центар.[2][3] Во 1974 година, таа ја завршила зградата ЗЕТО во Варшава, градинката Соколка во 1975 година и помеѓу 1975 и 1986 година работела на истакнат станбен проект во Биалолека Дворска.[2]
Во 1965 година, Скибњевска била избрана да служи во Сејм, законодавното тело на Полска, и станала првата жена заменик-маршал во 1971 година. Реизбрана повеќе пати, таа била до 1985 година.[2] За време на периодот 1981-1983 година на воена состојба, била влијателна во помагањето на политичките затвореници и оние кои биле интернирани во рамките на програмата за верификација или се соочуваа со воен суд.[4][6] Во исто време, таа се приклучила на факултетот на нејзината Алма Матер во 1971 година,[5] и од 1975 до 1985 година, служела како предавач на Архитектонскиот факултет. Таа го предводела Одделот за домување на Институтот за дизајн на WAPW помеѓу 1975 и 1991 година; служел на Интердисциплинарното дипломирано училиште за домување помеѓу 1975 и 1989 година; и меѓу 1986 и 1990 година раководела со владиниот проект за градска екологија. Кога го напуштила WAPW, Скибњевска работела во Лабораторијата за домување во Варшава од 1991 до 2000 година.[2]
Скибњевска освоила многу награди за нејзините дизајни и општествени потфати, вклучително и првата награда на конкурсите за дизајн за Проектот за домување во Вроцлав-Полудни во 1962 година и наградата „Господар од Варшава“ за нејзиниот дизајн на училиштето во Садиба во 1972 година. Истата година ѝ била доделена почесната титула Голем офицер на француската Легија на честа и во 1978 година ја добила почесната награда САРП од Асоцијацијата на полски архитекти.[5] Во 1979, била признаена за нејзините напори за создавање мир меѓу народите со Лениновата награда за мир во 1977/78 година,[7][8] и во 2000 година го добила Медалот на Технолошкиот универзитет во Варшава.[9]
Смрт и наследство[уреди | уреди извор]
Скибњевска починала на 20 април 2011 година во Варшава.[10]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ 1,0 1,1 Europa Publications Limited 1990.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Szymczak 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Sural 2017.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Pepchinski & Simon 2016.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 SARP 2011.
- ↑ BBC 1999.
- ↑ Polish Institute of International Affairs 1979.
- ↑ The Spokesman-Review 1979.
- ↑ Politechnika Warszawska 2014.
- ↑ Gazeta Wyborcza 2011.
Библиографија[уреди | уреди извор]
- Europa Publications Limited (1990). The International Who's Who: 1990-91 (54th. изд.). London, England: Europa Publications Limited. ISBN 978-0-946653-58-4.
- Pepchinski, Mary; Simon, Mariann (2016). Ideological Equals: Women Architects in Socialist Europe 1945-1989. London, England: Routledge. ISBN 978-1-317-11902-9.
- Polish Institute of International Affairs (1979). Polish Perspectives. 2–22. Warsaw, Poland: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
- Sural, Agnieszka (7 March 2017). „Polish Women at the Drafting Table“. Culture.pl. Warsaw, Poland: Adam Mickiewicz Institute. Архивирано од изворникот на 15 April 2017. Посетено на 26 April 2017.
- Szymczak, Daniela (May 10, 2011). „Jestem animatorem społecznym...“ [I am a social animator ...]. Sztuka Architektury (Art of Architecture) (Polish). Kielce, Poland: Klaxon Communications. Архивирано од изворникот на 26 July 2012. Посетено на 26 April 2017.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- „1981 Martial law“. BBC. London, England: BBC Education. September 1999. Архивирано од изворникот на 1 March 2017. Посетено на 26 April 2017.
- „Halina Skibniewska“. SARP (Polish). Warsaw, Poland: Association of Polish Architects. 2011. Архивирано од изворникот на 20 December 2016. Посетено на 26 April 2017.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- „Medal PW“. Politechnika Warszawska (Polish). Warsaw, Poland: Warsaw University of Technology. 2014. Архивирано од изворникот на 11 March 2016. Посетено на 26 April 2017.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- „Nekrologi: Halina Skibniewska“ [Obituary: Halina Skibniewska]. Gazeta Wyborcza (Polish). Warsaw, Poland. 22 April 2011. Архивирано од изворникот на 1 September 2016. Посетено на 26 April 2017.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)
- „Russians to Award Davis“. The Spokesman-Review. Spokane, Washington. 1 May 1979. стр. 2. Посетено на 26 April 2017.
|