Црвено Море

Топографска карта на Црвеното Море

Црвено Море (арапски البحر الأحمر, ел-Бахр ел-Ахмар; хебрејски ים סוף, Јам Суф) — море кое се наоѓа помеѓу Азија и Африка на заливот од Индискиот Океан. На север од морето се наоѓа Суецкиот Канал, Синајскиот Полуостров и Акапскиот Залив.

Црвеното Море се наоѓа помеѓу Азија и Африка. На север се граничи со Суецкиoт залив, кој го поврзува ова море со Средоземното Море, на југ со Индискиот Океан, на запад со Египет, Судан, Еритреја и Џибути a на исток со Јемен и Саудиска Арабија. Иако Црвеното Море е познато по својата природна убавина, со долги корални гребени, тоа е исто така и значаен пат за танкери со нафта и други бродови кои патуваат низ Суецкиот Канал.

Географска положба

Црвеното Море се протега од север кон југ на растојание од околу 2.000 км. Просечната ширина е околу 280 км, со максимална широчина од 306 км кон југ. Ширината на протокот Бал-ел-Mандеб е околу 26 км и го дели Црвеното Море од Индискиот Океан преку Аденскиот Залив. Северниот крај на Црвеното Море се дели на два залива, Суецкиот, кој е поврзан со Суецкиот Канал и заливот Акаба. Околината на Црвеното Море е главно сува, со пустински или полупустински региони без голем прилив на реки. Понатаму во внатрешноста, пустинските региони се граничат со долги планински масиви.

Клима

Црвеното Море се наоѓа во сув регион со екстремно топло време во текот на летото. Јужниот регион се смета дека е меѓу најжешките региони во светот. Температурата на воздухот во северниот регион е малку пониска од јужниот регион. На пример, температурата на воздухот на Суецкиот Канал се движи од 6 до 39 °C, во споредба со температурата по должината на брегот Џеда која што е од 13 до 42 °C. Врнежите од дожд во регионот на Црвеното Море се исклучително ретки и обично се во облик на кратки тушеви. Годишно наврнува околу 110 mm.

Топографија

Помеѓу тесните континентални гребени се протега длабок ров, од север кон југ скоро по целото крајбрежје. Овие длабоки области се сè уште геолошки активни и имаат бројни вулкански отвори, кои емитуваат жешка, солена морска вода богата со метал.Двата залива во северниот регион се слични по форма, но нивната топографија е мошне различна. Суецкиот залив е плиток и има релативно рамно дно, со длабочина од 55 - 73m. Од друга страна, заливот Акаба е составен од длабок и тесен басен. Басенот е поделен на два дела, кои се со длабочина од над 1.000 m.

Хидрологија

Температурата на површината на водата во Црвеното Море варира сезонски помеѓу 22 и 32 °C. Површинската температура опаѓа кон Баб-ел-Mандеб, поради приливот на студена вода од Аденскиот Залив. Соленоста во Црвеното Море е генерално висока поради високите испарувања, ниските врнежи и недостигот на прилив на вода од реки. Соленоста е обично пониска во јужниот регион поради што влегуваат води од Аденскиот Залив. Обновувањето на вода во Црвеното Море е бавно, и размената со океанот трае околу 6 години за 200 метри над термоклинот и 200 години за целото море.

Растителен свет

Црвеното Море е благословено со природна убавина и е богато со биолошка разновидност како што се коралните гребени, мангровите шуми, морската трева и солта која што се дистрибуира низ регионот. Овие уникатни живеалишта се дом на различни видови морски животни, вклучувајќи ги и морските желки, дугонзите, делфините, и многу други ендемски видови риби. Коралните гребени главно се распространети по должината на северниот и централниот брег.Најобемната област со коралните гребени се наоѓа по должината на Саудискиот брег, со над 194 регистрирани корални гребени. Мангровите шуми се расфрлани во поголемиот дел од брегот на Црвеното Море, но главната концентрација е во јужниот регион, поради мекото дно. Застапени се единаесет видови на морска трева, коишто се најчести во лагуните и заливите во јужниот регион.

Заштитени подрачја

Црвеното Море има неколку заштитени подрачја, најпознати се: Националниот Парк „Рас Мохамед“ во јужниот дел на Синајскиот Полуостров, градот Хургада и соседните острови на брегот на Египетското Црвено Море, атолот Санганеб во Судан и Островите Фарасан во Саудиска Арабија.

Историја и култура

Црвеното Море е формирано пред околу 25 милиони години, кога африканските и азиските континентални плочи започнале да се делат. Тоа продолжувало да се шири од околу 1 до 2 cm годишно. Црвеното Море било важен трговски пат во антиката. Со отворањето на Суецкиот Канал во 1869 година, Црвеното Море станало главна рута за поврзување на Европа со Источна Азија. Затворањето на каналот поради арапско-израелската војна, изградбата на цевководи во Средоземното Море, и изградбата на супертанкерите кои се преголеми за каналот ја намалиле важноста на морето како комерцијална артерија, особено за нафта. Во 1975 година, сепак, каналот бил отворен и зголемен, со што се зголемил и сообраќајот низ морето.

Население

Регионот на Црвеното Море е ретко населен, и се проценува дека живеат не повеќе од 5 милиони луѓе заедно на брегот. Најбројна е Џеда, во Саудиска Арабија, со повеќе од 2 милиони луѓе.

Индустрија

Главните индустрии во регионот на Црвеното Море вклучуваат нафта, производството на нафта, преработка на нафта, производствени индустрии (ѓубрива, хемикалии, цемент), туризам, риболов и нафта поврзана со поморскиот сообраќај.

Нафтена индустрија

Производство и транспорт на нафта играат важна улога во економијата на Црвеното Море со транспорт од над 100 милиони тони нафта годишно. Помеѓу 20.000 и 35.000 танкери влегуваат во Црвеното Море на годишно ниво и продолжуваат на север кон Средоземното Море преку Суецкиот Канал. Производството на нафта е главно концентрирано во Суецкиот залив, но е во постојан пораст и во внатрешноста на Црвеното Море.

Туризам

Привлечени од богатиот морски свет и поволната клима, туризмот стана важна гранка за многу земји од Црвеното Море , со повеќе од 1 милион туристи годишно. Областа на крајбрежјето е развиена и приспособена на зголемување на прилив на туристи, особено во Акаба во Јордан, на Џеда крајбрежјето на Саудиска Арабија и разни области по должината на египетското крајбрежје.

Риболов

Риболовот во Црвеното Море е од значително социо-економско значење за земјите во Црвеното Море. Риболовот, главно се изведува од страна на локалните комерцијални рибари, стопански риболов и странско индустриско рибарство. Производство на риба е во постојан раст во регионот на Црвеното Море со над 17.000 тони видови безрбетници и 190.000 тони чиста риба произведена во 1998 година, во споредба со околу 7900 тони и 136.000 тони, во 1988 година над 74% од годишниот приход е забележан во јужниот регион меѓу Ал Лит на Саудиска Арабија и границата со Јемен. Извозот е доста значаен за Саудиска Арабија и Јемен, со тоа што Саудиска Арабија има најмалку седум големи компании кои извезуваат. Одгледувањето на ракчиња се одвива во Египет и Саудиска Арабија а бисерот се произведува во Судан.

Загадување на земјата

Индустрискиот отпад, во форма на топлинско загадување и бигорот од растенијата, честичките и минералниот прав од ѓубривото и цементарниците, хемикалиите и органскиот отпад од преработката на храна придонесуваат за деградација на квалитетот на водата во Црвеното Море. Главни области на загриженост се крајбрежните индустриски области на заливот Акаба во Јордан, туристичките области на египетскиот брег, индустриските области во Суецкиот Залив и во индустриските области на Јанбу и Џеда во Саудиска Арабија. Од непречистениот канализациски отпад од товарните бродови и фериботи се оштетуваат морски животни во одредени области во внатрешноста на заливот Акаба и египетското Црвеното Море. Исто така загадувањето се предизвикува и од цврстиот отпад, како што се пластиката и другите отпадни материјали кои обично се наоѓаат по плажите, и другите области на заливот Акаба.

Нафтено загадување

Иако нема евидентирани големи нафтени дамки во Црвеното Море, помалите протекувања на нафта од нафтените танкери се честа појава. Ризикот од истекување на нафта е висок, бидејќи околу 100 милиони тони нафта и нафтени производи се транспортираат годишно преку регионот - од 20.000 - 35.000 танкери. Исто така е зголемен и ризикот од судир на пловила со недоволна навигациска помош и нерегулираниот поморски сообраќај.

Уништување на живиот свет

Природните живеалишта, како што се коралните гребени, мангровите шуми и морските треви, биле физички изменети и уништени со урбаната експанзија, индустрискиот развој и туризам, особено во Јордан, Саудиска Арабија, Египет, Судан и Јемен. Ископувањата и другите активности околу Акаба го менуваат крајбрежјето, морфологијата и создаваат проблеми од ерозија и седиментација во целата област. Неконтролираните туристички активности нанесеуваат штета на корални гребени преку сидрата на бродовите кои се укотвуваат, како и бесчувствителните нуркачи.

Експлоатација на морските ресурси

Некои активности во Црвеното Море се експлоатирани повеќе од колку што треба. На пример, ловот на јастози го намалува бројот на жив свет. Ајкулите нелегално се експлоатираат на пазарот во источна Азија, а исто така и во Судан, Џибути и Јемен. Меѓународно загрозените морски желки се ловат за нивното месо, масло и школки, и нивните јајца се земаат од нивните гнезда, што доведува до намалување на овие видови.

Мерка за заштита

Во 1970-тите години, Арапската образовно, културно. научна организација (ALECSO) ги повикала земјите кои граничат со Црвеното Море и Аденскиот Залив да разговараат за заедничко заштитување на морската животната средина. Исходот од овие средби кулминирал со потпишување на меѓународен договор во 1982 година, Конвенцијата Џеда, и формалното право на „Регионалната конвенција за заштита на животната средина на Црвеното Море и Аденскиот Залив“. Овој договор се фокусирал на спречување и намалување на борбата против загадувањето и е значаен поради тоа што обезбедува регионална правна рамка за соработка на морските прашања помеѓу земјите-членки. Потоа била основана, официјалната меѓувладина организација позната како „Регионална Организацијата за заштита на животната средина на Црвеното Море и Аденскиот Залив“ (PERSGA) во 1995 година како тело на Џеда Конвенцијата. Од тогаш PERSGA подготви стратешки акционен план (САП) за Црвеното Море и Аденскиот Залив, кој се спроведува како главна иницијатива за животната средина во 1998 година преку соработка со Глобалниот фонд за животна средина и други меѓународни организации. ПСА главно се фокусира на следниве клучни прашања:

• Намалување на ризиците за навигација и загадувањето на морето;
• Одржливо управување на живеење на морските ресурси;
• Заштита на живеалиштата и биоразновидноста;
• Воспоставување на регионална мрежа на морско заштитените подрачја;
• Поддршка за интегрирано управување со крајбрежната зона;
• Подобрување на јавната свест.

Црвеното Море како тема во уметноста и во популарната култура

• „Преминување на Црвеното Море со Адвертс“ (Crossing the Red Sea with the Adverts) - албум на британската панк-рок група „Адвертс“ (The Adverts) од 1978 година.

• Коралните гребени на Црвеното Море