Берленгаш: Разлика помеѓу преработките

Координати: 39°27′N 9°32′W / 39.45° СГШ; 9.53° ЗГД / 39.45; -9.53
Од Википедија — слободната енциклопедија
Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
Поново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Создадено преведувајќи ја страницата „Berlengas“
 
Нема опис на уредувањето
Ред 1: Ред 1:
{{Infobox islands

| name = Берленгаш
| native_name = Arquipélago das Berlengas
| native_name_link =
| native_name_lang =
| sobriquet = <!-- or |nickname= -->
| image_name = Arquipélago das Berlengas - Portugal (5886064510).jpg
| image_caption = Панорама на островите Берленгаш.
| image_map =Arquipélago das Berlengas-en.svg
| map_alt =
| map_size =
| map_caption = Местоположба на архипелагот.
| pushpin_map =
| pushpin_label =
| pushpin_label_position =
| pushpin_map_alt =
| pushpin_relief =
| pushpin_map_caption =
| coordinates = {{coord|39.45|-9.53|display=inline,title}}
| etymology =
| location = [[Атлантски Океан]]
| grid_reference = <!-- UK only -->
| archipelago =
| waterbody =
| total_islands =
| major_islands =
| area_km2 = 1.04
| area_footnotes =
| rank =
| length_km = 1.99
| length_footnotes =
| width_km = 8.57
| width_footnotes =
| coastline_km = <!-- or |coastline_m= -->
| coastline_footnotes =
| elevation_m = 88
| elevation_footnotes =
| highest_mount =
| country = [[Португалија]]
| country_admin_divisions_title = Регион
| country_admin_divisions = Центро
| country_admin_divisions_title_1 = Општина
| country_admin_divisions_1 = Пениче
| country_admin_divisions_title_2 =
| country_admin_divisions_2 =
| country_capital_type =
| country_capital =
| country_largest_city_type =
| country_largest_city =
| country_capital_and_largest_city =
| country_largest_city_population =
| country_leader_title =
| country_leader_name =
| country_area_km2 = <!-- or |country_area_m2= or |country_area_ha= -->
| country_1 =
| country_1_admin_divisions_title =
| country_1_admin_divisions =
| country_1_admin_divisions_title_1 =
| country_1_admin_divisions_1 =
| country_1_capital_type =
| country_1_capital =
| country_1_largest_city_type =
| country_1_largest_city =
| country_1_capital_and_largest_city =
| country_1_largest_city_population =
| country_1_leader_title =
| country_1_leader_name =
| country_1_area_km2 = <!-- or |country_1_area_m2= or |country_1_area_ha= -->
| demonym =
| population = без постојани населби
| population_as_of =
| population_footnotes =
| population_rank =
| population_rank_max =
| density_km2 =
| density_rank =
| density_footnotes =
| languages =
| ethnic_groups =
| timezone1 =
| utc_offset1 =
| timezone1_DST =
| utc_offset1_DST =
| website =
| additional_info =
| footnotes =
}}
'''Берленгаш''' е португалски [[архипелаг]] кој се состои од мали [[Атлантски Океан|атлантски]] [[Остров|острови]] 10 до 17 километри од брегот на Пениче, [[Португалија]], во регионот Оесте. Овие острови традиционално им биле познати на британските морепловци како „Бурлингите“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.plimsoll.org/images/14757_tcm4-181089.pdf|title=Wreck Report for ''SS Corsica 1881''|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924074509/http://www.plimsoll.org/images/14757_tcm4-181089.pdf|archive-date=2015-09-24|accessdate=2012-04-23}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.plimsoll.org/resources/SCCLibraries/WreckReports/15214.asp|title=Wreck Report for Brixham 1884|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924074613/http://www.plimsoll.org/resources/SCCLibraries/WreckReports/15214.asp|archive-date=2015-09-24|accessdate=2012-04-23}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://books.google.com/books?id=uEgVAAAAQAAJ&q=The+burlings+corsica&pg=PA2|title=Catalog of the latest and most approved Charts, Pilots and Navigation Books, published 1 March 1817, page 4. Item 62|year=1817|publisher=Imray, Laurie, Norie and Wilson, ltd|accessdate=October 6, 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nla.gov.au/nla.news-article3588626|title=WRECK OF THE DORUNDA. (5 October 1894)|publisher=The Brisbane Courier|accessdate=October 6, 2020}}</ref> Единствениот населен остров е неговиот најголем остров, Берленга Гранде, иако во архипелагот во моментов нема трајно живеалиште. Останатите острови се групирани во две групи островчиња, островчињата Естелас и островите Фарилхоес-Форкадос.
'''Берленгаш''' е португалски [[архипелаг]] кој се состои од мали [[Атлантски Океан|атлантски]] [[Остров|острови]] 10 до 17 километри од брегот на Пениче, [[Португалија]], во регионот Оесте. Овие острови традиционално им биле познати на британските морепловци како „Бурлингите“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.plimsoll.org/images/14757_tcm4-181089.pdf|title=Wreck Report for ''SS Corsica 1881''|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924074509/http://www.plimsoll.org/images/14757_tcm4-181089.pdf|archive-date=2015-09-24|accessdate=2012-04-23}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.plimsoll.org/resources/SCCLibraries/WreckReports/15214.asp|title=Wreck Report for Brixham 1884|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924074613/http://www.plimsoll.org/resources/SCCLibraries/WreckReports/15214.asp|archive-date=2015-09-24|accessdate=2012-04-23}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://books.google.com/books?id=uEgVAAAAQAAJ&q=The+burlings+corsica&pg=PA2|title=Catalog of the latest and most approved Charts, Pilots and Navigation Books, published 1 March 1817, page 4. Item 62|year=1817|publisher=Imray, Laurie, Norie and Wilson, ltd|accessdate=October 6, 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nla.gov.au/nla.news-article3588626|title=WRECK OF THE DORUNDA. (5 October 1894)|publisher=The Brisbane Courier|accessdate=October 6, 2020}}</ref> Единствениот населен остров е неговиот најголем остров, Берленга Гранде, иако во архипелагот во моментов нема трајно живеалиште. Останатите острови се групирани во две групи островчиња, островчињата Естелас и островите Фарилхоес-Форкадос.


Ред 122: Ред 208:


== Наводи ==
== Наводи ==
{{Наводи}}
 


== Надворешни врски ==
== Надворешни врски ==


* [http://berlenga-imprensa.blogspot.com/ Стари написи од печатот]
* [http://berlenga-imprensa.blogspot.com/ Стари написи од печатот]

[[Категорија:Биосферни резервати во Португалија]]
[[Категорија:Биосферни резервати во Португалија]]
[[Категорија:Координати на Википодатоците]]
[[Категорија:Координати на Википодатоците]]

Преработка од 20:42, 2 мај 2021

Берленгаш
Arquipélago das Berlengas
Панорама на островите Берленгаш.
Местоположба на архипелагот.
Географија
МестоАтлантски Океан
Координати39°27′N 9°32′W / 39.45° СГШ; 9.53° ЗГД / 39.45; -9.53
Површина1,04 км2
Должина1,99 км
Ширина8,57 км
Највисоко издигнување88 м
Управување
РегионЦентро
ОпштинаПениче
Демографија
Населениебез постојани населби

Берленгаш е португалски архипелаг кој се состои од мали атлантски острови 10 до 17 километри од брегот на Пениче, Португалија, во регионот Оесте. Овие острови традиционално им биле познати на британските морепловци како „Бурлингите“.[1][2][3][4] Единствениот населен остров е неговиот најголем остров, Берленга Гранде, иако во архипелагот во моментов нема трајно живеалиште. Останатите острови се групирани во две групи островчиња, островчињата Естелас и островите Фарилхоес-Форкадос.

Историја

Историската казнена колонија: тврдината Сао Жоао Баптиста дас Берленгаш
Куќите на рибарите од островот Берленга Гранде се единствените живеалишта во архипелагот.

Луѓето живеат на Берленга Гранде уште од антиката: островите во Птолемејовата Географија се нарекуваат Лондобри (Λονδοβρίς).[5] Многу подоцна, римските географи го нарекувале островот Сатурно, а последователно островот го посетувале муслимани, Викинзи и гусари.

За островите се смета дека се некогашно свето место усвоено од Феникијците во првиот милениум н.е., каде се славел култот на Баал - Мелкарт.[6]

Во 1513 година, со поддршка на кралицата Елеонора од Висеу, монасите од Редот на Сао Жеронимо основале населба на островот за да им понудат помош на жртвите од честите бродоломи. Манастирот основан таму, Манастирот Мисерикордија да Берленга, останал до 16 век, кога болести, недостатокот на залихи и лошата комуникација (поради постојаното лошо време) ги принудиле монасите да се откажат од службата на островот.

По португалската војна за обновување, за време на владеењето на кралот Жоао IV, Советот на војната утврдил дека уривањето на урнатините на манастирот и употребата на нивните карпи за изградба на крајбрежна одбрана ќе помогне во заштитата на крајбрежните населби. Тврдината Сао Жоао Баптиста дас Берленгаш е изградена од остатоци од урнатините на манастирот.

Светилникот на островот е изграден во 1841 година.[7] Во 20 век, бил инсталиран соларен панел на светилникот.

Меѓународниот координативен совет на програмата „Човек и биосфера“ на УНЕСКО (МАБ), на состанокот во Дрезден (Германија) од 28 јуни до 1 јули 2011 година, додале 18 нови места, вклучително и Берленгаш во Светската мрежа на биосферни резервати (WNBR).[8]

Географија

Островчињата Фарилхоес-Форкадос видени од Берленга Гранде

Архипелагот е составен од најголемиот остров Берленга Гранде и две групи помали островчиња, островчињата Естелас и островите Фарилхоес-Форкадос. Бидејќи архипелагот е прогласен за резерватско подрачје за заштита на локалната фауна (пред сè морски птици), го посетуваат само научници, а на лето мал број туристи.[9]

Има малку почва на карпестиот архипелаг, па затоа има и мал број растенија.[10] Има многу морски птици и морски животни, како што се скуша, ципли и сабјарка.

Берленга Гранде

Влез во Фурадо Гранде
Берленга Гранде, дел од природниот резерват Берленгаш, заштитено подрачје каде живеат морски видови на флора и фауна.

Берленга Гранде е најголемиот од островите на архипелагот Берленгаш, долг 1,5 километри и широк 0,8 километри.[10] Највисоката точка е на 88 метри надморска височина. Островот има голем број значајни пештери, вклучувајќи ги Грута Азул и Фурадо Гранде. Фурадо Гранде е природен тунел широк 70 метри и висок 20 метри, што минува низ целиот остров.[9]

Тврдината Сао Жоао Баптиста (превод: „Тврдина на Свети Јован Крстител“) се наоѓа во водите крај југоисточниот брег на Берленга Гранде, на мало островче поврзано со островот со автопат, мост и пристаниште на север.[11] Реновиран е како куќа за одмор за туристи.[9]

Островчиња Фарилхоес-Форкадос

Островите Фарлихоес-Форкадос се ненаселени острови лоцирани северозападно од Берленга Гранде.

Клима

Берленгаш има медитеранска клима (Кепенова класификација на климата: Csb) во која доминира Атлантикот, особено на северниот и северозападниот брег, каде се чувствуваат силни ветрови. Обилните дождови во зима се менуваат со периоди на суша, помеѓу пролетта и есента.

Климата на архипелагот е под силно влијание на ветровите, многу силна на карпите свртени кон север и поумерена на јужните брегови. Овие ветришта влијаат врз распределбата на флората и фауната на островите. Оваа климатска карактеристика му дава на архипелагот уникатен екосистем, како на копно, така и во морето.[12]

Присуството близу до копното, чиј брег е ориентиран север-југ, исто така, силно влијае врз климатските карактеристики на островот, особено во лето. Во оваа сезона, диференцијалното затоплување на морето и копното предизвикува формирање на морско ветре бриз во текот на денот. Овој ветер ја зајакнува главната струја на ветерот поврзана со системот за висок притисок на азорскиот антициклон, и доведува до режим на ветер познат како Нортада. Овие ветрови ги туркаат површинските води во морето, предизвикувајќи топлите површински води да ги заменат студените води од подлабоките слоеви на водата во процес на надополнување. Овој феномен предизвикува чести магли во текот на летото и резултира со збогатување на хранливите материи на површинските води.[13]

Просечните месечни температури во лето се ниски (под 20°C) и ретко надминуваат 32°C.[13] Во зима, просечно по месеци температурите се високи (над 12°C) со најниска температура над 10°C.[14] Тогаш, термичката амплитуда (варијација на дневна температура и годишна варијација на температурата) останува умерена.

Поради генерално облачни услови во зима и летна утринска магла, архипелагот има релативно низок број на сончеви часови, иако попладневните часови со ведро небо се чести во текот на летото.

Просеците за најблиската точка на копното до островите, Кабо Карвоеиро, се изразени во табелаѕа подолу:

Климатски податоци за Кабо Карвоеиро, Пениче, Португалија, 1971-2000 нормални и екстремни
Месец Јан Фев Мар Апр Мај Јун Јул Авг Сеп Окт Ное Дек Годишно
Највисока забележана °C (°F) 20.0
(68) 		22.0
(71.6) 		25.5
(77.9) 		28.5
(83.3) 		31.0
(87.8) 		30.5
(86.9) 		31.0
(87.8) 		30.2
(86.4) 		31.5
(88.7) 		30.5
(86.9) 		25.0
(77) 		21.2
(70.2) 		31.5
(88.7)
Прос. висока °C (°F) 14.2
(57.6) 		14.5
(58.1) 		15.5
(59.9) 		15.9
(60.6) 		17.2
(63) 		19.1
(66.4) 		20.3
(68.5) 		20.7
(69.3) 		20.6
(69.1) 		18.9
(66) 		17.0
(62.6) 		15.1
(59.2) 		17.42
(63.36)
Сред. дневна °C (°F) 11.7
(53.1) 		12.2
(54) 		13.2
(55.8) 		13.7
(56.7) 		15.2
(59.4) 		17.1
(62.8) 		18.3
(64.9) 		18.7
(65.7) 		18.4
(65.1) 		16.7
(62.1) 		14.6
(58.3) 		12.7
(54.9) 		15.21
(59.4)
Прос. ниска °C (°F) 9.2
(48.6) 		9.9
(49.8) 		10.8
(51.4) 		11.6
(52.9) 		13.3
(55.9) 		15.2
(59.4) 		16.4
(61.5) 		16.6
(61.9) 		16.2
(61.2) 		14.5
(58.1) 		12.2
(54) 		10.3
(50.5) 		13.02
(55.43)
Најниска забележана °C (°F) 0.0
(32) 		1.1
(34) 		0.0
(32) 		4.0
(39.2) 		6.0
(42.8) 		9.0
(48.2) 		7.4
(45.3) 		10.5
(50.9) 		10.5
(50.9) 		6.8
(44.2) 		5.0
(41) 		0.9
(33.6) 		0
(32)
Прос. дожд мм (ин) 78.8
(3.102) 		69.8
(2.748) 		40.6
(1.598) 		51.8
(2.039) 		44.4
(1.748) 		17.7
(0.697) 		5.7
(0.224) 		9.1
(0.358) 		25.3
(0.996) 		76.2
(3) 		83.8
(3.299) 		88.1
(3.469) 		591.3
(23.278)
Прос. бр. дождливи денови (≥ 0.1 mm) 13.1 12.3 10.0 12.2 9.1 4.9 2.3 3.0 6.1 11.1 11.9 13.6 109.6
Прос. релативна влажност (%) (во 9:00 UTC) 82 81 80 80 83 85 88 89 88 85 82 82 83.8
Сред. бр. сончеви часови месечно 132.6 122.1 172.8 194.1 223.0 222.7 245.0 253.9 196.0 171.1 136.2 122.3 2.191,8
Извор: Instituto Português do Mar e da Atmosfera[15]
Просечна брзина на ветерот (км / ч)
Јан Февруари Март Април Мај Јуни Јули Август Сеп Октомври Ноември Декември Година
Кабо Карвоеиро 19,6 19,7 19.2 19.0 18.1 16,9 17.3 16.3 15.2 16,8 18.4 20.0 18.0

Копнен жив свет

Флора

Флората на Берленгаш главно се состои од грмушки и треви, прилагодени на силните ветрови, висока сувост и соленост, некои од нив се вообичаени на крајбрежното копно, други се ендемични на островите. Постојат два познати ендемски видови на островите, Armeria berlengensis и Pulicaria microcephala; и два подвида, Echium rosulatum subsp. davaei и Herniaria lusitanica subsp. berlengiana.[16][17]

Постојат околу 100 различни растителни видови присутни на архипелагот.[17]

Човечкото присуство довело до воведување на егзотични видови, како растението Carpobrotus edulis и мали цицачи како европскиот зајак и црниот стаорец кои ги уништуваат домородните видови.[16][17]

Фауна

Галеб ги следи своите потомци на еден од островите

Постојат два вида гуштери на островите, Podarcis carbonelli (подвид Berlengensis) и Timon lepidus, иако вториот е редок, и може да се види само во ограничени области на островите, како што се пештерите, и се смета дека е различен од континенталните роднини, бидејќи покажува различни морфолошки црти и однесување.[16][18]

Архипелагот Берленгаш е важна област за размножување на морските птици, како што се малиот црногрб галеб и жолтоногиот галеб, чиј број драматично се зголемил како резултат на вештачко хранење, што станува сериозен проблем во некои случаи, и копнените птици како циганче и сив сокол.[18] Исто така во најјужниот дел живее птицата Uria aalge (усвоена како симбол на природниот резерват), а таму се размножува и птицата Oceanodroma castro.

Нов ендемски вид е школката Oestophora, која била опишана во 2015 година.[19]

Морски жив свет

Европски бас, честа глетка во близина на островите

Архипелагот Берленгаш се наоѓа крај Пениче, јужно од кањонот Назаре и на работ на континенталниот гребен (на островите Фарилхаес) на морска зона позната по својата релативно висока биолошка продуктивност, дејствувајќи како точка каде се среќаваат крајбрежните и океанските видови риби. Од друга страна, надојдените струи кои потекнуваат од длабоки води, придонесуваат за развој на водна фауна со очигледен комерцијален интерес. Разновидноста на риби и морски цицачи, морски растенија и други морски организми довела до класификација на Берленгаш како морски резерват.[18]

Риби

Водата околу островите е домаќин на голем број риби, познати се најмалку 44 видови од две студиски експедиции.[20] Најчесто забележувана риба е Diplodus vulgaris и Labris bergylta, заедно со европскиот лубин, црвениот пагар и ципурата, кои се чести на островите Фарилхоес.[18]

Во 1950-ти години, островите биле важно место за мрестење на ајкулите од видот Galeorhinus galeus.[18]

Морски цицачи

Океанографските услови на архипелагот најчесто доведуваат до изобилство на риби, меѓу кои сардини и други видови кои се хранат со планктони. Ова привлекува многу морски цицачи, главно китови, чии видови вклучуваат обичен делфин, обичен клунест делфин, морско прасе, пругаст делфин, остроклун кит и клунест кит.[18]

Бродоломи

Голем број бродови се насукале на Берленгаш низ документираната историја.

Во 1808 година, бродот Милбрук се насукал на Берленга Гранде, без загуба на човечки животи.[21]

Култура

Берленга Гранде се споменува во предреволуционерниот португалски филм, O Rei das Berlengas (превод: Кралот на Берленгаш), комедија за некој што ќе реши да стане крал на споменатиот архипелаг. Во овој филм, неколку луѓе, туристи и жители од околните градови, се обидуваат да прогласат независност на островите и да се прогласат за крал, принц или претседател на Берленгаш.

Поврзано

Наводи

  1. ↑ „Wreck Report for SS Corsica 1881“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2015-09-24. Посетено на 2012-04-23.
  2. ↑ „Wreck Report for Brixham 1884“. Архивирано од изворникот на 2015-09-24. Посетено на 2012-04-23.
  3. ↑ „Catalog of the latest and most approved Charts, Pilots and Navigation Books, published 1 March 1817, page 4. Item 62“. Imray, Laurie, Norie and Wilson, ltd. 1817. Посетено на October 6, 2020.
  4. ↑ „WRECK OF THE DORUNDA. (5 October 1894)“. The Brisbane Courier. Посетено на October 6, 2020.
  5. ↑ The Geography of Claudius Ptolemy
  6. ↑ „História e Cultura“. ICNF. Посетено на 5 November 2020.
  7. ↑ „Dissertação de Mestrado em Cidadania Ambiental e Participação“ (PDF). António João Farinha Ribeiro dos Santos. Посетено на October 6, 2020.
  8. ↑ UNESCO, уред. (30 June 2011). „18 new Biosphere Reserves added to UNESCO's Man and the Biosphere (MAB) Programme“. Paris, France: UNESCO/Natural Sciences UNESCOPRESS. Посетено на 30 June 2011.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Portugal, TCP/ARPT Centro de. „Berlengas • Centro de Portugal“. Centro de Portugal (англиски). Посетено на 2017-02-21.
  10. ↑ 10,0 10,1 Scheffel, Richard L.; Wernet, Susan J., уред. (1980). Natural Wonders of the World. United States of America: Reader's Digest Association, Inc. стр. 78. ISBN 0-89577-087-3.
  11. ↑ „Monumentos“. Архивирано од изворникот на 2016-03-05. Посетено на 2017-02-21.
  12. ↑ „Climate of the Berlengas (in Portuguese)“. NOVA University Lisbon. Посетено на 25 January 2021.
  13. ↑ 13,0 13,1 „Berlengas application file for UNSECO biosphere reserve status“ (PDF). Посетено на 25 January 2021.
  14. ↑ „Portal do Clima“. IPMA. Посетено на 25 January 2021.
  15. ↑ „Climate normals Cabo Carvoeiro, Peniche“ (PDF). Instituto de Meteorologia.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 „Reserva Natural das Berlengas“ (PDF). João Dias, Nelson Silva, Eva firme, Nuno Miranda. Посетено на October 5, 2020.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 „Flora da Reserva Natural das Berlengas“. ICNF. Посетено на October 5, 2020.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 „Fauna da Reserva Natural das Berlengas“. ICNF. Посетено на October 5, 2020.
  19. ↑ „A new Oestophora (Gastropoda, Eupulmonata, Trissexodontidae) from Ilha da Berlenga, Portugal“. Adriaan Hovestadt & Theo E.J. Ripken. Посетено на October 6, 2020.
  20. ↑ „Fish diversity in the Berlengas Natural Reserve (Portugal), a marine protected area“. Nuno Vasco-Rodrigues et al. Посетено на October 5, 2020.
  21. ↑ Hepper, David J. (1994). British Warship Losses in the Age of Sail, 1650–1859, p. 123. Rotherfield: Jean Boudriot. ISBN 0-948864-30-3

Надворешни врски

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Берленгаш&oldid=4532191“