Лужичка азбука: Разлика помеѓу преработките

Од Википедија — слободната енциклопедија
[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с →‎Азбука: Замена на предлошка, replaced: {{Unicode| → {{Уникод|
с →‎Азбука: Замена со македонско име на предлошката, replaced: {{IPA| → {{МФА| (52)
 
Ред 19: Ред 19:
|  
|  
| a
| a
| {{IPA|[a]}}
| {{МФА|[a]}}
|  
|  
|  
|  
Ред 28: Ред 28:
|  
|  
| bej
| bej
| {{IPA|[b]}}
| {{МФА|[b]}}
| {{IPA|[p]}}
| {{МФА|[p]}}
|  
|  
|-
|-
Ред 37: Ред 37:
|  
|  
| cej
| cej
| {{IPA|[ts]}}
| {{МФА|[ts]}}
|  
|  
|  
|  
Ред 46: Ред 46:
| č
| č
| čej
| čej
| {{IPA|[tʃ]}}
| {{МФА|[tʃ]}}
|  
|  
|  
|  
Ред 55: Ред 55:
| ć
| ć
| ćet
| ćet
| {{IPA|[tɕ]}}
| {{МФА|[tɕ]}}
|  
|  
|  
|  
Ред 64: Ред 64:
|  
|  
| dej
| dej
| {{IPA|[d]}}
| {{МФА|[d]}}
| {{IPA|[t]}}
| {{МФА|[t]}}
|  
|  
|-
|-
Ред 73: Ред 73:
|  
|  
| ej
| ej
| {{IPA|[ɛ]}}
| {{МФА|[ɛ]}}
|  
|  
|  
|  
Ред 82: Ред 82:
| ě
| ě
| jět/ět (горнолужички), ět (долнолужики)
| jět/ět (горнолужички), ět (долнолужики)
| {{IPA|[iɪ]}}
| {{МФА|[iɪ]}}
|  
|  
|  
|  
Ред 91: Ред 91:
|  
|  
| ef
| ef
| {{IPA|[f]}}
| {{МФА|[f]}}
|  
|  
|  
|  
Ред 100: Ред 100:
|  
|  
| gej
| gej
| {{IPA|[ɡ]}}
| {{МФА|[ɡ]}}
|  
|  
|  
|  
Ред 109: Ред 109:
|  
|  
| ha
| ha
| горнолужички {{IPA|[h]}}<br>долнолужички {{IPA|[h]}} или без глас
| горнолужички {{МФА|[h]}}<br>долнолужички {{МФА|[h]}} или без глас
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 118: Ред 118:
| &nbsp;
| &nbsp;
| i
| i
| {{IPA|[i]}}
| {{МФА|[i]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 127: Ред 127:
| &nbsp;
| &nbsp;
| jot/jót (горнолужички), jot (долнолужички)
| jot/jót (горнолужички), jot (долнолужички)
| {{IPA|[j]}}
| {{МФА|[j]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 136: Ред 136:
| &nbsp;
| &nbsp;
| ka
| ka
| {{IPA|[k]}}
| {{МФА|[k]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 145: Ред 145:
| &amp;#322;
| &amp;#322;
| eł
| eł
| {{IPA|[w]}}
| {{МФА|[w]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 154: Ред 154:
| &nbsp;
| &nbsp;
| el
| el
| {{IPA|[l]}}
| {{МФА|[l]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 163: Ред 163:
| &nbsp;
| &nbsp;
| em
| em
| {{IPA|[m]}}
| {{МФА|[m]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 172: Ред 172:
| &nbsp;
| &nbsp;
| en
| en
| {{IPA|[n]}}
| {{МФА|[n]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 181: Ред 181:
| &amp;#324;
| &amp;#324;
| eń (горнолужички), ejn (долнолужички)
| eń (горнолужички), ejn (долнолужички)
| {{IPA|[ɲ]}}
| {{МФА|[ɲ]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 190: Ред 190:
| &nbsp;
| &nbsp;
| o
| o
| {{IPA|[ɔ]}}
| {{МФА|[ɔ]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 199: Ред 199:
| &amp;#243;
| &amp;#243;
| ót
| ót
| горнолужички {{IPA|[uʊ]}}<br>долнолужички {{IPA|[ɛ]}} или {{IPA|[ɨ]}}
| горнолужички {{МФА|[uʊ]}}<br>долнолужички {{МФА|[ɛ]}} или {{МФА|[ɨ]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 208: Ред 208:
| &nbsp;
| &nbsp;
| pej
| pej
| {{IPA|[p]}}
| {{МФА|[p]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 217: Ред 217:
| &nbsp;
| &nbsp;
| er
| er
| {{IPA|[r]}}
| {{МФА|[r]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 226: Ред 226:
| &amp;#345;
| &amp;#345;
| eř
| eř
| {{IPA|[ʃ]}}
| {{МФА|[ʃ]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| само во горнолужички
| само во горнолужички
Ред 235: Ред 235:
| &amp;#341;
| &amp;#341;
| ejŕ
| ejŕ
| {{IPA|[rʲ]}}
| {{МФА|[rʲ]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| само во долнолужички
| само во долнолужички
Ред 244: Ред 244:
| &nbsp;
| &nbsp;
| es
| es
| {{IPA|[s]}}
| {{МФА|[s]}}
| {{IPA|[z]}}, {{IPA|[ɕ]}}
| {{МФА|[z]}}, {{МФА|[ɕ]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
|-
|-
Ред 253: Ред 253:
| &amp;#353;
| &amp;#353;
| eš
| eš
| {{IPA|[ʃ]}}
| {{МФА|[ʃ]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 262: Ред 262:
| &amp;#347;
| &amp;#347;
| śej
| śej
| {{IPA|[ɕ]}}
| {{МФА|[ɕ]}}
| {{IPA|[ʑ]}}
| {{МФА|[ʑ]}}
| само во долнолужички
| само во долнолужички
|-
|-
Ред 271: Ред 271:
| &nbsp;
| &nbsp;
| tej
| tej
| {{IPA|[t]}}
| {{МФА|[t]}}
| {{IPA|[d]}}
| {{МФА|[d]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
|-
|-
Ред 280: Ред 280:
| &nbsp;
| &nbsp;
| u
| u
| {{IPA|[u]}}
| {{МФА|[u]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 289: Ред 289:
| &nbsp;
| &nbsp;
| wej
| wej
| горнолужички {{IPA|[v]}}<br>долнолужички {{IPA|[w]}} или без глас
| горнолужички {{МФА|[v]}}<br>долнолужички {{МФА|[w]}} или без глас
| горнолужички {{IPA|[f]}}
| горнолужички {{МФА|[f]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
|-
|-
Ред 298: Ред 298:
| &nbsp;
| &nbsp;
| y
| y
| {{IPA|[ɨ]}}
| {{МФА|[ɨ]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 307: Ред 307:
| &nbsp;
| &nbsp;
| zet
| zet
| {{IPA|[z]}}
| {{МФА|[z]}}
| {{IPA|[s]}}, {{IPA|[ʑ]}}
| {{МФА|[s]}}, {{МФА|[ʑ]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
|-
|-
Ред 316: Ред 316:
| &amp;#382;
| &amp;#382;
| žet
| žet
| {{IPA|[ʒ]}}
| {{МФА|[ʒ]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
| &nbsp;
Ред 325: Ред 325:
| &amp;#378;
| &amp;#378;
| źej
| źej
| {{IPA|[ʑ]}}
| {{МФА|[ʑ]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
| само во долнолужички<br>(освен кај диграфот '''dź''' во двата јазика)
| само во долнолужички<br>(освен кај диграфот '''dź''' во двата јазика)
Ред 348: Ред 348:
| &nbsp;
| &nbsp;
| cha
| cha
| горнолужички {{IPA|[kʰ]}}<br>долнолужички {{IPA|[x]}}
| горнолужички {{МФА|[kʰ]}}<br>долнолужички {{МФА|[x]}}
| &nbsp;
| &nbsp;
|-
|-
Ред 356: Ред 356:
| d&amp;#378;
| d&amp;#378;
| dźej/dźet
| dźej/dźet
| {{IPA|[dʑ]}}
| {{МФА|[dʑ]}}
| {{IPA|[tɕ]}}
| {{МФА|[tɕ]}}
|}
|}



Последна преработка од 09:41, 5 март 2021

Лужичката азбука, или лужичкосрпска, горнолужичка или долнолужичка азбука, е латинична азбука која се користи за запишување на горнолужичкиот и долнолужичкиот јазик. Азбуката има два вида, со многу мали разлики, од кои едната верзија се користи за горнолужичкиот, а другата за долнолужичкиот јазик. Азбуката е слична со чешката и полската азбука

Азбука[уреди | уреди извор]

Во прилог е дадена целосната лужичка азбука и има белешки кои букви се користат исклучиво во едниот или другиот јазик. Останатите букви се заеднички за двата вида.

големи букви HTML
код
мали букви HTML
код
име МФА варијации на изговор белешки
A   a   a [a]    
B   b   bej [b] [p]  
C   c   cej [ts]    
Č &#268; č &#269; čej [tʃ]    
Ć &#262; ć &#263; ćet [tɕ]    
D   d   dej [d] [t]  
E   e   ej [ɛ]    
Ě &#282; ě &#283; jět/ět (горнолужички), ět (долнолужики) [iɪ]    
F   f   ef [f]    
G   g   gej [ɡ]    
H   h   ha горнолужички [h]
долнолужички [h] или без глас
   
I   i   i [i]    
J   j   jot/jót (горнолужички), jot (долнолужички) [j]    
K   k   ka [k]    
Ł &#321; ł &#322; [w]    
L   l   el [l]    
M   m   em [m]    
N   n   en [n]    
Ń &#323; ń &#324; eń (горнолужички), ejn (долнолужички) [ɲ]    
O   o   o [ɔ]    
Ó &#211; ó &#243; ót горнолужички [uʊ]
долнолужички [ɛ] или [ɨ]
   
P   p   pej [p]    
R   r   er [r]    
Ř &#344; ř &#345; [ʃ]   само во горнолужички
Ŕ &#340; ŕ &#341; ejŕ [rʲ]   само во долнолужички
S   s   es [s] [z], [ɕ]  
Š &#352; š &#353; [ʃ]    
Ś &#346; ś &#347; śej [ɕ] [ʑ] само во долнолужички
T   t   tej [t] [d]  
U   u   u [u]    
W   w   wej горнолужички [v]
долнолужички [w] или без глас
горнолужички [f]  
Y   y   y [ɨ]    
Z   z   zet [z] [s], [ʑ]  
Ž &#381; ž &#382; žet [ʒ]    
Ź &#377; ź &#378; źej [ʑ]   само во долнолужички
(освен кај диграфот во двата јазика)

Порана верзија на долнолужичката азбука имала b́, ṕ, ḿ, и кои се користеле за палатизација. Овие биле заменети со bj, mj, pj и wj.

Во јазиците ги има следните диграфи:

голема буква HTML
код
мала буква HTML
код
име МФА варијации на изговор
Ch   ch   cha горнолужички [kʰ]
долнолужички [x]
 
D&#378; d&#378; dźej/dźet [dʑ] [tɕ]

Диграфот ch следи по h во азбуката.

Поврзано[уреди | уреди извор]