Придавка: Разлика помеѓу преработките
[непроверена преработка] | [проверена преработка] |
Ознаки: Мобилно уредување Мобилно семрежно уредување |
с Отстрането уредувањето на NobodyMK (разговор), вратено на последната верзија на P.Nedelkovski Ознака: Отповикување |
||
Ред 3: | Ред 3: | ||
* Запознав многу '''стар''' човек. |
* Запознав многу '''стар''' човек. |
||
* Повеќето мајмуни се '''прекрасни''' суштества кои највеќе ги населуваат '''тропските''' или '''суптропските''' области. |
* Повеќето мајмуни се '''прекрасни''' суштества кои највеќе ги населуваат '''тропските''' или '''суптропските''' области. |
||
* Онаа жена е доста ''' |
* Онаа жена е доста '''убава''' и '''привлечна'''. |
||
* Фустанот што го носите е навистина '''божествен'''. |
* Фустанот што го носите е навистина '''божествен'''. |
||
}} |
}} |
||
Ред 12: | Ред 12: | ||
1. '''[[Квалитет|Квалитативните]] придавки''' означуваат својство што се открива во предметот како таков, без поврзување со некој друг предмет. |
1. '''[[Квалитет|Квалитативните]] придавки''' означуваат својство што се открива во предметот како таков, без поврзување со некој друг предмет. |
||
''На пр.: добар, убав, мирен ( |
''На пр.: добар, убав, мирен (коњ)'' |
||
2. '''Односните (релативни) придавки''' означуваат својства што упатуваат на некој друг предмет. |
2. '''Односните (релативни) придавки''' означуваат својства што упатуваат на некој друг предмет. |
||
''На пр.: манастирски (се однесува, упатува на манастир) |
''На пр.: манастирски (се однесува, упатува на манастир) коњ.'' |
||
3. '''[[Броj|Бројните]] придавки''' го означуваат односот на предметите по ред. |
3. '''[[Броj|Бројните]] придавки''' го означуваат односот на предметите по ред. |
||
''На пр.: прв, втор ( |
''На пр.: прв, втор (коњ)'' |
||
4. '''[[Заменски|Заменските]] придавки''' се изведени од [[Заменка|заменки]] и многу наликуваат на нив. |
4. '''[[Заменски|Заменските]] придавки''' се изведени од [[Заменка|заменки]] и многу наликуваат на нив. |
Преработка од 22:44, 13 февруари 2018
Примери |
---|
|
Во граматиката, придавка е збор чија главна синтаксичка улога е да ги модифицира именките или заменките, давајќи повеќе информации за именката или заменката. Класичната дефиниција за придавките е дека тие се всушност зборови кои ги означуваат особините на предметите и појавите.
Видови придавки
1. Квалитативните придавки означуваат својство што се открива во предметот како таков, без поврзување со некој друг предмет.
На пр.: добар, убав, мирен (коњ)
2. Односните (релативни) придавки означуваат својства што упатуваат на некој друг предмет.
На пр.: манастирски (се однесува, упатува на манастир) коњ.
3. Бројните придавки го означуваат односот на предметите по ред.
На пр.: прв, втор (коњ)
4. Заменските придавки се изведени од заменки и многу наликуваат на нив.
Разликуваме:
а) Присвојни заменски придавки
- мој, моја, мое; мои; наш, наша, наше; наши
- твој, твоја, твое; твои; ваш, ваша, ваше; ваши
- негов, негова, негово; негови;
- нејзин, нејзина, нејзино; нејзини. нивни, нивна, нивни; нивни
- како и: свој, своја, свое; свои
б) Заменски придавки со показно и квалитативно значење
- ваков, ваква, вакво; вакви
- таков, таква, такво; такви
- каков, каква, какво; какви;
- онаков, онаква, онакво; онакви;
- секаков, секаква, секакво; секакви;
- некаков, некаква, некакво; некакви;
- никаков, никаква, никакво; никакви;
- толкав, толкава, толкаво; толкави;
- колкав, колкава, колкаво; колкави;
- олкав, олкава, олкаво; олкави;
- онолкав, онолкава, онолкаво; онолкави;
- сиот, сета, сето; сите;
- сам, сама, само; сами;
- ист, иста, исто; исти;
- друг, друга, друго; други.
Граматички категории кај придавките
Бидејќи основната служба на придавката е да ја определува именката, таа од неа ги добива и своите граматички обележја. Придавката ги има истите граматички категории како именката: род, број и определеност.
1. Родот кај придавките може да биде машки, женски и среден и зависи од именката до која стои. Односно, ако именката е од машки род, тогаш придавката ќе се прилагоди и ќе биде во машки род (дрвен стол), ако именката е од женски род и придавката ќе го преземе женскиот род (дрвена маса), а ако е од среден род и придавката ќе биде во среден род (дрвено столче).
Родот кај придавката е променлив во зависност од именката која ја определува.
На пр.: м.р. - добар човек; ж.р. - добра жена; ср.р. - добро дете.
(Најлесен начин за определување и разликување на придавките од именките е родот. Кај именките тој е непроменлив, а кај придавките се менува.
На пр.: работливост - женски род кој не може да се промени (таа работливост); значи е именка; работлив - машки род, но можеме да го промениме - работлива - женски род; работливо - среден род; значи е придавка.)
2. Бројот кај придавките исто така зависи од бројот на именката што ја определува. Придавките имаат еднински форми за машки, женски и среден род и една форма за множина.
На пр.: добар, добра, добро; добри.
3. Кај граматичката категорија определеност, придавката го презема членот од именката.
Кога имаме определена синтагма (именска група од придавка и именка), го членуваме само првиот збор, односно придавката (не може да се членуваат двата збора, туку само првиот).
На пр.: (добар) човекот - добриот човек.
Степенување на придавки
Карактеристично за квалитативните придавки е тоа што образуваат форми на компарација. Со нив се изразува степенот на дадениот квалитет кога се споредуваат два или повеќе предмети.
Разликуваме: 1. Позитив - основната форма на придавката (добар).
На пр.: Тој е добар ученик.
2. Компаратив - форма за споредување на два предмета. Се образува со префиксот: по-, кој се пишува слеано со придавката (подобар).
На пр.: Тој е подобар ученик од Горан.
3. Суперлатив - форма за споредување на еден со повеќе предмети. Се образува со префиксот: нај-, кој се пишува слеано со придавката (најдобар).
На пр.: Тој е најдобар ученик во класот.
Образување на придавките
Дел од придавките се образуваат од други зборови (особено односните) со суфикси.
1. Образување од именки обично се прави со суфиксите:
- ов/ -ев (јаболков);
- ски/ -шки/ -чки (свински, морски, тиквешки, човечки);
- ен (дрвен, златен, устен);
- ест (пердувест);
- ин (теткин);
- ји (птичји, кравји)
- ав (крастав)
2. Од глаголите се образуваат придавки со следните суфикси:
- ен (плетен, шиен);
- ачки/ -ечки (исцрпувачки, стоечки, пливачки);
- лив (предвидлив, миризлив);
- телен (растителен).
3. Од други придавки:
- кав (дебелкав, жолетникав);
- ичок/ - ечок (слабичок, малечок);
- узлав (белузлав).
4. Од прилози:
- ен/ -шен (долен, овдешен).
5. Од бројни основи:
- ен (двоен, троен)
- ти (петти);
- ичен (првичен, вторичен).
Функција на придавки во реченица
Придавката во реченицата е секогаш поврзана со именката.
На пр.: 1. Добра книга. 2. Книгата е добра.
Во првиот пример врската е непосредна (веднаш пред именката) и тогаш придавката има улога на атрибут.
Во вториот пример врската е посредна (стои со помошниот глагол сум - е) и тогаш е дел од прирокот (именски прирок).
|