Федерико Гарсија Лорка: Разлика помеѓу преработките

Од Википедија — слободната енциклопедија
[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Ред 1: Ред 1:
{{Инфокутија за писател
{{Инфокутија за писател
| name = Федерико Гарсија Лорка
| name = Федерико Гарсија Лорка
| image = Lorca (1914).jpg
| image = Federico García Lorca. Huerta de San Vicente, Granada.jpg
| caption = Лорка во 1914 година
| caption = Лорка во 1932 година
| pseudonym =
| pseudonym =
| birth_date = {{Birth date|df=yes|1898|6|5}}
| birth_date = {{Birth date|df=yes|1898|6|5}}

Преработка од 00:20, 11 февруари 2019

Федерико Гарсија Лорка
Лорка во 1932 година
Роден/а5 јуни 1898(1898-06-05)
Фуенте Вакерос, Гранада, Шпанија
Починат/а19 август 1936
Гранада, Шпанија
Занимањепоет, драматург, театарски режисер
НационалностШпанец
ПериодМодернизам, прва половина на 20 век
ЖанрПоезија
Книжевно движењеГенерацијата '27
Потпис

Федерико Гарсија Лорка (шпански: Federico del Sagrado Corazón de Jesús García Lorca; Фуенте Вакерос, 5 јуни 1899 - 19 август 1936) — шпански писател, драмски писател, режисер, пијанист, сликар и музичар. Денес, тој се смета за еден од најголемите лиричари воопшто, а неговото творештво извршило значително влијание врз развојот на европската поезија.

Биографија

Федерико Гарсија Лорка е роден на 5 јуни 1899 година во Фуентевакверос, во шпанската провинција Гранада, во семејство на имотни земјопоседници. Во еден свој есеј за Лорка, Луј Паро пишува дека од својто татко (земјопоседник), поетот ја наследил љубовта кон земјата, андалузиската душа и благодарноста, а од својата мајка (учителка) - дарбата, интелигенцијата и љубовта кон уметноста.[1] Основото училиште го завршил во Алмерија. Во 1919 година за првпат го посетил Мадрид каде се запознал и се спријателил со големите шпански уметници - Салвадор Дали, Луси Буњуел, Бергамино итн. Во 1923 година ги започнал студиите по право во Гранада философија и право, истовремено учејќи да свири на гитара и на пијано. Во 1927 година, во Барселона, Дали и неколку пријатели на Лорка организирале изложба на боените цртежи на Лорка. Во 1929 година учествувал на конференцијата во Лицеум-клубот во Мадрид на тема: „Имагинацијата, инспирацијата и простирањето во поезијата“. Пролетта 1930 година, Лорка престојувал во Њујорк и во Куба, каде одржал низа предавања.[2] [3]

Во 1931 година, заедно со Едуардо Угарте, Лорка бил назначен за директор на универзитетскиот театар „La Barraca“, во кој работел и како режисер. Со театарот, Лорка патувал низ селата ширум Шпанија, прикажувајќи ги претставите на класиците: Сервантес, Лопе де Вега, Тирсо де Молина и Калдерон. Во текот на 1933-1934 година патувал по Јужна Америка (Аргентина, Бразил и Уругвај). Во Аргентина останал цели шест месеци, исполнети со предавања, режирање и соработка со разни списанија. Во декември 1934 година се вратил во Шпанија. Во 1936 година, Лорка се подготвувал за ново патување во Њујорк и во Мексико, но во јули започнал бунтот на генералот Франко. Истата година, на 16 август, Лорка се вратил во родната Гранада. На 19 август 1936 година, поради неговите напредни идеи, франкистите го стрелале во околината на Гранада.[4] [5]

Творештво

Во својата поезија, Лорка најчесто обработувал мотиви од суровата Андалузија, за кулите, камбаните и зорите на Гранада, биковите и тореросите, Циганите и нивните песни и ритми, насадите со маслини и портокали итн. Неговите стихови се полни со сликарско-музички елементи, со компликувана оркестрација, голема звучност и меѓузвучност и бројни јазични пресврти. Иако во основата на неговата поезија лежат народните и циганските песни од Андалузија, Лорка изградил оригинален и модерен поетски јазик. Лорка останал настрана од тогашниот водечки поетски правец во Шпанија - ултраизам (шпанска варијанта на модернизмот), но од него ги презел најсмелите и најтешките елементи.

Своето прво дело Лорка го објавил во 1918 година - збирката песни во проза „Импресии и пејзажи“, а во 1921 година се појавила неговата прва поетска збирка, „Книга песни“. Во 1925 година објавил неколку песни од подоцнежните збирки „Цигански романсеро“ и „Песната на канте ходно“ и ја завршил драмата во стихови „Маријана Пинеда“ која била поставена на сцената две години подоцна, во режија на Маргарита Хиргу, а сценографијата била дело на Салвадор Дали. Во 1927 година го напишал есејот „Поетската слика кај Гонгора“; една година подоцна излегла од печат збирката „Цигански романсеро“, а истата година напишал неколку песни од подоцнежната збирка „Поетот во Њујорк“; во 1930 година, во Мадрид била поставена неговата пиеса „Чудесната чевларка“; во 1931 година била објавена збирката „Песната на канте хондо“, како и некои песни од „Поетот во Њујорк“, а истовремено почнал да го пишува циклусот „Тамаритски диван“; во 1933 година биле прикажани драмите „Крвави свадби“ и „Љубовта на дон Перлимплин“; во 1934 година се одржала првата изведба на драмата „Јерма“ и ја напишал поемата „Тажачката за И. С. Мехијас“, која ја прочитал во Мадридскиот театар при стотата претстава на „Јерма“; во 1935 година излегле од печат шесте галициски песни, како и неколку газели и касиди, а ја напишал и „Дона Росита или говорот на цвеќето“; во 1936 година биле објавени „Крвави свадби“ и „Први песни“, а пред поетите Гиљен, Алонсо и де Торе за првпат ја прочитал драмата „Домот на Бернарда Алба“. Првите собрани дела на Лорка биле објавени во 1938 година, во Буенос Аирес, а во Шпанија, неговите собрани дела биле објавени дури во 1954 година.[6]

Најпознати негови дела се:

  • „Песни“ (поезија),
  • „Цигански романсеро“ (поезија),
  • „Поет во Њујорк“ (поезија),
  • „Крвави свадби“ (драма)
  • „Домот на Бернарда“ (драма).

Најпознати песни на Лорка се: „Неверна жена“, „Плач за Игнасио Санчес Мехијас“ (напишана по повод смртта на големиот пријател на Лорка - славниот шпански тореадор во август 1935 година) и „Романса на шпанската жандармерија“.[7]

Во едно писмо, Лорка вака ја опишал својата книжевна постапка: „Сега пишувам поезија за да се отворат вените, со емоција во која се огледува целата моја љубов кон нештата и мојата радост кон нештата. Љубовта на смртта и фарсата на смртта. Љубовта. Моето срце. Така е тоа. По цел ден развивам, како некаква фабрика, поетска активност“.[8] Во друга прилика, на едно предавање за својата поетика, тој истакнал дека „не верува во уметникот што седи, туку во уметникот кој е постојано во движење“.[9]

Осврт кон творештвото на Лорка

Творештвото на Лорка било предмет на бројни студии, предавања, есеи и книги, а за него пишувале: Рафаел Алберти, Алтолагире, Сернуда, Хименес, Дали, Мачадо, Гиљен, Хернандес, Пабло Неруда, Паро, Пандолфи, Диего, Касу, Салинас, де Торе, Цара, Беламиш, итн.[10]

Автентичната и генијална поезија на Лорка, една од големите обновителки на новата шпанска лирика, поаѓа од убавината и богатството на шпанската народна песна и од барокниот раскош и виртуозната поезија на Луис де Гонгора. Сепак, нуркањето на Лорка во шпанската народна и книжевна традиција не одделила од современите текови во поезијата. Навистина, неговиот вкус, ерудиција и фантазија ѝ се спротивставуваат на помодноста, но во неговите стихови се огледаат сликите на негвоите учители, Мачадо и Хименес, како и метафорите на модерната европска поезија, од симболизмот до надреализмот.[11]

Лорка како музичар

Лорка уште како дете покажувал голем музички талент, а подоцна, со години студирал музика и сонувал да постане музичар, а истовремено бил пријател со Мануел де Фаља. Лорка ги собирал и забележувал народните песни кои често ги хармонизирал и обработувал и често ги изведувал на клавир и ги пеел. Поради својата музичка дарба, уште во текот на животот го нарекле „Андалузиски славеј“.[12]

Наводи

  1. Матеја Матевски, „Федерико Гарсија Лорка 1898-1936“, во Федерико Гарсија Лорка, Неверна жена. Скопје: Македонска книга, Култура, Мисла, Наша книга, 1982, стр. 154.
  2. Матеја Матевски, „Федерико Гарсија Лорка 1898-1936“, во Федерико Гарсија Лорка, Неверна жена. Скопје: Македонска книга, Култура, Мисла, Наша книга, 1982, стр. 155-156.
  3. Tanasije Mladenović, „F. G. Lorka“, во: Lorka, Pesme. Beograd: Rad, 1964, стр. 99.
  4. Tanasije Mladenović, „F. G. Lorka“, во: Lorka, Pesme. Beograd: Rad, 1964, стр. 99.
  5. Матеја Матевски, „Федерико Гарсија Лорка 1898-1936“, во Федерико Гарсија Лорка, Неверна жена. Скопје: Македонска книга, Култура, Мисла, Наша книга, 1982, стр. 155-156.
  6. Матеја Матевски, „Федерико Гарсија Лорка 1898-1936“, во Федерико Гарсија Лорка, Неверна жена. Скопје: Македонска книга, Култура, Мисла, Наша книга, 1982, стр. 155-157.
  7. Tanasije Mladenović, „F. G. Lorka“, во: Lorka, Pesme. Beograd: Rad, 1964, стр. 99-107.
  8. Tanasije Mladenović, „F. G. Lorka“, во: Lorka, Pesme. Beograd: Rad, 1964, стр. 106.
  9. Матеја Матевски, „Федерико Гарсија Лорка 1898-1936“, во Федерико Гарсија Лорка, Неверна жена. Скопје: Македонска книга, Култура, Мисла, Наша книга, 1982, стр. 153.
  10. Матеја Матевски, „Федерико Гарсија Лорка 1898-1936“, во Федерико Гарсија Лорка, Неверна жена. Скопје: Македонска книга, Култура, Мисла, Наша книга, 1982, стр. 157.
  11. Матеја Матевски, „Федерико Гарсија Лорка 1898-1936“, во Федерико Гарсија Лорка, Неверна жена. Скопје: Македонска книга, Култура, Мисла, Наша книга, 1982, стр. 154-155.
  12. Tanasije Mladenović, "F.G. Lorka", во: Lorka, Pesme. Beograd: Rad, 1964, стр. 99-107.