Фумарола: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
с →top: Јазична исправка, replaced: збив → збув (2) |
с →top: Јазична исправка, replaced: збува → збива |
||
Ред 1: | Ред 1: | ||
[[Податотека:Fumarola, Vulcano, Sicilia, Italia, 2015.gif|мини|десно|Фумароли на островот [[Вулкано]], [[Сицилија]].]] |
[[Податотека:Fumarola, Vulcano, Sicilia, Italia, 2015.gif|мини|десно|Фумароли на островот [[Вулкано]], [[Сицилија]].]] |
||
[[Податотека:Kosel vulkan 2.JPG|мини|десно|Отвор на солфатарата [[Дувало]] кај с. Косел, Охридско.]] |
[[Податотека:Kosel vulkan 2.JPG|мини|десно|Отвор на солфатарата [[Дувало]] кај с. Косел, Охридско.]] |
||
'''Фумарола''' ({{lang-it|fumarola}}) или '''чадилка''' — отвор во [[Земјина кора|Земјината кора]] во [[вулкан]]ско подрачје, од код кој |
'''Фумарола''' ({{lang-it|fumarola}}) или '''чадилка''' — отвор во [[Земјина кора|Земјината кора]] во [[вулкан]]ско подрачје, од код кој избиваат [[пареа]] и [[гас]]ови како [[јаглерод диоксид]], [[сулфур диоксид]], [[водород хлорид]] и [[водород сулфид]]. Струјата настанува кога прегреаната вода кондензира со снижувањето на притисокот при излегувањето од земјата. Фумаролата која испушта [[сулфур]]ни гасови се нарекува '''солфатара''' (од {{lang-it|solfo}}, сулфур). |
||
Ваквата образба може да се јави на места од многу мали пукнатини, па сè до големи расцепи, во безредни китки или полиња, но и на површините на [[лава|лавини]] текови и дебели наслаги од [[пирокластичен тек|пирокластични текови]]. '''фумаролско поле''' е подрачје со [[топол извор|топли извори]] и гасни отвори каде [[магма]] или врелите [[магматска карпа|магматски карпи]] се сместени плитко и испуштаат гасови или доаѓаат во допир со [[подземна вода|подземните води]].<ref> |
Ваквата образба може да се јави на места од многу мали пукнатини, па сè до големи расцепи, во безредни китки или полиња, но и на површините на [[лава|лавини]] текови и дебели наслаги од [[пирокластичен тек|пирокластични текови]]. '''фумаролско поле''' е подрачје со [[топол извор|топли извори]] и гасни отвори каде [[магма]] или врелите [[магматска карпа|магматски карпи]] се сместени плитко и испуштаат гасови или доаѓаат во допир со [[подземна вода|подземните води]].<ref> |
Преработка од 10:15, 27 март 2021
Фумарола (италијански: fumarola) или чадилка — отвор во Земјината кора во вулканско подрачје, од код кој избиваат пареа и гасови како јаглерод диоксид, сулфур диоксид, водород хлорид и водород сулфид. Струјата настанува кога прегреаната вода кондензира со снижувањето на притисокот при излегувањето од земјата. Фумаролата која испушта сулфурни гасови се нарекува солфатара (од италијански: solfo, сулфур).
Ваквата образба може да се јави на места од многу мали пукнатини, па сè до големи расцепи, во безредни китки или полиња, но и на површините на лавини текови и дебели наслаги од пирокластични текови. фумаролско поле е подрачје со топли извори и гасни отвори каде магма или врелите магматски карпи се сместени плитко и испуштаат гасови или доаѓаат во допир со подземните води.[1]
Фумаролите опстануваат со десетлетија или векови ако се сместени над долготраен извор на топлина; може да исчезне во текот на неколку седмици или месеци ако е поставена врз нова вулканска наслага која бргу се разладува. На пример, Долината на Десет Илјади Чадови е создадена во 1912 г. со избувот на Новарупта во Алјаска. Првично се јавиле илјадници фумароли во пепелот, но како што тој се ладел, тие постепено исчезнувале и денес се исчезнати.
Оние фумароли кои испуштаат сулфурни испаренија од површински наслаги се искористуваат за добивање на сулфур. Таков пример е фумаролата Дувало кај с. Косел, Охридско од која се вадел сулфур во турско време.
Поврзано
Наводи
- ↑ Neuendorf, Klaus K. E. (2005). Jackson, Julia A.; Mehl, James P.; Neuendorf, Klaus K. E. (уред.). Glossary of Geology. Springer Science & Business Media. стр. 257. ISBN 9780922152766. Посетено на 2015-06-06.
Надворешни врски
- Фумарола на Ризницата ?
- Фотопоимник: Фумарола — USGS (англиски)