Аглутинативен јазик

Аглутинативен јазик е оној јазик кој обично ја користи аглутинацијатa: повеќето зборови се формирани со заедничко спојување на морфеми. Овој термин беше употребен од Вилхелм фон Хумболт во 1836 година, за да ги класифицира јазиците од морфолошка гледна точка. Потекнува од латинскиот глагол agglutinare што значи залепува заедно.

Аглутинативен јазик е форма на синтетички јазик, каде што типично секој афикс си има свое значење, и сврзаните морфеми се изразени со афикси (не при внатрешни промени на коренот на зборот, или промени во нагласокот или тонот). Дополнитено и најважно, претставките во аглутинативниот јазик не се спојуваат со други, и не ја менуваат формата кога се условени од другите.

Синтетичките јазици кои не се аглутинативни се викаат Фузионални јазици; тие понекогаш комбинираат претставки стискајќи ги заедно, честопати драматично менувајши ги во процесот, и спојувајќи неколку значења во една претставка ( на пример во шпанскиот збор comi (/ate) , наставката -i има значење на индикативен начин, активен глас, минато време, и предмет во прво лице еднина.

Зборот аглутинативен понекогаш е употребен како синоним на синтетички, иако технички не е хегов синоним. Кога зборот е употребен на овој начин вообичаено се земаат во предвид фузионалните и флективните јазици. Разликата помеѓу фузионален и аглутинативен јазик честопати не е многу остра. Подобро да се мисли на овие два јазици како на завршетоци на континуум, со тоа што ќе припаѓаат или не едниот или на другиот завршеток. Во секој случај синтетичкиот јазик може да покаже аглутинативни особености во својот отворен лексикон, но не и во својот падежен систем како што се на пример: германскиот и холандскиот јазик.

Аглутинативните јазици се стремат да имаат висок процент на префикси/ морфеми по збор, и да бидат правилни. На пример, јапонскиот јазик има само два неправилни глаголи (и тоа не многу неправилни), јазикот Луганда има само еден (или два во зависност од тоа како е дефиниран терминот неправилен), турскиот има само еден, а во јазикот Quechua сите глаголи се правилни. Грегоријскиот е исклучок, не само во тоа што е високо аглутинативен (истовремено може да има и по осум морфеми по збор), но исто така има и значителен број на неправилни глаголи, кои се разликуваат по степенот на неправилност.

ПРИМЕРИ НА АГЛУТИНАТИВНИ ЈАЗИЦИ

---

Во примерот на аглутинативни јазици се вклучуваат: Баскискиот, јазикот Блекфут, Грегоријски, Алтејските јазици (Турски и Татарски), Јапонски (понекогаш групиран со Алтејски), Малајски и Индонезијски, голем број на тибетско-бурмански јазици, Дравидски јазици, многу од Уралските јазици (најобемни се Унгарски, Фински и Естонски), Банту јазиците, Североисточниот, Северозападниот и Јужно-кавказките јазици и некои Месоамерикански и примитивни Северно американски јазици. Голем дел од античкиот блиски исток зборувал исто такви јазици, како што се Сумериски и Персиски помеѓу Индо- европските јазици.

Аглутинацијата е типолошка дисциплина, и не имплицира лингвистичка поврзаност, но сепак постојат некои фамилии на аглутинативни јазици. На пример Прото-уралскиот јазик, предокот на Уралските јазици беше аглутинативен и повеќето јазици кои потекнуваат од него ја наследиле оваа особина. Но бидејќи аглутинацијата може да се појави во јазици кои претходно имале неаглутинативна типологија, а може да не постои во јазици кои биле аглутинативни, аглутинацијата како типолошка особина не може да биде употребена како доказ на генетска врска со други аглутинативни јазици.

Во многу оддлени јазици, ова се развило првенствено преку конвергентна еволуција. Тука постои префериран еволуционен правец од аглутинативни синтетички јазици до фузионални синтетички јазици, и потоа до несинтатички јазици кои са развиваат во изолациони јазици и одтука повторно до аглутинативни синтетички јазици. Како и да е, ова е само стандард и комбинација од стандардот, видливи се граматичката теорија и теоријата на општата лингвистика, посебно финалниот збор - стокопа и елизија. Овој феномен е познат како лингвистичко отстапување.

Некои реални и функционално конструирани јазици, како што се Есперанто, Њуспик и Клингон се претставени како аглутинативни јазици.

ПРЕПОРАКИ

1.Stocking, George W.(1995). Тhe Ethnographer's Magic and Other Essays in the History of Anthropology. University of Wisconsin Press p.84 ISBN 0299134148. 2.Masayoshi Shibatani, Theodora Bynom (1999). Approaches to language typology. Oxford University Press. pp5. ISBN 0198238665. Bodmer,Frederick. Ed. by Lancelot Hogben. The Loom of Language. New York, W.W. Norton and Co, 1944, renewed 1972,pages 53, 190ff. ISBN 0-393-30034-X

Категории :Лингвистичка типологија | Аглутинативни јазици | Синтетички јазици