Претседател на Македонија: Разлика помеѓу преработките

Од Википедија — слободната енциклопедија
Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][непроверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
с Ново уставно име
Ред 19: Ред 19:
{{Политика на Република Македонија}}
{{Политика на Република Македонија}}


'''Претседател на Република Македонија''' — [[шеф на држава]]та и [[врховен командант]] на [[АРМ|воените сили]] на [[Македонија]]. Институцијата ''претседател на Македонија'' е воведена по прогласувањето на независноста на државата на [[8 септември]] [[1991]] година. Првиот претседател на Македонија бил [[Киро Глигоров]], најстариот претседател во светот сè до завршувањето на неговиот мандат во [[1999]] г. Овластувањата на Претседателот на Македонија главно се церемонијални. Претседателот на Македонија мора да биде државјанин на истата, да е на возраст од барем 40 години и да живеел во Македонија најмалку 10 години во последните 15 години.<ref>[http://www.mia.com.mk/default.aspx?vId=61207287&lId=2&pmId=501 Macedonian Information Agency] {{en}}</ref>
'''Претседател на Република Северна Македонија''' — [[шеф на држава]]та и [[врховен командант]] на [[АРМ|воените сили]] на [[Македонија|Северна Македонија]]. Институцијата ''претседател на'' е воведена по прогласувањето на независноста на државата на [[8 септември]] [[1991]] година. Првиот претседател на Македонија бил [[Киро Глигоров]], најстариот претседател во светот сè до завршувањето на неговиот мандат во [[1999]] г. Овластувањата на Претседателот на Северна Македонија главно се церемонијални. Претседателот на Северна Македонија мора да биде државјанин на истата, да е на возраст од барем 40 години и да живеел во Северна Македонија најмалку 10 години во последните 15 години.<ref>[http://www.mia.com.mk/default.aspx?vId=61207287&lId=2&pmId=501 Macedonian Information Agency] {{en}}</ref>


== Права и должности ==
== Права и должности ==
Според член 84 од [[Устав на Република Македонија|Уставот на Република Македонија]], претседателот на државата ги има следниве права и должности:
Според член 84 од [[Устав на Република Македонија|Уставот на Република Северна Македонија]], претседателот на државата ги има следниве права и должности:
* го определува мандатот за состав на [[Влада на Македонија|Владата на Република Македонија]];
* го определува мандатот за состав на [[Влада на Македонија|Владата на Република Северна Македонија]];
* ги поставува и ги отповикува со указ [[Список на дипломатски претставништва на Македонија|амбасадорите и пратениците на Република Македонија во странство]];
* ги поставува и ги отповикува со указ [[Список на дипломатски претставништва на Македонија|амбасадорите и пратениците на Република Северна Македонија во странство]];
* ги прима акредитивните и отповиковните писма на [[Список на дипломатски претставништва во Македонија|странските дипломатски претставници]];
* ги прима акредитивните и отповиковните писма на [[Список на дипломатски претставништва во Македонија|странските дипломатски претставници]];
* предлага двајца судии на [[Уставен суд на Македонија|Уставниот суд на Република Македонија]];
* предлага двајца судии на [[Уставен суд на Македонија|Уставниот суд на Република Северна Македонија]];
* предлага двајца членови на Републичкиот судски совет;
* предлага двајца членови на Републичкиот судски совет;
* именува тројца членови на [[Совет за безбедност на Македонија|Советот за безбедност на Република Македонија]];
* именува тројца членови на [[Совет за безбедност на Македонија|Советот за безбедност на Република Северна Македонија]];
* ги предлага членовите на Советот за меѓунационални односи;
* ги предлага членовите на Советот за меѓунационални односи;
* именува и разрешува и други носители на државни и јавни функции утврдени со Уставот и со закон;
* именува и разрешува и други носители на државни и јавни функции утврдени со Уставот и со закон;
Ред 37: Ред 37:
== Услови ==
== Услови ==
Членот 80 од Уставот поставува три услови кои едно лице мора да ги исполнува за да може да биде избрано за претседател на Републиката:
Членот 80 од Уставот поставува три услови кои едно лице мора да ги исполнува за да може да биде избрано за претседател на Републиката:
* да биде државјанин на Република Македонија;
* да биде државјанин на Република Северна Македонија;
* на денот на изборите има наполнето најмалку 40 години;
* на денот на изборите има наполнето најмалку 40 години;
* 10 години од последните 15 до денот на изборите било жител на Република Македонија.
* 10 години од последните 15 до денот на изборите било жител на Република Северна Македонија.


== Лидери на Македонија (1943 - денес)<ref>[https://archive.is/20120917214122/www.terra.es/personal2/monolith/macedoni.htm Leaders of Macedonia] {{en}}</ref> ==
== Лидери на Северна Македонија (1943 - денес)<ref>[https://archive.is/20120917214122/www.terra.es/personal2/monolith/macedoni.htm Leaders of Macedonia] {{en}}</ref> ==


===[[Социјалистичка Република Македонија]]===
===[[Социјалистичка Република Македонија|Социјалистичка Република Северна Македонија]]===
; Партија
; Партија
{{legend2|#DD0000|[[Сојуз на комунистите на Македонија|СКМ/КПМ]]|border=1px solid #AAAAAA}}
{{legend2|#DD0000|[[Сојуз на комунистите на Македонија|СКМ/КПМ]]|border=1px solid #AAAAAA}}
Ред 60: Ред 60:
|-
|-
! rowspan=5 style="background:#DD0000; color:white;"| 1
! rowspan=5 style="background:#DD0000; color:white;"| 1
| [[Методија Андонов - Ченто]]<br />{{small|(1902–1957)}} || [[File:Čento-vsv.jpg|60px]] || 1 октомври 1943 || 2 август 1944 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Македонија]]
| [[Методија Андонов - Ченто]]<br />{{small|(1902–1957)}} || [[File:Čento-vsv.jpg|60px]] || 1 октомври 1943 || 2 август 1944 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Северна Македонија]]
|-
|-
| align="center" colspan="5" | '''Претседател на [[АСНОМ]]'''<br />{{small|1944–1945}}
| align="center" colspan="5" | '''Претседател на [[АСНОМ]]'''<br />{{small|1944–1945}}
|-
|-
| [[Методија Андонов - Ченто]]<br />{{small|(1902–1957)}} || [[File:Čento-vsv.jpg|60px]] || 2 август 1944 || 1 јануари 1945 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Македонија]]
| [[Методија Андонов - Ченто]]<br />{{small|(1902–1957)}} || [[File:Čento-vsv.jpg|60px]] || 2 август 1944 || 1 јануари 1945 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Северна Македонија]]
|-
|-
| align="center" colspan="5" | '''Претседатели на Президиумот на Народното Собрание'''<br><small>1945–1953</small>
| align="center" colspan="5" | '''Претседатели на Президиумот на Народното Собрание'''<br><small>1945–1953</small>
|-
|-
| [[Методија Андонов - Ченто]]<br />{{small|(1902–1957)}} || [[File:Čento-vsv.jpg|60px]] || 1 јануари 1945 || 15 март 1946 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Македонија]]
| [[Методија Андонов - Ченто]]<br />{{small|(1902–1957)}} || [[File:Čento-vsv.jpg|60px]] || 1 јануари 1945 || 15 март 1946 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Северна Македонија]]
|- bgcolor=#E6E6AA
|- bgcolor=#E6E6AA
! style="background:#DD0000; color:white;"| —
! style="background:#DD0000; color:white;"| —
| [[Димитар Несторов]]<br />{{small|(1890–1968)}} || [[File:No image.png|60px]] || 16 март 1946 || 30 декември 1946 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Македонија]]
| [[Димитар Несторов]]<br />{{small|(1890–1968)}} || [[File:No image.png|60px]] || 16 март 1946 || 30 декември 1946 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 2
! style="background:#DD0000; color:white;"| 2
| [[Благоја Фотев]]<br />{{small|(1900–1993)}} || [[File:Богоја Фотев.jpg|60px]] || 1947 || 4 јануари 1951 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Македонија]]
| [[Благоја Фотев]]<br />{{small|(1900–1993)}} || [[File:Богоја Фотев.jpg|60px]] || 1947 || 4 јануари 1951 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Северна Македонија]]
|- bgcolor=#E6E6AA
|- bgcolor=#E6E6AA
! style="background:#DD0000; color:white;"| —
! style="background:#DD0000; color:white;"| —
| [[Видое Смилевски]]<br />{{small|(1915–1979)}} || [[File:Vidoe Smilevski.jpg|60px]] || 4 јануари 1951 || 1953 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Македонија<br />{{small|во 1952 преименувана во}}<br />Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Видое Смилевски]]<br />{{small|(1915–1979)}} || [[File:Vidoe Smilevski.jpg|60px]] || 4 јануари 1951 || 1953 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Комунистичка партија на Северна Македонија<br />{{small|во 1952 преименувана во}}<br />Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
| align="center" colspan="6" | '''Претседатели на Народното Собрание'''<br />{{small|1953–1974}}
| align="center" colspan="6" | '''Претседатели на Народното Собрание'''<br />{{small|1953–1974}}
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 3
! style="background:#DD0000; color:white;"| 3
| [[Димче Стојанов]]<br />{{small|(1910–1991)}} || [[File:No image.png|60px]] || 1953 || 19 декември 1953 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Димче Стојанов]]<br />{{small|(1910–1991)}} || [[File:No image.png|60px]] || 1953 || 19 декември 1953 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 4
! style="background:#DD0000; color:white;"| 4
| [[Лазар Колишевски]]<br />{{small|(1914–2000)}} || [[File:Lazar Koliševski, foto.jpg|60px]] || 19 декември 1953 || 26 јуни 1962 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Лазар Колишевски]]<br />{{small|(1914–2000)}} || [[File:Lazar Koliševski, foto.jpg|60px]] || 19 декември 1953 || 26 јуни 1962 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 5
! style="background:#DD0000; color:white;"| 5
| [[Љупчо Арсов]]<br />{{small|(1910–1986)}} || [[File:Ljupčo Arsov.jpg|60px]] || 26 јуни 1962 || 24 јуни 1963 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Љупчо Арсов]]<br />{{small|(1910–1986)}} || [[File:Ljupčo Arsov.jpg|60px]] || 26 јуни 1962 || 24 јуни 1963 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 6
! style="background:#DD0000; color:white;"| 6
| [[Видое Смилевски]]<br />{{small|(1915–1979)}} || [[File:Vidoe Smilevski.jpg|60px]] || 25 јуни 1963 || 12 мај 1967 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Видое Смилевски]]<br />{{small|(1915–1979)}} || [[File:Vidoe Smilevski.jpg|60px]] || 25 јуни 1963 || 12 мај 1967 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 7
! style="background:#DD0000; color:white;"| 7
| [[Мито Хаџивасилев]]<br />{{small|(1921–1968)}} || [[File:Mito Jasmin.gif|60px]] || 12 мај 1967 || 1 август 1968 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Мито Хаџивасилев]]<br />{{small|(1921–1968)}} || [[File:Mito Jasmin.gif|60px]] || 12 мај 1967 || 1 август 1968 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 8
! style="background:#DD0000; color:white;"| 8
| [[Никола Минчев]]<br />{{small|(1915–1997)}} || [[File:No image.png|60px]] || 23 декември 1968 || 6 мај 1974 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Никола Минчев]]<br />{{small|(1915–1997)}} || [[File:No image.png|60px]] || 23 декември 1968 || 6 мај 1974 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
| align="center" colspan="6" | '''Претседатели на Претседателството'''<br />{{small|1974–1991}}
| align="center" colspan="6" | '''Претседатели на Претседателството'''<br />{{small|1974–1991}}
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 9
! style="background:#DD0000; color:white;"| 9
| [[Видое Смилевски]]<br />{{small|(1915–1979)}} || [[File:Vidoe Smilevski.jpg|60px]] || 6 мај 1974 || 31 октомври 1979 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Видое Смилевски]]<br />{{small|(1915–1979)}} || [[File:Vidoe Smilevski.jpg|60px]] || 6 мај 1974 || 31 октомври 1979 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 10
! style="background:#DD0000; color:white;"| 10
| [[Љупчо Арсов]]<br />{{small|(1910–1986)}} || [[File:Ljupčo Arsov.jpg|60px]] || 31 октомври 1979 || 29 април 1982 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Љупчо Арсов]]<br />{{small|(1910–1986)}} || [[File:Ljupčo Arsov.jpg|60px]] || 31 октомври 1979 || 29 април 1982 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 11
! style="background:#DD0000; color:white;"| 11
| [[Ангел Чемерски]]<br />{{small|(1923–2005)}} || [[File:Ангел Чемерски.jpg|60px]] || 29 април 1982 || 29 април 1983 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Ангел Чемерски]]<br />{{small|(1923–2005)}} || [[File:Ангел Чемерски.jpg|60px]] || 29 април 1982 || 29 април 1983 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 12
! style="background:#DD0000; color:white;"| 12
| [[Благоја Талески]]<br />{{small|(1924–2001)}} || [[File:No image.png|60px]] || 29 април 1983 || 29 април 1984 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Благоја Талески]]<br />{{small|(1924–2001)}} || [[File:No image.png|60px]] || 29 април 1983 || 29 април 1984 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 13
! style="background:#DD0000; color:white;"| 13
| [[Томе Буклески]]<br />{{small|(1921–)}} || [[File:No image.png|60px]] || 29 април 1984 || 26 април 1985 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Томе Буклески]]<br />{{small|(1921–)}} || [[File:No image.png|60px]] || 29 април 1984 || 26 април 1985 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 14
! style="background:#DD0000; color:white;"| 14
| [[Ванчо Апостолски]]<br />{{small|(1925–2008)}} || [[File:No image.png|60px]] || 26 април 1985 || 28 април 1986 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Ванчо Апостолски]]<br />{{small|(1925–2008)}} || [[File:No image.png|60px]] || 26 април 1985 || 28 април 1986 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|- bgcolor=#E6E6AA
|- bgcolor=#E6E6AA
! style="background:#DD0000; color:white;"| —
! style="background:#DD0000; color:white;"| —
| [[Матеја Матевски]]<br />{{small|(1929–2018)}} || [[File:Матеја Матевски.jpg|60px]] || 28 април 1986 || 30 април 1986 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Матеја Матевски]]<br />{{small|(1929–2018)}} || [[File:Матеја Матевски.jpg|60px]] || 28 април 1986 || 30 април 1986 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 15
! style="background:#DD0000; color:white;"| 15
| [[Драгољуб Ставрев]]<br />{{small|(1932–2003)}} || [[File:No image.png|60px]] || 30 април 1986 || мај 1988 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Драгољуб Ставрев]]<br />{{small|(1932–2003)}} || [[File:No image.png|60px]] || 30 април 1986 || мај 1988 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 16
! style="background:#DD0000; color:white;"| 16
| [[Јездимир Богдански]]<br />{{small|(1930–2007)}} || [[File:Ezdimir Bogdanski.png|60px]] || мај 1988 || 28 април 1990 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Јездимир Богдански]]<br />{{small|(1930–2007)}} || [[File:Ezdimir Bogdanski.png|60px]] || мај 1988 || 28 април 1990 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DD0000; color:white;"| 17
! style="background:#DD0000; color:white;"| 17
| [[Владимир Митков]]<br />{{small|(1931–)}} || [[File:No image.png|60px]] || 28 април 1990 || 27 јануари 1991 || [[Сојуз на комунистите на Македонија]]
| [[Владимир Митков]]<br />{{small|(1931–)}} || [[File:No image.png|60px]] || 28 април 1990 || 27 јануари 1991 || [[Сојуз на комунистите на Македонија|Сојуз на комунистите на Северна Македонија]]
|-
|-
! style="background:#DDDDDD; color:black;"| 18
! style="background:#DDDDDD; color:black;"| 18
Ред 135: Ред 135:
|}
|}


==Претседатели на независна Македонија==
==Претседатели на независна Северна Македонија==
'''Киро Глигоров'''
'''Киро Глигоров'''


Прв претседател на независна Република Македонија. Во негово време и најстар [[претседател]] на постоечките држави во светот, се до престанокот на неговиот мандат во 1999 по сила на [[Устав на Република Македонија|Уставот]]. Првиот мандат го добива по пат на гласање во [[Собрание на Република Македонија|Собранието на Република Македонија]]. Вториот мандат го добива на непосредни избори. Киро Глигоров не бил во состојба да ја врши функцијата претседател по обидот за атентат врз него во 1995 год. За време на неговата спреченост за вршење на функцијата, вршител на функцијата Претседател на Република Македонија бил [[Стојан Андов]].
Прв претседател на независна Република Северна Македонија. Во негово време и најстар [[претседател]] на постоечките држави во светот, се до престанокот на неговиот мандат во 1999 по сила на [[Устав на Република Македонија|Уставот]]. Првиот мандат го добива по пат на гласање во [[Собрание на Република Македонија|Собранието на Република Северна Македонија]]. Вториот мандат го добива на непосредни избори. Киро Глигоров не бил во состојба да ја врши функцијата претседател по обидот за атентат врз него во 1995 год. За време на неговата спреченост за вршење на функцијата, вршител на функцијата Претседател на Република Северна Македонија бил [[Стојан Андов]].


'''Борис Трајковски'''
'''Борис Трајковски'''


За време на мандатот на Претседателот Борис Трајковски во Република Македонија се случуваат борбени дејствија, во кои безбедносните сили на републиката се борат против недефинирана воена сила. После борбените дејствија доаѓа до промена на уставното уредување на Република Македонија со што Македонија од граѓанска држава на Македонскиот народ и останатите народи станува држава на етничките заедници на Македонците, Албанците и останатите. Претседателот Борис Трајковски го завршува својот мандат после неговата трагична смрт во авионска несреќа под неразјаснети околности, со владиниот авион во близина на [[Мостар]], [[Босна и Херцеговина]].
За време на мандатот на Претседателот Борис Трајковски во Република Северна Македонија се случуваат борбени дејствија, во кои безбедносните сили на републиката се борат против недефинирана воена сила. После борбените дејствија доаѓа до промена на уставното уредување на Република Северна Македонија со што Северна Македонија од граѓанска држава на Македонскиот народ и останатите народи станува држава на етничките заедници на Македонците, Албанците и останатите. Претседателот Борис Трајковски го завршува својот мандат после неговата трагична смрт во авионска несреќа под неразјаснети околности, со владиниот авион во близина на [[Мостар]], [[Босна и Херцеговина]].


'''Бранко Црвенковски'''
'''Бранко Црвенковски'''


Бранко Црвенковски доаѓа на функција Претседател на Република Македонија на вонредните претседателски избори 2004 година организирани после трагичната смрт на претходниот претседател на Република Македонија.
Бранко Црвенковски доаѓа на функција Претседател на Република Северна Македонија на вонредните претседателски избори 2004 година организирани после трагичната смрт на претходниот претседател на Република Северна Македонија.


Следува табеларен приказ на македонските претседатели:
Следува табеларен приказ на македонските претседатели:
Ред 194: Ред 194:
|}
|}


==Кандидати за функцијата Претседател на Република Македонија==
==Кандидати за функцијата Претседател на Република Северна Македонија==
*1994: [[Љубиша Георгиевски]] ([[ВМРО-ДПМНЕ]])
*1994: [[Љубиша Георгиевски]] ([[ВМРО-ДПМНЕ]])
*1999: [[Тито Петковски]] ([[СДСМ]])
*1999: [[Тито Петковски]] ([[СДСМ]])
Ред 214: Ред 214:


== Поврзано ==
== Поврзано ==
* [[Премиер на Македонија]]
* [[Премиер на Македонија|Премиер на Северна Македонија]]
* [[Грб на претседателот на Македонија]]
* [[Грб на претседателот на Македонија|Грб на претседателот на Северна Македонија]]


== Наводи ==
== Наводи ==
Ред 221: Ред 221:


== Надворешни врски ==
== Надворешни врски ==
* [http://www.president.gov.mk/ Официјална страница на Претседателот на Република Македонија]
* [http://www.president.gov.mk/ Официјална страница на Претседателот на Република Северна Македонија]


{{ПретМак}}
{{ПретМак}}

Преработка од 09:28, 16 февруари 2019

Претседател на
Република Македонија
Функционер
Ѓорге Иванов
од 12 мај 2009 г.
СедиштеВила Водно[1]
Мандатпет години, еднаш повторлив
Прв функционерКиро Глигоров
27 јануари 1991
СоздаденаУстав на РМ
16 април 1991
Плата€1,400/месечно[2]
Мреж. местоpretsedatel.mk
Оваа статија е дел од темата
Политиката на
Македонија
Устав
Законодавна власт
Извршна власт
Судска власт
Избори
Административна поделба
Меѓународни односи

Икона за портал Портал: „Политика“

Претседател на Република Северна Македонија — шеф на државата и врховен командант на воените сили на Северна Македонија. Институцијата претседател на е воведена по прогласувањето на независноста на државата на 8 септември 1991 година. Првиот претседател на Македонија бил Киро Глигоров, најстариот претседател во светот сè до завршувањето на неговиот мандат во 1999 г. Овластувањата на Претседателот на Северна Македонија главно се церемонијални. Претседателот на Северна Македонија мора да биде државјанин на истата, да е на возраст од барем 40 години и да живеел во Северна Македонија најмалку 10 години во последните 15 години.[3]

Права и должности

Според член 84 од Уставот на Република Северна Македонија, претседателот на државата ги има следниве права и должности:

Услови

Членот 80 од Уставот поставува три услови кои едно лице мора да ги исполнува за да може да биде избрано за претседател на Републиката:

  • да биде државјанин на Република Северна Македонија;
  • на денот на изборите има наполнето најмалку 40 години;
  • 10 години од последните 15 до денот на изборите било жител на Република Северна Македонија.

Лидери на Северна Македонија (1943 - денес)[4]

Социјалистичка Република Северна Македонија

Партија

      СКМ/КПМ       Независен

Статус
  Вршител на должност
# Име
(роден–починал) 		Слика Мандат Политичка партија
Претседател на Иницијативниот Комитет на АСНОМ
1943–1944
1 Методија Андонов - Ченто
(1902–1957)		 1 октомври 1943 2 август 1944 Комунистичка партија на Северна Македонија
Претседател на АСНОМ
1944–1945
Методија Андонов - Ченто
(1902–1957)		 2 август 1944 1 јануари 1945 Комунистичка партија на Северна Македонија
Претседатели на Президиумот на Народното Собрание
1945–1953
Методија Андонов - Ченто
(1902–1957)		 1 јануари 1945 15 март 1946 Комунистичка партија на Северна Македонија
— Димитар Несторов
(1890–1968)		 16 март 1946 30 декември 1946 Комунистичка партија на Северна Македонија
2 Благоја Фотев
(1900–1993)		 1947 4 јануари 1951 Комунистичка партија на Северна Македонија
— Видое Смилевски
(1915–1979)		 4 јануари 1951 1953 Комунистичка партија на Северна Македонија
во 1952 преименувана во
Сојуз на комунистите на Северна Македонија
Претседатели на Народното Собрание
1953–1974
3 Димче Стојанов
(1910–1991)		 1953 19 декември 1953 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
4 Лазар Колишевски
(1914–2000)		 19 декември 1953 26 јуни 1962 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
5 Љупчо Арсов
(1910–1986)		 26 јуни 1962 24 јуни 1963 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
6 Видое Смилевски
(1915–1979)		 25 јуни 1963 12 мај 1967 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
7 Мито Хаџивасилев
(1921–1968)		 12 мај 1967 1 август 1968 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
8 Никола Минчев
(1915–1997)		 23 декември 1968 6 мај 1974 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
Претседатели на Претседателството
1974–1991
9 Видое Смилевски
(1915–1979)		 6 мај 1974 31 октомври 1979 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
10 Љупчо Арсов
(1910–1986)		 31 октомври 1979 29 април 1982 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
11 Ангел Чемерски
(1923–2005)		 29 април 1982 29 април 1983 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
12 Благоја Талески
(1924–2001)		 29 април 1983 29 април 1984 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
13 Томе Буклески
(1921–)		 29 април 1984 26 април 1985 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
14 Ванчо Апостолски
(1925–2008)		 26 април 1985 28 април 1986 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
— Матеја Матевски
(1929–2018)		 28 април 1986 30 април 1986 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
15 Драгољуб Ставрев
(1932–2003)		 30 април 1986 мај 1988 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
16 Јездимир Богдански
(1930–2007)		 мај 1988 28 април 1990 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
17 Владимир Митков
(1931–)		 28 април 1990 27 јануари 1991 Сојуз на комунистите на Северна Македонија
18 Киро Глигоров
(1917–2012)		 27 јануари 1991 18 септември 1991 Независен

Претседатели на независна Северна Македонија

Киро Глигоров

Прв претседател на независна Република Северна Македонија. Во негово време и најстар претседател на постоечките држави во светот, се до престанокот на неговиот мандат во 1999 по сила на Уставот. Првиот мандат го добива по пат на гласање во Собранието на Република Северна Македонија. Вториот мандат го добива на непосредни избори. Киро Глигоров не бил во состојба да ја врши функцијата претседател по обидот за атентат врз него во 1995 год. За време на неговата спреченост за вршење на функцијата, вршител на функцијата Претседател на Република Северна Македонија бил Стојан Андов.

Борис Трајковски

За време на мандатот на Претседателот Борис Трајковски во Република Северна Македонија се случуваат борбени дејствија, во кои безбедносните сили на републиката се борат против недефинирана воена сила. После борбените дејствија доаѓа до промена на уставното уредување на Република Северна Македонија со што Северна Македонија од граѓанска држава на Македонскиот народ и останатите народи станува држава на етничките заедници на Македонците, Албанците и останатите. Претседателот Борис Трајковски го завршува својот мандат после неговата трагична смрт во авионска несреќа под неразјаснети околности, со владиниот авион во близина на Мостар, Босна и Херцеговина.

Бранко Црвенковски

Бранко Црвенковски доаѓа на функција Претседател на Република Северна Македонија на вонредните претседателски избори 2004 година организирани после трагичната смрт на претходниот претседател на Република Северна Македонија.

Следува табеларен приказ на македонските претседатели:

Партија

      ЛПМ       ДА       ВМРО-ДПМНЕ       СДСМ       Независен


  Вршител на должност
# Име
(роден–починал) 		Слика Избран Мандат Политичка припадност
Претседатели
1991–денес
1 Киро Глигоров
(1917–2012)		 1994 18 септември 1991 4 октомври 1995 Независен
— Стојан Андов
(1935–)		 — 4 октомври 1995 17 ноември 1995 Либерална партија на Македонија
(1) Киро Глигоров
(1917–2012)		 — 17 ноември 1995 19 ноември 1999 Независен
— Саво Климовски
(1947–)		 — 19 ноември 1999 15 декември 1999 Демократска алтернатива
2 Борис Трајковски
(1956–2004)		 1999 15 декември 1999 26 февруари 2004 Внатрешна македонска револуционерна организација
–
Демократска партија за македонско национално единство
— Љупчо Јордановски
(1953–2010)		 — 26 февруари 2004 12 мај 2004 Социјалдемократски сојуз на Македонија
3 Бранко Црвенковски
(1962–)		 2004 12 мај 2004 12 мај 2009 Социјалдемократски сојуз на Македонија
4 Ѓорге Иванов
(1960–)		 2009
2014		 12 мај 2009 во служба Внатрешна македонска револуционерна организација
–
Демократска партија за македонско национално единство

Кандидати за функцијата Претседател на Република Северна Македонија

Поврзано

Наводи

  1. ↑ www.dnevnik.com.mk
  2. ↑ Бериша најплатен премиер на Балканот, Груевски со двојно помала плата!, Вечер
  3. ↑ Macedonian Information Agency (англиски)
  4. ↑ Leaders of Macedonia (англиски)

Надворешни врски

Претседатели на Народното собрание на НР и СР Македонија (1945-1974)
Претседатели на Претседателството на СР Македонија (1974-1991)
Претседатели на Република Македонија (од 1991)
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Претседател_на_Македонија&oldid=3820734“