Џорџ Бул

Џорџ Бул George Boole
Период	филозофија на 19 век
Подрачје	Западна филозофија
Школа	математичка основа за компјутерската наука
Претежна дејност	математика, логика, филозофија на математиката
Значајни идеи	Булова алгебра
Влијанија од Аристотл, Спиноза, Њутн
Влијаел врз Денешните информатичари, Џевонс, Де Морган, Пирс, Џонсон, Шенон

Џорџ Бул (англиски: George Boole; 2 ноември 1815, Линколн, Англија – 8 декември 1864 Корк, Ирска) — англиски математичар и филозоф. Неговото најголемо достигнување било во математиката и логиката.

Резиме

Еден од најголемите математичари на своето време, Џорџ Бул, гениј во своето творештво, својата кариера ја започнал релативно доцна, а својот живот го загубил рано, на 49 години, од една обична настинка која го донела до пневмонија и му го одзела животот. Неговото најголемо достигнување е воведот во математиката и логиката на Буловата алгебра. Таа сѐ уште денес има широка употреба во воспоставување на телефонски линии, како и во дизајнирање на современиот компјутер. Неговата работа се смета за огромен чекор напред во денешната компјутерска револуција.

Животопис

Негови родители биле Мери Ен Џоис и Џон Бул (1775-1848), кој бил чевлар со ограничени знаења, но со трудољубив карактер и активен ум. Неговиот прв син, Џорџ, е роден по девет години брак, откако скоро изгубиле секаква надеж дека ќе имаат пород и бил многу болникаво дете. После него тие сепак имале уште три деца: Мери Ен, Вилијам и Чарлс. Имајќи предвид дека Џон бил особено заинтересиран за математичките науки и логиката, тој прв почнал да го подучува неговиот син. Извонредниот математички талент на Џорџ Бул не се манифестирал во неговите рани години. На почетокот, негови омилени предмети биле класичните предмети (јазици и литература на Стара Грција и Стар Рим). Исто така сам учел француски и германски јазик. Сѐ до возраст од 17 години не почнал со изучување на напредна математика и неговиот напредок бил забавен заради недостигот на стручна помош. На возраст од 16 години станал помошник-наставник во правното училиште во Донкастер, Јоркшир, во Обединетото Кралство и до крајот на неговиот живот се задржал во академската професија. Тој бил професор во училиштето на господин Вилијам Марат во Ливерпул во 1833. Со неговата жена Мери, со која се оженил на возраст од 37 години кога таа имала само 20, имале многу среќен брак. Нејзиниот татко умрел ненадејно и ја оставил без наследство и Бул ѝ предложил брак. Имале пет ќерки: Мери Елен, родена во 1856, Маргарет, родена во 1858, Алисија, родена во 1860, Луси Еверест во 1862 и Етел Лилијан во 1864.

Бил ретко почитуван човек со помалку интересен живот. Скоро единствените интересни случки што можат да се наречат значајни се неговото уредно етаблирање во училиштето во Линколн, неговото преместување во Вадингтон, неговото назначување за прв професор по математика во тогашниот „Кралски Колеџ Корк”, (каде што библиотеката и читалната се преименувани во неговата чест) во Ирска во 1849 и неговиот брак во 1855 со госпоѓа Мери Еверест (внука на Џорџ Еверест), која како госпоѓа Бул, подоцна напишала неколку корисни образовни дела по принципите на нејзиниот сопруг. На јавноста Бул ѝ е познат само како автор на бројни неразбирливи статии со математички теми, и по три до четири различни објавувања кои станале познати дела. Неговата прва статија била за „Теоријата на аналитички трансформации” објавена во математичкиот весник Кембрич во 1839 година и тоа довело до пријателство меѓу Бул и Д. Ф. Грегори, издавач на весникот, кое траело сѐ до предвремената смрт на Грегори во 1844 година. Долга список на мемоари и одделени студии, обете за логички и математички теми, ќе се најдат во „Каталогот на научни мемоари” и неговиот наследник Кембриџовиот и Даблиновиот математички весник, Бул придонел во сите 22 члена. Во третото и четвртото издание од филозофското списание ќе се најдат 16 негови статии. Кралското друштво објавило 6 важни мемоари во весникот Филосовски трансакции и неколку други мемоари кои можат да се најдат во Трансакции на Кралското Друштво во Единбург и Ирската Кралска Академија во билтенот на академијата на Свети Петерзбург во 1848. Само два систематични договори за математички теми биле завршени за време на неговиот живот. Добро познатиот закон за диференцијална еквивалентност објавен во 1889 година, проследен следната година од законот за Калкулус на ограничени дивергенции, направен како следбеник на претходната работа. Овие договори се вреден придонес за важни гранки во математиката, а Бул, комбинирајќи ги, ги споил основното претставување со длабокото истражување за филозофијата на предметот на најдобар начин. До одредена мера овие дела ги содржат најважните откритија на авторот. Во шеснаесеттото и седумнаесеттото подглавје на Диференцијални еквивалентности можат да се најдат јасни објаснувања на општиот симболичен метод, храбра и вешта употреба што довеле до главните откритија на Бул, и исто така на општиот метод во анализата, оригинално објавен во неговиот познат мемоар испечатен во Философски трансакции во 1844. Бул бил еден од најистакнатите од оние што откриле дека симболите на една операција можат да бидат одделени од оние на квантитет и ги третирал како посебен дел во пресметувањето. Во последните години од неговиот живот, тој бил постојано зафатен со проширување на неговите истражувања со цел да издаде второ издание од неговото дело Диференцијални еднаквости, многу покомплетно од првото, така дел од неговиот последен мемоар бил поминат во библиотеките на Кралското Друштво и во Британскиот музеј. На жалост, неговото второ издание не е завршено. Дури и ракописот оставен по неговата смрт бил толку нецелосен, што Тодхантер, во чии раце паднал, сметал дека е невозможно да го искористат за објава на неговото издание на оригиналниот договор, и мудро ги испечатил во 1865 како додатна колекција. Со исклучок на Аугустус Де Морган, Бул е најверојатно првиот англиски математичар од времето на Џон Валис, кој исто така пишувал за логиката. Во пролетта 1847 година, тој ги ставил неговите идеи во памфлет наречен Математички анализи во логиката. Иако Бул објавил многу малку, освен неговите математички и логички дела, неговото познавање на општата литература било многу големо. Неговиот омилен поет бил Данте и повеќе му се допаѓал „Рајот“ отколку „Пеколот“. Голем интерес им придавал и на метафизиката на Аристотел, на етиката на Спиноза, филозофските трудови на Цицерон, и многу други дела.

Творештво

• Теорија на аналитички трансформации (1839 весникот Кембриџ)
• Статија за математичката база во логиката (1848 весникот Механика)
• Закон за Диференцијална еквивалентност (1889)
• Законот за Калкулус на ограничени дивергенции (1890)
• Генијот на господин Исак Њутон
• Социјалниот аспект на социјалната култура

Поврзано

• Булова логика

Надворешни врски

• Оконор, Џон Џ. и Едмунд Ф. Робертсон. „Џорџ Бул“ - Архив „Историја на математиката“ на MacTutor (англиски)

• Roger Parsons' article on Boole Архивирано на 23 септември 2006 г.
• Дела од George Boole на проектот „Гутенберг“
• George Boole's work as first Professor of Mathematics in University College, Cork, Ireland

Наводи

•  Оваа статија вклучуват текст од дело кое сега е во јавна сопственост: Chisholm, Hugh, уред. (1911). Encyclopædia Britannica (11. изд.). Cambridge University Press. CS1-одржување: ref=harv (link)
• Ivor Grattan-Guinness, The Search for Mathematical Roots 1870-1940. Princeton University Press. 2000.