Температура

Типичен Целзиусов топломер ја мери зимската температура од -17 ° С

Температурата — една од седумте основни физички величини со која се одликуваат топлинските појави и процеси, како и промените на состојбата на супстанциите. Температурата е директно мерлива величина. Таа претставува мерка за степенот загреаноста на телата, што значи дека температурата е директно поврзана со физичката величина количество топлина ($\Delta Q$). Се означува со t или T.

Според молекуларно-кинетичката теорија, температурата е мерка за средната кинетичка енергија на хаотичното движење на микрочестичките во телата. Затоа, доста често хаотичното движење на структурните микрочестички во внатрешноста на телата го викаме топлинско движење. Ако настанува промена (на некој начин) на средната кинетичка енергија на внатрешното хаотично движење, истото се манифестира како промена на температурата на даденото тело. Ако молекуларниот хаос е подинамичен, температурата на дадено тело е повисока.

Кај гасовите, температурата, како и притисокот, е статистички поим. Тоа значи дека за температура на дадена супстанција може да се зборува само ако неа ја прават голем број микрочестички. Нема никаква смисла да се зборува за температура на еден атом или молекула.

Најважната појава преку која се одредува температурата е топлинската рамнотежа меѓу две или повеќе тела. Таа е дел од општиот поим термодинамичка рамнотежа. Еден од главните начини за нарушување на оваа рамнотежа е температурната разлика.

Температура на воздухот

Затоплување на воздухот

Атмосферскиот воздух се загрева слабо непосредно од сончевото зрачење. Основен извор за неговото затоплување се Земјината површина и предметите.

Основните фактори за предавање на топлината од почвата на воздухот се:

• Топлинско струење — претставува топлински условена вертикална размена на воздухот. При допир со загреаната површина, воздухот се затоплува, станува полесен и се издигнува нагоре. На неговото место доаѓа нов потежок и поладен воздух, кој исто така се затоплува, со што овој циклус продолжува. На пример, вакви искачувачки и спуштачки текови на воздухот најмногу се чувствуваат кога се движиме на силно загреан асфалт.
• Топлинска адвекција — претставува хоризонтално движење на воздушните маси, при кое во нашите географски широчини настанува пренос на топлина од суптропските предели. На пример, при навлегувањето на морски воздух од Средоземно Море во Македонија во текот на зимата, времето значително се затоплува.
• Турбулентност — претставува безредни виорни движења на воздухот во различни насоки внатре во главниот воздушен тек. Во зависност од првичните причини таа може да биде динамична и топлинска.
  • Динамичната турбулентност потекнува од триењето на воздухот со Земјината површина и од судрувањето на воздушниот тек со нерамнините (дрвја, згради итн.). Со зголемување на брзината на ветерот, динамичната турбулентност значително нараснува.
  • Топлинската турбулентност потекнува од нееднородното загревање на одделни места од површината — разлики во бојата и влажноста на почвата, разлики во изложеноста итн. Притоа се јавува температурна нееднородност на воздухот — над позагреани површини тој се издигнува повисоко и обратно. На овој начин во непосредната близина се јавуваат нагорни и надолни воздушни струи кои предизвикуваат карактеристично треперење на воздухот (се забележуваат при сончево време над асфалтни патишта).
• Зрачењето на Земјината површина исто така придонесува за загревањето на воздухот. Атмосферата е слабо пропуслива за долгобрановото зрачење и впива значителен дел од неа.
• Испарувањето или поточно водните пареи кои попаѓаат во атмосферата се исто така извор на скриена топлина која се ослободува при кондензацијата на водните пареи.

Ладење на воздухот

Ладењето на воздухот настанува поради неколку причини.

• Адијабатското ладење е основна причина. Со издигнувањето на воздухот во височина, тој запаѓа во услови на понизок атмосферски притисок и се раширува. Раширувањето на воздухот настанува за сметка на топлинската енергија која тој ја содржи.

Други, помалку важни причини, се:

• Зрачење на топлина;
• Предавање на топлина при контакт со постудена површина.