Шкотска

Од Википедија — слободната енциклопедија
Шкотска
Scotland

Alba

Знаме Кралски банер
ГеслоВо мојата одбрана Господ ме одбранува
Кралска химнаБоже, чувај го Кралот
Местоположбата на  Шкотска  (темнозелена) – на Европскиот континент  (зелена и темнозелена и темносива) – во Обединетото Кралство  (зелена)
Местоположбата на  Шкотска  (темнозелена)

– на Европскиот континент  (зелена и темнозелена и темносива)
– во Обединетото Кралство  (зелена)

Местоположбата на  Шкотска  (темнозелена)

– на Европскиот континент  (зелена и темнозелена и темносива)
– во Обединетото Кралство  (зелена)

Главен градЕдинбург
55°57′N 3°12′W / 55.950° СГШ; 3.200° ЗГД / 55.950; -3.200
Најголем град Глазгов
Службен јазик шкотски, англиски
Признаени регионални јазици германски
Народности (2001) 88.09% Шкоти, 7.38% Британци, 2.52% други белци, 2.01% други[1]
Демоним Шкоти
Уредување уставна монархија
 •  Крал Чарлс III
 •  Прв министер Хамза Јусаф
 •  Премиер на Обединетото Кралство Риши Сунак
Основана Точниот датум не е познат, традиционално се верува во 843 год. 
Површина
 •  Вкупна 78,387 км2 
 •  Вода (%) 1.9
Население
 •  проценка за средина на 2011 г. 5,254,800[2] 
 •  Попис 2001 5,062,011 
 •  Густина 65.9 жит/км2 
БДП (номинален) проценка за 2010 г.
 •  Вкупно 139.774 милијарди фунти[3] 
 •  По жител 26,766 ($43,492 USD) (21-ва)
Валута Британска фунта (GBP)
Часовен појас GMT (UTC0)
 •  (ЛСВ) BST (UTC+1)
Датумски формат дд/мм/гггг
Се вози на лево
НДД .uk
Повик. бр. 44
Светец заштитник Свети Андреј[4][5]
Маргарета Шкотска[6]
Свети Колумба[7]
1. Цвет на Шкотска, Храбрата Шкотска и Scots Wha Hae се неофицијални химни на Шкотска.
2. Англискиот е службен јазик на Обединетото Кралство.[8] Шкотскиот германски и шкотскиот јазик се признати како автохтони јазици во државата;[9]
3. Понекогаш и Шкотланѓани

Шкотска (шкотски и англиски: Scotland) или Алба (гелски: Alba) — зависна земја на северозападот на Европа и една од составните земји на Обединетото Кралство. Земјата ја зазема северната третина од островот, и ја дели на југ копнената граница со Англија, а се граничи со Северното Море на исток, Атлантскиот Океан на север и запад и со Северниот Проток и Ирското Море на југозапад.

Кралството Шкотска е независна држава од 1 мај 1707, кога со указ за обединување, влегло во рамките на Кралството Англија. Со ова е создадено кралството Велика Британија. Шкотска и Обединетото Кралство се договориле во октомври 2012 година да се одржи референдум за независност на Шкотска од Обединетото Кралство во 2014 година.

Историја[уреди | уреди извор]

Ран современ период[уреди | уреди извор]

Договор за вечен мир бил потпишан во 1502 од Џејмс IV од Шкотска и Хенри VII од Англија. Џејмс се оженил со ќерката на Хенри, Маргарет Тјудор.[10] Џејмс ја нападнал Англија во поддршка на Франција и е последниот британски монарх кој загинал во битка, кај Флоден во 1513.[11] Во 1560, со Договорот од Единбург бил ставен крај на Англо-Францускиот конфликт и била признаена протестантката Елизабета I за Кралица на Англија.[12]:112 Во Шкотска била прекината папската власт и римокатоличкото учење.[13]:44 Католичката кралица, Мери, била принудена да абдицира во 1567.[14]

Географија и клима[уреди | уреди извор]

Географија[уреди | уреди извор]

Шкотска е составена од:

Хербидските Острови се делат на:

Клима[уреди | уреди извор]

Тајри во Внатрешните Хебриди е една од најсончевите локации во Шкотска

Шкотска има атлантска клима и силни југозападни ветрови. Тоа е последица од распоредот на планините и Атлантскиот Океан, поради кој зимите во пониските делови се меки, а поладно станува во зима на високите планини и на северните крајбрежја. Средната температура во јануари е помеѓу 3-5 °C, а преку ноќ под нулата. На високите планини снегот се задржува со месеци.

Летата се претежно ладни. Средната температрура во јули изнесува 13-15 °C, но после ручек често таа се зголемува и до 20 °C. Многу ретко е потопло од 24 °C. Дождот повеќе паѓа во западните планински делови каде што југозападните ветрови носат многу влажен воздух од Атлантскиот Океан. Отприлика врне околу 2500 mm годишно. Највлажни месеци се од јули до ноември, а исто и јануари е влажен.

Демографија[уреди | уреди извор]

 
 
Најголеми градови во Шкотска
Шкотски попис 2011[15]
Бр. Нас.
Глазгов
Глазгов
Единбург
Единбург
1 Глазгов 590,507 Абердин
Абердин
Данди
Данди
2 Единбург 459,366
3 Абердин 195,021
4 Данди 147,285
5 Пејсли 76,834
6 Ист Килбрајд 74,395
7 Ливингстон 56,269
8 Хамилтон 53,188
9 Камбернолд 52,270
10 Керколди 49,709

Религија[уреди | уреди извор]

Повеќето од Шкотланѓаните се протестанти. Презвитеријанскатацрква на Шкотска има околу 600.000 членови или 12% од населението. Отприлика 800.000 луѓе се католици.

Економија[уреди | уреди извор]

Шкотска има западначко отворена економија која е претежно е поврзана со економиите на Западна Европа. Шкотска има претежно извори на нафта во Северното Море, лов на риба и голем број на овци. Други важни гранки се модерната технологија, вискито и туризмот. Повисоките места претежно се помалку населени и има голем број овци. 5% од ГПД-то и 7.5 од вработените во Шкотска - туризмот во Шкотска. Најпосетено одредиште останува езерото Лок Нес во кое наводно се наоѓа митското чудовиште Неси.

Култура[уреди | уреди извор]

Гајдата и килтот се можеби најзначајните знаменитости на Шкотска.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. „Analysis of Ethnicity in the 2001 Census - Summary Report“. The Scottish Government. 2006-04-04. Посетено на 2012-10-11.
  2. „Scottish population reaches record high“. BBC. 31 May 2012. Посетено на 31 May 2012.
  3. „Scottish National Accounts Project. Gross Domestic Product in Current Prices for Scotland, 2010 Q4“. Edinburgh: Scottish Government. 11 August 2010. Архивирано од изворникот на 2018-12-24. Посетено на 2 July 2011. Наводот journal бара |journal= (help)
  4. St Andrew—Quick Facts. Scotland.org—The Official Online Gateway. Посетено на 2 December 2007.
  5. „St Andrew“. Catholic Online. Посетено на 15 ноември 2011.
  6. „St Margaret of Scotland“. Catholic Online. Посетено на 15 ноември 2011.
    „Patron saints“. Catholic Online. Посетено на 15 ноември 2011.
  7. „St Columba“. Catholic Online. Посетено на 15 ноември 2011.
  8. „Directgov: English language – Government, citizens and rights“. Directgov. Архивирано од изворникот на 2012-10-15. Посетено на 23 August 2011.
  9. „European Charter for Regional or Minority Languages“. Scottish Government. Архивирано од изворникот на 2011-06-07. Посетено на 23 October 2011.
  10. „James IV, King of Scots 1488–1513“. BBC.
  11. „Battle of Flodden, (Sept. 9, 1513)“. Encyclopædia Britannica.
  12. Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име Mason.
  13. Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име short.
  14. „Religion, Marriage and Power in Scotland, 1503–1603“. The National Archives of the United Kingdom.
  15. „2011 Census population data for localities in Scotland“. Scotlandscensus.gov.uk. Архивирано од изворникот на 28 July 2020. Посетено на 10 July 2014.

Поврзано[уреди | уреди извор]