Болечица
Болечица е кратка река во северно-централна Србија, 12 км долга десна притока на Дунав. Во текот на целиот својот тек минува низ приградскиот дел на Белград и покрај тоа што е кратка, тече низ трите белградски општини, предградија на Белград со вкупно население од 35.000 и тече покрај важни патишта.
Курс[уреди | уреди извор]
Болечица потекнува од северниот дел, од регионот на Шумадија, помеѓу две „белградски планини“, Авала и Космај, на падините на ридот Бегаљица, на надморска височина од 105 метри. Првобитно тече на север по источните падини на Авала, преминувајќи помеѓу општините Гроцка и Вождовац, до селата Врчин и Жуце, каде што од десната страна го прима потокот Врановац и навлегува во долината на Бубањ Поток каде ја означува источната граница на шумите на Степин Луг, потоа свртува кон сесевероисток преку најјужниот врв на општината Звездара (околу 300 метри) и во својот тек прима уште два потоци од лево, Бубањ Поток и Завојничка река. Болечица продолжува низ јужниот дел на Лештане, каде од лево го прима потокот Калуѓерички поток и ја формира границата помеѓу четирите предградија: Лештане, Болеч, Ритопек и Винча (каде го прима потокот Макачки поток од лево), каде што се влева во Дунав преку малото устие на надморска височина од 68 метри, источно, во близина до Бело Брдо, археолошкото наоѓалиште Винча.
Одлики[уреди | уреди извор]
Поголемиот дел од протокот на Болечица е канализиран, најмногу во делот Бубањ Поток-Лештане. За таа цел речното корито е бетонирано и поместено на запад, па реката сега е подалеку од Болеч, кој го добил името по реката. Со тоа е овозможено, освен вообичаено помал проток на вода, да се спроведува изобилно поголеми количества вода при обилни дождови и поплави. Сепак, последните 3 километри од реката, преку Винча, не се канализирани, па со растот на нивото на Дунав, водата се излева од вливот спречувајќи ги водите нанесени од Болечица да се влеат во Дунав (инверзен тек). Како резултат на тоа, за време на високите нивоа, Болечица се прелева, понекогаш предизвикувајќи сообраќајни проблеми на главните патишта што минуваат преку реката, како што се Кружни и Смедеревски .
Поради многу поголемото влијание што реката го има на Лештане отколку на Болеч, некои од географите имаат тенденција да ја нарекуваат реката Лештанска река[1] но името не е официјално прифатено ниту кај месното население.
Кратката долина на Болечица, која може да се подели на два дела, Врчин-Бубањ Поток и Бубањ Поток-Лештане-Винча е природна рута за неколку важни транспортни линии:
- пругата Белград-Пожаревац
- Кружниот пат, главен пат во јужната периферија на Белград, кој започнува речиси 30 километри на запад, кај Остружница
- делот Смедеревски пут, главниот пат кој ги поврзува Белград и Смедерево
- делот од автопатот Белград-Ниш, кај Бубањ Поток
Болечица ја премостуваат Кружните пут во Лештане и Смедеревскиот пут, кај раскрсницата со Кружни пут . Работите за изградба на дополнителни 3 километри во течението од таа точка до вливот на реката во Дунав се стопирани во 2006 година. Сепак, во овој дел на долината на Болечица е проектиран трасата на идниот современ автопат кој треба да започне кај раскрсница на Бубањ Поток и да продолжи преку предвидениот мост Винча - Омољица во покраината Војводина. И покрај честите дискусии од градската власт на оваа тема, досега не се прифатени проекти.
Името на реката буквално значи „(вода) што лекува болест“. Меѓутоа, денес, реката е многу загадена, станувајќи само отворен канал за отпадна вода. Отфрлањето на канализацијата почнува веќе кај Врчин, а канализацијата на сите соседни населби, дури и од многу поголема и подалечна Калуѓерица. Од март 2007 година, проектираниот колектор за отпадна вода сè уште не е завршен. Дополнително, Болечица тече низ две нови индустриски зони, на Бубањ Поток и Лештане. Фрлањето индустриски отпад придонесе за пропаст на дивиот свет во реката, која до крајот на 1990-тите беше чиста поток со мали риби и жаби, но денес е мртва, матна и полна со наслаги на отпад и веќе не е погодна ниту за индустриска употреба.
Во март 2019 година, еколозите ја опишаа Болечица како „помалку водотек, повеќе како слив на канализација“.[2]
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Jovan Đ. Marković (1990): Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije; Svjetlost-Sarajevo; ISBN 86-01-02651-6
- ↑ Branka Vasliljević (23 March 2019). „Sava i Dunav odolevaju zagađenju, rečice i potoci postali kolektori“ [Sava and Danube resist the pollution, streams and brooks turned into collectors]. Politika (Serbian). стр. 12.CS1-одржување: непрепознаен јазик (link)