Јасновидост
Јасновидост или видовитост — наводна способност да се добијат информации за објект, место или настан преку поинаков начин, различен од познатите човечки сетила,[1][2] односно, тоа е еден вид на надсетилно восприемање. Човекот кој има способност за јасновидост се нарекува јасновидец („оној кој гледа јасно“).
Тврдењата дека постојат паранормални психички способности како што е јасновидоста се крајно контроверзни. Парапсихологијата ја истражува оваа можност, но постоењето на ваквите феномени не е прифатено од научната заедница.
Употреба[уреди | уреди извор]
Во рамките на парапсихологијата, јасновидоста се користи исклучиво за пренос на информации кои се скриени од јасновидецот. Се разликува од телепатијата во тоа што информацијата треба да се добие директно од надворешен физички извор, а не да се пренесе од умот на друг човек.[3]
Надвор од парапсихологијата, јасновидоста често се користи за дознавање на настани кои се случиле во минатото или кои треба да се случат во иднина (т.н. ретрокогниција и прекогниција),[3][4] или за комуникација со умрени. Јасновидоста е во блиска врска со техниката наречена далечинско гледање (remote viewing), иако терминот „далечинско гледање“ не е толку распространет како јасновидоста, бидејќи се однесува на специфични контролирани процеси.
Статусот на јасновидоста[уреди | уреди извор]
Во рамките на парапсихологијата, постои општа согласност дека некои случаи на јасновидост се проверливи.[5][6] Јасновидоста доби поддршка од владите на САД и Русија за време на Студената војна и после неа, а двете влади се обидоа во неколку наврати да ја употребат јасновидоста како средство за прибирање информации.[7]
Де факто јасновидоста е резултат на измама,[4], Форер ефект, предрасуда, или неуспех при толкувањето. На пример, при научен експеримент на јасновидост, јасновидецот случајно ги погаѓа нештата едно време. Ако експериментот продолжи, поради природата на статистиката што се користи, точните одговори ќе бидат во многу мал процент.
Парапсихологијата e псевдонаука,[8] и велат дека досега требаше да се појават изобилство докази за овој феномен доколку тој е реален.
Вистинскиот збирен преглед на експеримент со јасновидост треба да ги вклучи резултатите од сите посебни експерименти кои биле изведени, а не во крајната студија да се внесат селективни прикази. Некои истражувачи не ги внесуваат негативните резултати само поради тоа што имаат предрасуда.[9]
Јасновидоста и сличните феномени[уреди | уреди извор]
Постојат бројни записи на некои видови јасновидост низ историјата, кои најчесто се поврзани со религиозни луѓе. Но постојат и записи на обични луѓе кои изјавиле дека го виделе духот на човек, за кого подоцна дознале дека умрел во истиот момент. Ваквите сведоштва не се сметаат за научен доказ дека постои јасновидоста, но ги мотивираат истражувачите да продолжат да го истражуваат овој феномен.
Истражувањата во врска со јасновидоста започнуваат на преминот меѓу XIX и XX век, и траат до денес. Систематските експерименти, пак, ги започнал пионирот на парапсихологијата, Џ.Б. Рајн (J. B. Rhine), а најпознатите студии за јасновидост од поново време се резултат на проектот кој го финансирала владата на САД во периодот од 1970-тите до 1990-тите години.
Некои парапсихолози сметаат дека нашите изменети нивоа на свесност (јасновидост, телепатија, прекогниција, и др.) се резултат на еден ист основен механизам, но досега ниедна теорија не го објаснила тој механизам на задоволителен начин.
Истражувања[уреди | уреди извор]
Парапсихолошките истражувања на далечинско гледање и јасновидост даваат позитивни резултати. На пример, во 1972 година, Харолд Путхоф (Harold Puthoff) и Расел Тарг (Russell Targ) започнале серија на истражувања со цел да откријат дали гледачот може веродостојно да опише оддалечена локација или цел која во моментот ја гледа некој. На почеток на истражувањата, на самото место бил испраќан еден човек, како дел од протоколот. Првиот чекор бил човекот што е присутен на лице место на локацијата да одбере дел од пределот кој требало да биде опишан. Вториот чекор бил „гледачот“ со зборови да ги опише впечатоците на оној што се наоѓа на локацијата. Третиот чекор бил оценување на описите на двајцата учесници од страна на независни судии. Терминот „далечинско гледање“ е кованица која го опишува целиот овој процес.
Заради истражување на природата на ваквото „далечинско гледање“, при некои експерименти „гледачот“ бил сместуван во Фарадеев кафез. Иако низ него не поминуваат радио сигналите на повеќето честоти, истражувачите откриле дека Фарадеевиот кафез не ги намалува способностите на „гледачот на далечина“. Но, Фарадеевиот кафез не е многу ефикасен во спречувањето на крајно ниските честоти, па истражувачите претпоставиле дека способностите за „далечинско гледање“ се на некој начин поврзани со нив.[10]
Еден од доброволците кои биле вклучени во истражувањата бил Ури Гелер, популарен медиум во тоа време. Истражувачите биле сведоци на познатото виткање на лажици од страна на Ури Гелер, но признале дека не се во состојба да извршат доволно контролирани експерименти за да ги потврдат неговите паранормални способности.
Потоа е користена техниката на Електроенцефалографијата (EEГ), но и со неа не успеале да ги одредат физичките параметри на овој феномен.[11]
При експериментите со јасновидоста биле користени и Зенерови картите кои можат да се најдат и на интернет.[12]
Видови јасновидост[уреди | уреди извор]
- преку чувства[13] - способност забележана во будизмот, која се стекнува на одредено ниво на медитација. Општо земено, се однесува на оној кој може да ги почувствува вибрациите (болести, мисли или чувства) на другите луѓе. Оваа способност се разликува од „трето око“ по тоа што оваа способност не дава јасна слика за другиот, туку јасно чувство.
- преку слушање[14] - способност за користење на „внатрешното уво“. Но може да се однесува и на звуци кои другите не можат да ги слушнат, како на пример мисли или зборови од духови. Сепак, треба да се прави разлика меѓу овој феномен и гласовите што ги слушаат ментално заболените.
- преку миризба
- преку знаење – способност да знаете нешто без да знаете од каде го знаете тоа.
- преку вкус – способност да го знаете вкусот на нешто без да го пробате воопшто, односно информацијата за вкусот се добива преку етерот (види: Акаша).
Развивање на способност за јасновидост[уреди | уреди извор]
Приврзаниците на идејата за постоење на јасновидоста сметаат дека повеќето луѓе се родени со оваа способност, но во текот на воспитувањето во детството се приморани да се држат до прифатливите социјални норми. Денес бројни институти нудат курсеви за повторно будење на јасновидоста.
Според повеќето таоистички практики способноста како што е јасновидост, но и други „наднормални“ способности се резултат на духовно будење и реализација на божествената свесност.
Будистите велат дека вакви способности можат да се појават кај оној што постигнал висок степен на ментална концентрација (џана), но не е најдено дека ваквите моќи се предуслов за просветлување. Спротивно на тоа, често можат да претставуваат пречка и да го оддалечат практикантот од целта. Вежбите со дишење, медитацијата и канализирањето на енергијата можат исто така на природен начин да го прошират умот и да ја прочистат свеста.
Ете како се доаѓа до овие способности, кои всушност и не се чуда, туку скриени способности кај секого, кои треба да се „разбудат“. Сето ова објаснува зошто кај децата овие способности се силни, а потоа брзо исчезнуваат.
Поврзано[уреди | уреди извор]
Белешки[уреди | уреди извор]
- ↑ http://mw1.merriam-webster.com/dictionary/clairvoyance Архивирано на 27 февруари 2012 г. Merriam-Webster Online dictionary, Retrieved Oct 5, 2007 "1: the power or faculty of discerning objects not present to the senses 2: ability to perceive matters beyond the range of ordinary perception: penetration"
- ↑ Britannica Online Encyclopedia, Retrieved Oct 7, 2007. The ESP entry includes clairvoyance
- ↑ 3,0 3,1 Glossary of Parapsychological terms - Clairvoyance Архивирано на 20 ноември 2010 г. — Parapsychological Association (2007-04-27)
- ↑ 4,0 4,1 Carrol, Robert (2003), "Clairvoyance" - Skeptics Dictionary, Wiley, ISBN 0-471-27242-6
- ↑ "What is parapsychology? Архивирано на 8 март 2009 г.", FAQ - Parapsychological Association (2007-02-03)
- ↑ "What is the state-of-the-evidence for psi? Архивирано на 26 февруари 2009 г.", FAQ - Parapsychological Association (2007-02-03)
- ↑ Waller, Douglas (1995-12-11), "The Vision Thing", Time (magazine)|Time, p.45
- ↑ Marks, D.F. (2000). The Psychology of the Psychic (2nd Ed.) New York: Prometheus Books. ISBN 1-57392-798-8
- ↑ Tart (1983) Journal of the American Society for Psychical Research
- ↑ Targ R & Puthoff H, "Information transmission under conditions of sensory shielding", Nature, 251, October 18 1974, стр. 602-607.
- ↑ Rebert C & Turner A, "EEG spectrum analysis techniques applied to the problem of psi phenomena", Behavioral Neuropsychiatry, v6(1-12), Apr 1974 Apr-Mar 1975, pp18-24
- ↑ „The Anima Project“. Посетено на 8 април 2008.[мртва врска]
- ↑ Parapsychological Association historical terms glossary Архивирано на 19 февруари 2003 г., retrieved 17 декември 2006
- ↑ Parapsychological Association website, Glossary of Key Words Frequently Used in Parapsychology Архивирано на 19 февруари 2003 г., Retrieved 24 јануари 2006
Препорака за читање[уреди | уреди извор]
- "All that clairvoyant stuff – I don't see it myself: A new law against mediums would not work" by Daniel Finkelstein, The Times, од 11 април 2007 година.
- Mental Radio од Аптон Синклер (Upton Sinclair), 1929. Предговор на Алберт Ајнштајн.