Теофано (сопруга на Ставракиј)
| Теофано | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Византиска царица | |||||
| Починал(а) | Цариград | ||||
| Сопружник | Ставрикиј | ||||
| |||||
| Династија | Никифорова династија | ||||
Теофано била византиска царица, сопруга на царот Ставрикиј.
Според Теофан Исповедник, Теофано била роднина на царицата Ирина (797-802). И двете жени биле по потекло од Атина, но роднинската врска меѓу нив не е разјаснета.
Теофано се омажила за Ставрикиј на 20 декември 807 година. Датумот на свадбата е запишан од Теофан Исповедник. Ставрикиј е единствен син на царот Никифор I, а од 803 година станал и негов соцар. Пред да се омажи за Ставракиј, таа била свршена за друг, но се јавила како кандидат за жена на соцарот. Веројатно таа била избрана за жена на Ставракиј за да го легитимира односот на новата династија со претходната.
Бидејќи за време на стапувањето на византискиот престол Никифор I бил вдовец, Теофано била единствената царицата во империјата.
На 26 јули 811 година цар Никифор I бил убиен од Бугарите во Битката кај Плиска, а заедно со него бил уништен огромен дел од неговата војска која тргнала со царот на воен поход против Бугарија. Меѓу ретките преживеани бил и сопругот на Теофано, Ставракиј кој останал единствен цар на престолот.
Ставракиј сепак не останал неповреден од битката. Тешко повреден во пределот на грбот, тој останал парализиран. Поради раната, парализата на нозете и постојаната болка, набрзо се увидело дека Ставрикиј нема да може да ја извршува власта.[1] Како што се влошувала неговата состојба, дворот бил поделен помеѓу фракциите на неговата жена Теофано и неговата сестра Прокопија, која се надевала дека нејзиниот маж, Михаил Рангабе, ќе биде избран како наследник на царот.[2] Бидејќи немал негови деца за да го наследат, набрзо станало познато дека Ставрикиј сака да ја назначи Теофано како негов наследник.[3] Под влијание на жена му, започнал да ги запира командантот Стефан и магистрантот Теоктистос[4] и да ја префрли моќта, се обидел да го ослепи Михаил на 1 октомври 811 година.
Ова дело било поттикнато од дејствата на Стефан.[5] Имало и популарно озборување дека Ставрикиј планирал да го укина Царството и да ја основа како република.[6] Поддржувачите на Михаил, кои сега ги вклучувале Стефан и Теоктистос, како и патријархот Никифор I, кој бил запознаен со плановите на Ставрикиј да го предаде престолот на Теофано,[7] го приморале царот да абдицира на 2 октомври.[8] Пред да биде испратен од дворецот бил посетен од неговата сестра Прокопија, шурата Михаил и патријархот, сите ги оправдувале неговите дејства со фактот за тешките повреди, додека Ставрикиј ги прекорил сите, особено патријархот.[9]
Ставрикиј се повлекол во манастир[10] каде починал од раните на 11 јануари 812 година.[11] Михаил Рангабе станал цар како Михаил I.[12]. Теофан Исповедник известува дека Теофано основала свој манастир со име Та Хебраика што на грчки значи нешто што припаѓа на Евреите[13] . Годината на смртта на Теофано е непозната. Теофан споменува дека Ставрикиј и Теофано ја делиле заедничка гробница во манастирот Света Троица во Цариград[13]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Treadgold, pg. 429; Norwich, pg. 9
- ↑ Treadgold, pg. 429; Bury, pg. 17
- ↑ Kazhdan, pg. 1946; Norwich, pg. 9
- ↑ Bury, pg. 17
- ↑ Treadgold, pg. 429; Kazhdan, pg. 1946; Bury, pg. 19
- ↑ Bury, pg. 18
- ↑ Bury, pg. 19
- ↑ Norwich, pg. 10
- ↑ Bury, pg. 20
- ↑ Treadgold, pg. 429; Finlay, pg. 128
- ↑ Dumbarton Oaks, Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection: Leo III to Nicephorus III, 717-1081 (1973), pg. 362
- ↑ Kazhdan, pg. 1362; Whittow, pg. 150
- ↑ 13,0 13,1 Adelbert Davids, The Empress Theophano (1995).
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- The page of "Empress Theophano" dealing with this namesake
- The page of "The Imperial Centuries" dealing with Staurakios and Theophano
| Претходник Теодота |
Византиска царица 811 |
Наследник Прокопија |