Донтов метод: Разлика помеѓу преработките

Од Википедија — слободната енциклопедија
[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Додадов објаснување за тоа како методот е приближна пропорционалност и како да се пресмета кои гласови беа изоставени.
с Правописна исправка, replaced: прв пат → првпат using AWB
Ред 1: Ред 1:
'''Д'Онтовиот метод''' ([[англиски јазик|англиски]]: ''D'Hondt method'') е метод за распределба на [[мандат]]и од [[политичка партија|партиските]] листи според пропорционална застапеност, користејќи го [[метод на највисок просек|принципот на највисок просек]]. [[математика|Математички]], но не и оперативно, тој е еквивалентен на методот на ''Џеферсон'' и на ''Бадер-Оферовиот'' метод.
'''Д'Онтовиот метод''' ([[англиски јазик|англиски]]: ''D'Hondt method'') е метод за распределба на [[мандат]]и од [[политичка партија|партиските]] листи според пропорционална застапеност, користејќи го [[метод на највисок просек|принципот на највисок просек]]. [[математика|Математички]], но не и оперативно, тој е еквивалентен на методот на ''Џеферсон'' и на ''Бадер-Оферовиот'' метод.


Овој метод за прв пат бил користен во [[1899]] година во [[Белгија]] и е именуван според [[Белгија|белгискиот]] математичар [[Виктор Донт]]. Тој е помалку пропорционален отколку другиот популарен метод за распределба, [[Сен-лагеов метод|Сен-лагеовиот]], бидејќи Донтовиот метод повеќе ги фаворизира поголемите политички партии и коалиции над помалите.<ref>{{cite conference
Овој метод за првпат бил користен во [[1899]] година во [[Белгија]] и е именуван според [[Белгија|белгискиот]] математичар [[Виктор Донт]]. Тој е помалку пропорционален отколку другиот популарен метод за распределба, [[Сен-лагеов метод|Сен-лагеовиот]], бидејќи Донтовиот метод повеќе ги фаворизира поголемите политички партии и коалиции над помалите.<ref>{{cite conference
| first = Friedrich
| first = Friedrich
| last = Pukelsheim
| last = Pukelsheim
Ред 15: Ред 15:
* s - бројот на мандати што го добила листата досега (во почетокот е 0 за сите листи).
* s - бројот на мандати што го добила листата досега (во почетокот е 0 за сите листи).


Тоа значи дека според овој систем, вкупниот број гласови што ќе ги добие секоја партиска листа поединечно се дели со 1, потоа со 2, со 3, со 4, и сè така до крајниот број на кандидати што треба да бидат избрани во одредена изборна единица. Добиените изборни количници се подредуваат по големина, а најголемите броеви се мандатите што ги добиле соодветните листи. Секоја листа со кандидати добива пратенички места колку што има најголеми количници во вкупниот број определени места.
Тоа значи дека според овој систем, вкупниот број гласови што ќе ги добие секоја партиска листа поединечно се дели со 1, потоа со 2, со 3, со 4, и сè така до крајниот број на кандидати што треба да бидат избрани во одредена изборна единица. Добиените изборни количници се подредуваат по големина, а најголемите броеви се мандатите што ги добиле соодветните листи. Секоја листа со кандидати добива пратенички места колку што има најголеми количници во вкупниот број определени места.


''Пример'': Ако на изборите учествуваат четири партии со свои листи, А, Б, В и Г, и добиле на пример: А = 100.000 гласа, листата Б = 80.000 гласа, листата В = 30.000 гласови, а листата Г = 20.000 гласови, бројот на гласовите на секоја партија се дели со 1, со 2, со 3... до 8.
''Пример'': Ако на изборите учествуваат четири партии со свои листи, А, Б, В и Г, и добиле на пример: А = 100.000 гласа, листата Б = 80.000 гласа, листата В = 30.000 гласови, а листата Г = 20.000 гласови, бројот на гласовите на секоја партија се дели со 1, со 2, со 3... до 8.
Ред 58: Ред 58:
Остатоците од партијата <math>p</math> се пресметуваат како
Остатоците од партијата <math>p</math> се пресметуваат како
::<math>r_p = v_p - (1-\pi^*) s_p,\; r_p \in [0, v_p], \sum_p\,r_p=\pi^*</math>.
::<math>r_p = v_p - (1-\pi^*) s_p,\; r_p \in [0, v_p], \sum_p\,r_p=\pi^*</math>.



За да видите како функционира ова, продолжете со примерот со четирите партии. Партијата А доби 43,5% од гласовите, партијата Б 34,8%, партијата В 13% и партијата Г 8,7%. Донтов метод даде А 50% од местата, Б 37,5%, В 12,5% и Г 0%. Соодносот на предност на А е 1,15, од Б 1,08, од В 0,96 и од Г 0. Најголем однос на предност, 1,15, припаѓа на А. Така, вкупните остатоци се 1 - 1 / 1,15 = 0,13 или 13%. Остатоците од А се 0%, Б-ните 2,2%, В-овите 2,2% и Г-те 8,7%. Застапените гласови на А се 43,5%, од Б 32,6%, од В 10,9% и од Г 0%.
За да видите како функционира ова, продолжете со примерот со четирите партии. Партијата А доби 43,5% од гласовите, партијата Б 34,8%, партијата В 13% и партијата Г 8,7%. Донтов метод даде А 50% од местата, Б 37,5%, В 12,5% и Г 0%. Соодносот на предност на А е 1,15, од Б 1,08, од В 0,96 и од Г 0. Најголем однос на предност, 1,15, припаѓа на А. Така, вкупните остатоци се 1 - 1 / 1,15 = 0,13 или 13%. Остатоците од А се 0%, Б-ните 2,2%, В-овите 2,2% и Г-те 8,7%. Застапените гласови на А се 43,5%, од Б 32,6%, од В 10,9% и од Г 0%.
Ред 105: Ред 104:
!87%
!87%
|}
|}



==Користење==
==Користење==

Преработка од 15:23, 20 мај 2020

Д'Онтовиот метод (англиски: D'Hondt method) е метод за распределба на мандати од партиските листи според пропорционална застапеност, користејќи го принципот на највисок просек. Математички, но не и оперативно, тој е еквивалентен на методот на Џеферсон и на Бадер-Оферовиот метод.

Овој метод за првпат бил користен во 1899 година во Белгија и е именуван според белгискиот математичар Виктор Донт. Тој е помалку пропорционален отколку другиот популарен метод за распределба, Сен-лагеовиот, бидејќи Донтовиот метод повеќе ги фаворизира поголемите политички партии и коалиции над помалите.[1]

Начин на распределба

По одредувањето на освоениот број гласови, за секоја листа се пресметуваат просеци или количници. Формулата за пресметување на количникот е каде што:

  • V - е бројот на гласови што го добила листата,
  • s - бројот на мандати што го добила листата досега (во почетокот е 0 за сите листи).

Тоа значи дека според овој систем, вкупниот број гласови што ќе ги добие секоја партиска листа поединечно се дели со 1, потоа со 2, со 3, со 4, и сè така до крајниот број на кандидати што треба да бидат избрани во одредена изборна единица. Добиените изборни количници се подредуваат по големина, а најголемите броеви се мандатите што ги добиле соодветните листи. Секоја листа со кандидати добива пратенички места колку што има најголеми количници во вкупниот број определени места.

Пример: Ако на изборите учествуваат четири партии со свои листи, А, Б, В и Г, и добиле на пример: А = 100.000 гласа, листата Б = 80.000 гласа, листата В = 30.000 гласови, а листата Г = 20.000 гласови, бројот на гласовите на секоја партија се дели со 1, со 2, со 3... до 8.

Според Донтовиот метод, добитни се осумте најголеми количници, бидејќи толку пратеници се избираат во претпоставената изборна единица. Прв најголем количник е 100.000 што значи првиот мандат ќе го освои партијата со листата "А". Втор најголем е 80.000, па втор мандат ќе освои партијата со листата "Б". Трет најголем количник е 50.000 и тоа е уште еден мандат за листата “А“, а потоа е 40.000 и мандат за листата “Б“. Петтиот најголем количник по ред е 33.333 и тоа е мандат за листата “А“, а потоа следува мандат за листата "В" бидејќи следниот, шести, количник е 30.000. Седмиот мандат, со количник 26.666 ќе ѝ припадне на листата "Б", а најпосле осмиот мандат, со количник 25.000, ќе го освои листата “А“.

На овој начин партијата со листа “А“ ќе има 4 мандати, листата “Б“ - 3, листата “В“ - 1, а листата "Г" ниту еден. Доколку се појават идентични изборни количници на две различни листи, мандатот се распределува со ждрепка.

/1 /2 /3 /4 /5 /6 /7 /8 освоени места
партија A 100,000 50,000 33,333 25,000 20,000 16,666 14,286 12,500 4
партија Б 80,000 40,000 26,666 20,000 16,000 13,333 11,428 10,000 3
партија В 30,000 15,000 10,000 7,500 6,000 5,000 4,286 3,750 1
партија Г 20,000 10,000 6,666 5,000 4,000 3,333 2,857 2,500 0

Донтовиот метод не произведува апсолутна, односно чиста пропорционалност: во однос на вкупниот број освоени гласови, двете поголеми партии се фаворизирани. Партијата “В“ е помалку фаворизирана, а партијата “Г“ добила недоволен број гласови за да обезбеди мандат. За да може да ѝ го одземе четвртиот мандат на партијата “А“ (* 25.000) на партијата “Г“ би ѝ бил потребен минимум од 25.000 + 1 глас. Значи распределбата на мандатите меѓу овие 4 партии е фер, иако тоа не е апсолутно пропорционален одраз на нивните добиени гласови.

Д'Онтовиот метод се приближува кон пропорционалност со минимизирање на најголемиот однос меѓу места и гласови меѓу сите партии.[2] Овој однос е познат и како односот на предност. За партијата , каде е вкупниот број на партии, односот на предност е

каде

– уделот на местата на партијата , ,
– уделот на гласови на партијата , .

Најголем однос на предност,

доловува колку е застапена презастапената партија во сите партии. Донтов метод доделува места, така што овој сооднос ја достигнува својата најмала можна вредност,

,

каде е алокација на места за сите страни, а е збир на сите такви можни распределби. Поради ова, Донтов метод ги дели гласовите на точно пропорционално застапени гласови и преостанатите гласови и го минимизира вкупниот износ на преостанатите гласови.[3] Севкупниот дел од преостанатите гласови е

.

Остатоците од партијата се пресметуваат како

.

За да видите како функционира ова, продолжете со примерот со четирите партии. Партијата А доби 43,5% од гласовите, партијата Б 34,8%, партијата В 13% и партијата Г 8,7%. Донтов метод даде А 50% од местата, Б 37,5%, В 12,5% и Г 0%. Соодносот на предност на А е 1,15, од Б 1,08, од В 0,96 и од Г 0. Најголем однос на предност, 1,15, припаѓа на А. Така, вкупните остатоци се 1 - 1 / 1,15 = 0,13 или 13%. Остатоците од А се 0%, Б-ните 2,2%, В-овите 2,2% и Г-те 8,7%. Застапените гласови на А се 43,5%, од Б 32,6%, од В 10,9% и од Г 0%.

Партија Процент
на гласови
Процент
на места
Сооднос
на предност
Преостанати
гласови
Застапени
гласови
A 43,5% 50,0% 1,15 0% 43,5%
Б 34,8% 37,5% 1,08 2,2% 32,6%
В 13,0% 12,5% 0,96 2,2% 10,9%
Г 8,7% 0% 0 8,7% 0%
Вкупно 100% 100% 13% 87%

Користење

Земји што го користат овој систем за избор на пратеници се: Албанија, Аргентина, Австрија, Белгија, Бразил, Бугарија, Камбоџа, Зеленортски Острови, Чиле, Колумбија, Хрватска, Чешка Република, Данска, Источен Тимор, Еквадор, Естонија, Финска, Гватемала, Унгарија, Исланд, Израел, Јапонија, Луксембург, Република Македонија, Молдавија, Црна Гора, Холандија, Северна Ирска, Парагвај, Полска, Португалија, Романија, Шкотска, Србија, Словенија, Шпанија, Турција, Уругвај и Велс.

Исто така, системот во Северна Ирска се користи и за распределба на министерските места во владата; за т.н. top-up места во собранието на Лондон; во некои земји за избор на претставници во Европскиот парламент; и во периодот на Уставот од 1997 година за распределба на пратеничките места во Тајланд[4]. Изменета форма на методот се користела и за изборите во законодавното собрание на Австралија, но бил напуштена во корист на системот на единечен пренослив глас, односно системот на Хер-Кларк. Донтовиот метод се користи и за распределба на големиот број функции (потпретседатели, претседатели и заменици претседатели на комисии, претседатели и заменици-претседатели на делегации) во Европскиот парламент.

Во Македонија Донтовиот метод се користи од локалните избори 1996 година, кога е воведен за распределба на мандатите на изборите за советници во општините. На парламентарните избори во 1998 година овој метод се користи за распределба на 35 мандати од пропорционалната листа, а од парламентарните избори 2002 година се користи за распределба на сите мандати во Собранието на Република Македонија.

Поврзано

Наводи

  1. Pukelsheim, Friedrich (2007). „Seat bias formulas in proportional representation systems“ (PDF). 4th ecpr General Conference.
  2. André Sainte-Laguë (1910). „La représentation Proportionnelle et la méthode des moindres carrés“ (PDF). Annales scientifiques de l'École Normale Supérieure. l'École Normale Supérieure. 27.
  3. Juraj Medzihorsky (2019). „Rethinking the D'Hondt method“. Political Research Exchange. 1 (1).
  4. Aurel Croissant and Daniel J. Pojar, Jr., Quo Vadis Thailand? Thai Politics after the 2005 Parliamentary Election, Strategic Insights, Volume IV, Issue 6 (June 2005)