Унштрут

Унштрут
Unstrut
	Мост над Унштрут во Вајшиц
Место	Тирингија, Саксонија-Анхалт; Германија
Должина	192 км
Извор	Кај Кеферхаузен во Ајхсфелд ; 51°18′58″N 10°16′35″E / 51.31623° СГШ; 10.2763° ИГД
Висина на изворот	400 м
Утока	Гросјена кај Наумбург во Зале; 51°10′33″N 11°48′07″E / 51.175838° СГШ; 11.80192° ИГД
Висина на утоката	околу 102
Слив	Елба
Одлив	Зале → Елба → Северно Море
Слив	6.364,2 км²
Истек; со Лауха мерило	Рекордно низок: 4,6 м³/С (во 29.06.1960); Просечен низок: 10,7 м³/с; Просечен среден: 30,4 м³/с; Просечен висок: 105 м³/с; Рекордно висок: 363 м³/с (во 12.02.1946)
Десни притоки	Луне, Фелхтаер Бах, Зебах, Зутбах, Орлбах, Залца, Тона, Гера, Граме, Лоса, Унштрут-Лоса, Бибербах, Хаселбах
Леви притоки	Нотер, Шамбах, Зексише Хелбе, Хелбе, Шварцбургер Хелбе, Випер, Флутграбен, Золграбен, Клајне Хелме, Хелме, Шмонер Бах
Помали градови	Милхаузен, Земерда, Наумбург
Паланки	Дингелштет, Бад Лангензалца, Артерн, Рослебен, Небра, Фрајбург
Пловност	Наумбург-Фрајбург

Унштрут (германски: Unstrut) — река во Германија и е лева притока на Зале. Потекнува од северна Тирингија близу Дингелштет (западно од Кеферхаузен во областа Ајхсфелд) и неговото сливно подрачје е во тириншката долина. Излегува од долината низ Тириншката Врата западно од Хелдрунген и во нејзиниот долен тек, тече низ Саксонија-Анхалт пред да се влее во Зале близу Наумбург. Вкупната должина на Унштрут е 192 километри. Градови долж Унштрут се Милхаузен, Земерда, Бад Франкенхаузен, Артерн, Рослебен и Фрајбург. Притоки на Унштрут се Гера, Випер, Хелме и Лоса.

Заедно со Зале, Уншрут го формира винскиот регион Зале-Унштрут. Добро познатиот бренд на пенливо вино, „Rotkäppchen“ („Црвенкапа“) се произведува во подрумите на Фрајбург.

Име[уреди | уреди извор]

Штреду на старогорногермански означува мочуришна шума, un- е претставка за интензивирање на значењето, така областа Унштрут е многу мочуришна област. Во 575, реката била наречена Onestrudis, во 7-от век Unestrude, во 994 Vnstruod.

Историја[уреди | уреди извор]

Во 531, според Decem Libri на Григориј Турски, решавачката битка помеѓу Франконија и Тирингија се одиграла долж Унштрут, што довело до уништување и анектирање на раното средновековнот тириншко кралство од Франкија. Во 933, германскиот крал Хајнрих I се борел, по десет години примирје, против унгарската армија во Битката кај Ријаде, место близу Унштрут, но кое сега е непознато. Неговата победа довела до период на мир, додека Унгарците не се вратиле во 955 и не биле поразени повторно. Едно од неговите омилени места бил Мемлебен на Унштрут, каде т.н. Пфалц, palatium или villa regia бил изграден. Умрел таму во 936 и неговиот син Ото I, во 973. Манастирот бил изграден таму во следните години, станувајќи еден од важните во Германското Царство за кратко време. Остатоците сè уште може да се видат; точната локација на palatium не е повеќе позната.

Поради неговиот мочуриштен карактер, Унштрут не бил пловен за бродови долго време. Конечно, во годините 1790-1794, реката била направена пловна по наредба на изборниот кнез на Саксонија. Станала важна врска за испорека; особено биле пренесувани песок и вар. Од 1889, кога долж реката била изградена железничката пруга, Unstrutbahn, важноста на речната рута била многу намалена. Регионот Унштрут е област од 300 хектари, една од најмалите вински областа, но сосема добро позната.

Знаменитости[уреди | уреди извор]

историскиот град Милхаузен
руинираниот замок Венделштајн
руинираниот манастир Мемлебен
замокот Нојенбург кај Фрајбург

Извори[уреди | уреди извор]

Херман Греслер: Führer durch das Unstruttal von Artern bis Naumburg für Vergangenheit und Gegenwart, bearbeitete Ausgabe des Originaldrucks von 1904, Dingsda-Verlag Freyburg, 2. Auflage 1995, ISBN 3-928498-04-5
Christel Foerster, Christian Kupfer: Unteres Unstruttal, Greifenverlag 1992, ISBN 3-7352-0295-0
Fritz Kühnlenz: Städte und Burgen an der Unstrut, Greifenverlag, 1. Auflage 1962 oder Sondereinband - Verlagshaus Thüringen 1999, ISBN 3896831216
Christian Kupfer, Michael Pantenius: Die Weinstraße an Saale und Unstrut - Kulturlandschaft in Mitteldeutschland, Mitteldeutscher Verlag 1997, ISBN 3932776011
novum castrum. Schriftenreihe des Vereins zur Rettung und Erhaltung der Neuenburg e.V.
Saale-Unstrut-Jahrbuch des Saale-Unstrutvereins für Kulturgeschichte und naturkunde e. V. Druckhaus Naumburg. Erscheint jährlich seit 1996
Andreas Schmölling, Klaus Schmölling: 200 Jahre Schiffbare Unstrut 1795-1995, Heimatverein Artern 1995
Th. Sommer, G. Hesse: Hydrogeologie einer anthropogen überprägten Flusslandschaft - das Unstruttal zwischen Quelle und Sömmerda (Thüringer Becken) in: Jber. Mitt. Oberrhein. Geol. Ver., Neue Folge 84, Stuttgart 2002
Sagen der Unstrut-Finne-Region. Bearbeitet von Frank Boblenz (Sömmerdaer Heimatheft; Sonderheft 1). Sömmerda 1999.
Unstrut Sagenbuch. Die schönsten Sagen von der Quelle bis zur Mündung. Herausgegeben von Harald Rockstuhl. Bad Langensalza 2007. ISBN 978-3-938997-81-9

Наводи[уреди | уреди извор]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Thüringer Landesanstalt für Umwelt (Hrsg.): Gebiets- und Gewässerkennzahlen (Verzeichnis und Karte). Jena 1998.
↑ Pegel: Laucha Auf: hochwasservorhersage.sachsen-anhalt.de

[GKZ-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Thüringer Landesanstalt für Umwelt (Hrsg.): Gebiets- und Gewässerkennzahlen (Verzeichnis und Karte). Jena 1998.

[A-2] Pegel: Laucha Auf: hochwasservorhersage.sachsen-anhalt.de

[1]

[2]