Република Косово

Република Косово
Република Косово; Republika e Kosovës (албански); Republika Kosovo (српски)
Знаме	Грб
	Химна: Европа; ;
	Местоположба на Косово Местоположба на Косово
Главен град; (и најголем)	Приштина; 42°40′N 21°10′E / 42.667° СГШ; 21.167° ИГД
Службен јазик	албански, српски
Народности (2011)	92% Албанци; 1,5% Срби; 6,6% други;
Демоним	Косовец
Уредување	унитарна парламентарна република
Законодавство	Собрание
Основање
Површина
Население
БДП (ПКМ)	проценка за 2024 г.
БДП (номинален)	проценка за 2024 г.
Џиниев коеф. (2017)	29.0; низок
ИЧР (2021)	▲ 0.762; висок
Валута	Евроa (EUR)
Часовен појас	CET (UTC+1)
Датумски формат	дд.мм.гггг
Се вози на	десно
НДД	.xk (предложен)b
Повик. бр.	+383
а.	Еврото е официјална валута во Косово, иако Косово не е формална членка на еврозоната.
б.	XK е код „доделен на корисникот“ ISO 3166 кој не е назначен со стандардот, но се користи од Европската комисија, Швајцарија, Deutsche Bundesbank и други организации. Сепак, ISO 3166-2:RS-KM останува во употреба.

Република Косово (албански: Republika e Kosovës; српски: Република Косово, Republika Kosovo) или само Косово — еднострано прогласена држава на територијата на Република Србија и делумно признаена држава на Балканскиот Полуостров. Прогласената држава го зафаќа географскиот регион Косово и истата е спорна територија меѓу косовските власти и Србија. Косово нема излез на море и на север и исток граничи со Централна Србија, на југ со Македонија и на запад со Албанија и Црна Гора. Сите три соседни држави Македонија, Албанија и Црна Гора го признаваат Косово како независна држава, со исклучок на Србија. Останатиот дел од границата, поточно северниот и источниот дел, е предмет на контроверзија — заговарачите на независноста на Косово таа линија ја сметаат како меѓународна граница меѓу Косово и Србија, додека противниците на оваа идеја сметаат дека е тоа граница меѓу два српски региони: автономна покраина и Централна Србија. Главен град на Косово, а воедно и најголем, е Приштина. Службени јазици на Косово се албанскиот и српскиот јазик.

Владата на Република Косово има де факто власт над големиот дел од територијата на Косово, додека Северно Косово, најголемата енклава на Косовските Срби, е под власт на институциите на Република Србија. Србија не ја признава едностраната независност на овој дел, според меѓународното право кое е нејзина територија. Исто така ја смета за своја покраина која е под администрација на Обединетите нации (УНМИК), во составот на својата суверена територија.

Република Косово е призната од 98 членки на Обединетите нации (~51 %) со што нема мнозинство во ООН, и 22 земји од ЕУ (81%). Рамноправен член е на ММФ, Светската банка, Европската банка за обнова и развој, Советот за регионална соработка на земјите на Југоисточна Европа, како и Меѓународната унија за сообраќај.

Косовскиот спор и војната од 1999 година[уреди | уреди извор]

Косово е предмет на тековен територијален спор меѓу српската влада и албанското мнозинско население во покраината. Статусот на Косово е во фаза на преговори. Според резолуцијата на ОН 1244, Косово сѐ уште е дел од Србија, иако по НАТО-бомбардирањето на СР Југославија од 1999 година е управувано од Обединетите Нации како меѓународен протекторат и со воена заштита на КФОР силите на НАТО. Конечниот статус на покраината сè уште е предмет на спор. Претседател на Косово е Вјоса Османи, а премиер е Албин Курти.

Територијална поделба[уреди | уреди извор]

Територијата на Косово се состои од две поголеми региони, Косово и Метохија. Косово го зазема источниот дел од територијата, а додека Метохија се наоѓа на западна страна. Територијата на Косово административно е поделена на 30 дистрикта или општини. Главен град на Косово е Приштина, а воедно Приштина е и главен центар на Округот Приштина.

Округ	Главен град	Површина км²	Население во 2002 (ранг)	Население на км²	Општини
Ѓаковица	Ѓаковица	1042	242 077	232	Ѓаковица Дечани Ораховац
Гнилане	Гнилане				Гнилане Косовска Каменица Витина
Косовска Митровица	Косовска Митровица				Косовска Митровица Лепосавиќ Србица Вучитрн Зубин Поток Звечан
Пеќ	Пеќ				Пеќ Исток Клина
Приштина	Приштина				Приштина Глоговац Косово Поле Липљан Ново Брдо Обилиќ Подуево
Призрен	Призрен				Призрен Драгаш Сува Река Малишево
Урошевац	Урошевац				Урошевац Штимле Качаник Штрпце

Општини

Република Косово

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ „CIA World Factbook“. CIA. Архивирано од изворникот на 2016-07-01. Посетено на 2012-02-15. Наводот journal бара |journal= (help)
↑ ^2,0 ^2,1 „Kosovo“. International Monetary Fund. Посетено на 30 April 2011.