Привремена влада на национално единство
Привремената влада на национално единство (полски: Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, ТРЈН) била марионетска влада формирана со декрет на Државниот национален совет на 28 јуни 1945, како резултат на реконструкција на привремената влада на Република Полска, поддржана од Советскиот Сојуз, формирана од Полската работничка партија преку вклучување на политичари од блиската политичка сфера на Станислав Миколајчик, поранешен премиер на полската влада во егзил со седиште во Лондон. Вклучувањето на последната група обезбеди изговор за западните сојузници премолчено да го одобрат остварениот факт на Полска да стане дел од советската сфера на влијание и да ја легитимизираат владата во Варшава, истовремено повлекувајќи го своето признавање на полската влада во егзил.
Позадина[уреди | уреди извор]
Едвард Особка-Моравски
и генерален секретар на ПРП
Владислав Гомулка
Станислав Миколајчик
Кога Полска била освоена од Германија во 1939 година, била формирана нова влада во егзил во Париз (и се преселила во Лондон по нацистичката инвазија на Франција во 1940 година). Владата во егзил била призната од британската влада и ја контролирала главната полска сила на отпорот, Армија Крајова.
Во 1943 година, ПРП и некои други левичарски групи на отпорот, ја формирале КРН како национална влада на Полска, во ривалство со владата во егзил. Во јули 1944 година, КРН го прогласил Полскиот комитет за национално ослободување („Лублински комитет“ или PKWN) на територијата која Советската армија ја ослободила од Германија. Владата на егзил го осудила ова, но не можела да се вмеша, особено откако Армија Крајова била во голема мера уништена во Варшавското востание во 1944 година.
Полска не била опфатена со Договорот за проценти. И покрај преименувањето на PKWN во Привремена влада на Република Полска (РТРП), Сталин ветил за време на Конференцијата во Јалта во февруари 1945 година, слободни избори во Полска, со што се спротивставил на неговата претходна наведена позиција. Во тоа време, советските сили ја совладале речиси цела Полска, давајќи им на нив и на КРН ефективна контрола. САД и Велика Британија премолчено го прифатиле ова на Јалта, во замена за ветувањето на Сталин за слободни избори во Полска. Владата на егзил била зависна од поддршката на британската и американската влада, кои не ги сфатиле комунистичките намери и вршеле притисок врз владата на егзил да соработува со КРН. Полската егзилска влада сè уште се обидувала да издржи, но била игнорирана. Група меѓу кои и Станислав Миколајчик, премиер во 1943-1944 година, раскинала со останатите прогонети и почнала да бара договор со комунистите.
Воспоставување[уреди | уреди извор]
ТРЈН бил резултат на преговорите одржани во Москва од 17 јуни до 21 јуни 1945, помеѓу ПРП (полски комунисти), Советскиот Сојуз и Миколајчик, кој ја создал Полската народна партија како политичка возило за неговото учество. ПСЛ била центристичка организација и продолжение на предвоеното полско аграрно движење. Предвоената Народна партија, исто така, го поддржала Миколајчик.
Владата на ТРЈН била составена од:
- Премиер: Едвард Особка-Моравски (Полска социјалистичка партија)
- Заменик-премиер, министер за обновени територии: Владислав Гомулка (ПРП)
- Заменик-премиер, министер за земјоделство и земјоделски реформи: Станислав Миколајчик (ПРЛ)
Целата влада била составена од:
- ППР: 7 министри
- Социјалистичка партија: 6 министри
- Народна партија: 3 министри
- ПСЛ: 3 министри
- Демократска партија: 2 министри
Владата на егзил не го признала ТРЈН.[1]
Следни настани[уреди | уреди извор]
На 21 јуни, генерал Леополд Окулицки, поранешен командант на полската домашна армија бил осуден на 10 години затвор во Москва за наводна саботажа против советската армија. На десет други Полјаци им биле изречени слични казни во Судењето на шеснаесеттемина. На 24 декември 1946 година, Окулицки починал во затворот Бутирка.
ТРЈН веќе бил обврзан со „Договорот за пријателство, взаемна помош и соработка“ со СССР што привремената влада го потпишала на 21 април. Тоа воспоставило пријателски односи со Советскиот Сојуз и ја зацементирал Полска како дел од Источниот блок.
На 5 јули 1945 година, ТРЈН бил признат од Соединетите Држави. Наскоро бил признат и од другите големи сојузници, Франција и Обединетото Кралство. Тоа не било признаено од Ватикан.
На 6 јули, додека полската влада во егзил го задржала своето постоење, и Соединетите Држави и Обединетото Кралство формално го повлекле признавањето.
На 10 јули, Особка-Моравски најавила протерување на сите Германци од Полска.
Од 17 јули до 2 август, делегација на ТРЈН присуствувала на Потсдамска конференција во 1945 година.
На 16 август, во Москва бил потпишан договор за советско-полска граница. Пред крајот на август, Полска се согласила да ги отстапи источните провинции на Советскиот Сојуз и официјално ја признала источната граница, со тоа што била малку изменета линија Керзон.
На 16 октомври, делегатите на ТРЈН ја потпишале Повелбата на Обединетите нации и Полска станала членка на Обединетите нации.
„Слободните и фер“ избори што ги ветил ТРЈН биле одложени додека комунистите не се увереле дека можат да го контролираат изборниот процес. Во меѓувреме, тие ги зголемиле репресиите врз членовите на опозицијата, кои биле поткупувани, заканувани, делегализирани, па дури и убивани. Според зборовите на Гомулка, целта на комунистите била да бидат „хегемон на нацијата“ и ништо немало да ги спречи. На 30 јуни 1946 година, тие ја тестирале својата контрола за време на референдумот 3xTAK, фалсификувајќи ги резултатите и барајќи поддршка од 68%.
Две големи реформи спроведени од ТРЈН биле декретот за национализација и Тригодишниот план (од 1947 година до 1949 година), и двете издадени во 1946. Декретот за национализација ѝ дал на владата контрола врз секое претпријатие кое вработувало повеќе од 50 луѓе; до крајот на годината 90% од индустријата во земјата била контролирана од владата.
Белешки од говорот на Сталин за време на приемот во Кремљ на 23 јуни 1944 година[уреди | уреди извор]
„Господин Зуравски е во право кога вели дека се пролева крв меѓу полскиот и рускиот народ. Со векови, Полска и Русија војувале едни со други, а корист имала само Германија. Полјаците двапати ја окупирале Москва - Русите ги напуштиле. Во минатото, Полјаците имале многу причини да ја мразат Русија нови луѓе за промена на политиката на Царска Русија“.[2]
Распуштање[уреди | уреди извор]
Комунистите доминирале на полските законодавни избори во јануари 1947 година. Новиот парламент го заменил КРН; ја именувал новата влада на чело со Јозеф Киранкевич. На 19 јануари 1947 година, ТРЈН бил распуштен и ги предал своите прерогативи како влада на Полска на новата влада.
Поврзано[уреди | уреди извор]
- Народна Република Полска - 1944 до 1952 година (неофицијално), 1952 до 1989 година (официјално)
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Peter Stachura The Poles in Britain 1940-2000 ISBN 0-7146-8444-9 Page 7
- ↑ during a Reception at the Kremlin, Notes of Stalin's Speech (23 June 1944). „Notes of Stalin's Speech during a Reception at the Kremlin on 23 June 1944“.
Литература[уреди | уреди извор]
- Дејвис, Норман, 1982 година и неколку препечатувања. Божјото игралиште. 2 тома. Њујорк: Универзитетот Колумбија. Притиснете.ISBN 0-231-05353-3ISBN 0-231-05353-3 иISBN 0-231-05351-7
|