Дванаесетта египетска династија

Египет
Главен град		Теба, Иштауви
Уредување		Апсолутна монархија

Горниот дел од статуетка на неидентификувана кралица. Носот бил намерно удиран. Црн гранит. Рана 12-та династија. Од Египет. Музејот Петри за египетска археологија, Лондон

Дванаесеттата династија на Стариот Египет (династија XII) честопати се комбинира со единаесеттата, тринаесеттата и четиринаесеттата династија под заедничкиот назив Средно Кралство.

Владетели

Познати владетели на Дванаесеттата династија се следниве:

Династија XII фараони на Египет

Име	Име на Хорус (престол)	Датум	Пирамида	Кралица(и)
Аменемат I	Сехетепибре	1991 - 1962 година п.н.е.	Пирамидаtta на Аменемет I	Кралица Неферитатјемен
Сенусрет I (Сезострис I)	Хеперкаре	1971 - 1926 година п.н.е.	Пирамидата на Сенусрет I	Кралица Неферу III
Аменемат II	Нубхауре	1929 - 1895 година п.н.е.	Белата пирамида	Кралица Канеферу Кралица Кеминуб?
Сенусрет II (Сезострис II)	Хахепере	1897 - 1878 година п.н.е.	Пирамидата ка Ел-Лахун	Кралица Хенеметнеферхедџет I Кралица Нофрет II Кралица Итаверeт ? Кралица Хнемет
Сенусрет III (Сезострис III)	Хакауре	1878 - 1839 година п.н.е.	Пирамидата кај Дахшур	Кралица Мерецегер Кралица Нефертенут Кралица Хнеметнеферхџет II Кралица Ситаториунет
Аменемат III	Нимаатре	1860 - 1814 година п.н.е.	Црната пирамида ; Пирамида кај Хавара	Кралица Аат Кралица Хетепи Кралицата Хенеметнеферхеџет III
Аменемат IV	Маахеруре	1815 - 1806 година п.н.е.	Јужна мазгунска пирамида (претпоставка)
Кралица Собекнеферу	Собекаре	1806 - 1802 година п.н.е.	Северната мазгунска пирамида (претпоставка)

Хронологијата на 12-та династија е најстабилна во кој било период пред Новото Кралство. Кралски список од Торино (1290 година п.н.е.), чуван во Торино, дава 213 години (1991-1784 п.н.е.). Манетон изјавил дека бил со седиште во Теба, но од современите записи е јасно дека првиот крал ја пренел својата престолнина во нов град именуван „Аменемат-иш-тауви“ („Аменемат Заземачот на Двете земји“), поедноставно наречен Иштауви. Местоположбата на Иштауви не е пронајдена, но се смета дека е во близина на Фајум, веројатно во близина на кралските гробишта кај ел-Лишт. Египтолозите сметаат дека оваа династија била врвот на Средното Кралство.

Редоследот на неговите владетели е добро познат од повеќе извори — два списоци запишани на храмови во Абидос и една во Сакара, како и за работата на Манетон. Запишаниот датум за време на владеењето на Сенусрет III може да биде во корелација со Сотскиот циклус, следствено на тоа, многу настани за време на оваа династија честопати можат да бидат доделени на одредена година.

Аменемат Први и Сенусрет Први

Оваа династија е основана од Аменемат I, кој можеби бил везир на последниот фараон на Единаесеттата династијата, Ментухотеп IV. Неговите војски воделе кампања кон југ сè до Вториот катаракт на Нил и во јужниот дел на Ханан. Тој, исто така, ги воспоставил дипломатските односи со кананската држава Библос и хеленските владетели во Егејското Море. Неговиот син Сенусрет I ги следел триумфите на татко му со експедиција јужно кон Третиот катаракт, но следните владетели биле задоволни да живеат во мир сè до владеењето на Сенусрет III.

Сенусрет III

Глава на Сенусрет III со младински одлики. 12. династија, ок. 1870 година п.н.е. Државен музеј на египетска уметност, Минхен

Наоѓајќи дека Нубија се развила под претходните владетели, Сенусрет испратил казнени експедиции во таа земја; тој исто така испратил експедиција во Левант. Овие воени походи родиле легенда за еден моќен воин по име Сесострис, приказна раскажана од Манетон, Херодот и Диодор Сицилиски. Манетон тврдел дека митскиот Сезострис не само што ги покорил земјите како што ги имал Сенусрет I, туку и освоил делови од Ханан и преминал во Европа за да ја анексира Тракија. Сепак, нема записи за тоа време, ниту во египетски, ниту други современи списи што ги поддржуваат овие тврдења.

Аменемат III

Горниот дел од статуата на Аменемат III. 12. династија, ок. 1800 година п.н.е. Државен музеј на египетска уметност, Минхен

Наследникот на Сенусрет, Аменемат III ја потврдил надворешната политика на неговиот претходник. Меѓутоа, по Аменемат, силите на оваа династија во голема мерка биле потрошени, а растечките проблеми на власта биле оставени на последниот владетел на династијата, кралицата Собекнеферу, за да ги реши. Аменемат бил запаметен за храмот-почивалиште во Хавара што го изградил, познат на Херодот, Диодор и Страбон како „ лавиринт“. Покрај тоа, под неговото владеење, мочурливиот Фајум за прв пат бил експлоатиран.

Античка египетска литература

Стела од Авкау

За време на дванаесеттата династија била унапредена античката египетска литература. Можеби најпознатото дело од овој период е „Приказната за Синухе“, од кое се извлечени неколку стотици папирусни копии. Запишани се и за време на оваа династија голем број дидактички дела, како „Упатства за Аменемат“ и „Приказната за елоквентниот селанец“.

Фараоните на династиите XII до XVIII, исто така, се сметаат за зачувување на нас некои од најзначајните египетски папируси:

• 1900 година п.н.е. – Прискиот папирус
• 1800 година п.н.е. – Берлинскиот папирус
• 1800 година п.н.е. – Московскиот математички папирус
• 1650 година п.н.е. – Рандскиот математички папирус
• 1600 година п.н.е. – Едвин смитовиот папирус
• 1550 година п.н.е. – Еберсовиот папирус

Поврзано

• Историја на Стар Египет

Наводи

Претходник Единаесетта династија

Египетска династија 1991 − 1802 п.н.е.

Наследник Тринаесетта династија