Африкански куп на нации: Разлика помеѓу преработките

Првенства
	1957; 1959; 1962; 1963; 1965; 1968; 1970; 1972; 1974; 1976; 1978; 1980; 1982; 1984; 1986; 1988; 1990; 1992; 1994; 1996; 1998; 2000; 2002; 2004; 2006; 2008; 2010; 2012; 2013; 2015; 2017; Камерун 2019; Брег на Слоновата Коска 2021; Гвинеја 2023;

Интерактивен преглед на историјата

[проверена преработка]

← Постаро уредување Поново уредување →

Избришана содржина Додадена содржина

НагледноВикитекст

Во редови

Преработка од 23:03, 10 јули 2017

Африкански куп на нации (француски: Coupe d'Afrique des Nations) — главниот меѓународен фудбалски турнир во Африка. Тој се одржува под покровителство на Африканската фудбалска конфедерација и претставува првенство исто како што е Европското првенство во фудбал. Првото првенство на турнирот било одржано во 1957 година, а од 1968 година тој се одржува на секои две години.

Само три екипи учествувале на Африканскиот куп на нации во 1957 година, и тоа Египет, Судан и Етиопија, а екипата на Јужноафриканска Република била дисквалификуван поради апартхејдот. Подоцна турнирот се проширил и биле воведени квалификации во кои учествуваат речиси сите национални тимови од Африка. Во 1998 година за прв пат на турнирот учествувале 16 екипи кои биле распределени во четири групи по четири екипи во секоја, а првите две од секоја група продолжуваат во фазата на директните елиминации. Овој формат на турнирот останува непроменет до денес.

Досега вкупно 13 репрезентции го освоиле Африканскиот куп на нации. Египет го држи рекордот со освоени 7 титули, додека Гана и Камерун имаат по 4 титули.

Започнувајќи од 2013 година, турнирот бил преместен за одржување во непарни бројни години за да не се судрира со Светското првенство организирано од ФИФА^[1].

Историја

Први првенства

Во јуни 1956 година за време на третиот конгрес на ФИФА во Лисабон била основана Африканска фудбалска конфедерација. Веднаш се родиле планови за организирање на континентално фудбалско првенство. Првото се случило во февруари 1957 година, кога во Картум се одржало првото издание на Африканскиот куп на нации. Првичната идеја била да учествуваат четирите земји основачи на ЦАФ - Египет, Етиопија, Јужноафриканска Република и Судан, но Јужноафриканците одбиле да испратат тим составен и од бели, и од обоени играчи. Тоа довело до дисквалификација на тимот од турнирот и нивно исклучувањето од Африканската фудбалска конфедерација. До враќањето во конфедерацијата во 1992 година, Јужноафриканска Република не учествувала во никакви меѓународни првенства на африканскиот континент. На овој начин првиот турнир поминал со учество на три екипи и вклучувало само на два натпревари, а Етиопија, која требало да биде противник на Јужноафриканска Република во полуфиналната средба, се пласирала директно во финалето. Египет станал првиот шампион на Африка, откако го победил Судан во полуфиналето и Етиопија во финалниот натпревар.

Две години подоцна истите три екипи зеле учество во второто издание на Купот на африканските нации во Египет. Тимот на домаќините успеал да ја одбрани титулата, победувајќи го овој пат Судан во решавачкиот натпревар. На турнирот во 1962 година во Адис Абеба дебитирале репрезентациите на Тунис и Уганда. Шампион на ова првенство станала репрезентацијата на Етиопија, која го победила Египет во финалето по продолжение, не дозволувајќи им на Египќаните да добијат трета последователна титула^[2].

Во 1963 година Гана учествувала за прв пат како домаќин на турнирот и успеала да го освои по убедливата победа над Судан во финалето. Во следната деценија Гана се етаблирала како главна фудбалска сила во Африка, успевајќи да го повтори својот успех две години подоцна на првенството во Тунис, на тој начин да го израмни постигнувањето на Египет од две титули, а на следните две изданија на турнирот стигнала до финалниот натпревар^[3]. На првенството во 1965 година било воведено ново правило со цел забрзување на развојот на африканскиот фудбал: секој тим може да пушта на теренот не повеќе од двајца играчи, по потекло од неафрикански земји.

На Купот на африканските нации во 1968 година биле направени две групи со по четири екипи, од кои првите два се квалификувале за полуфиналето. Овој формат на турнирот се задржал до 1982 година^[4]. Демократска Република Конго освоил својата прва титула, победувајќи ја Гана во решавачкиот натпревар, а две години подоцна екипата на Судан го кренал трофејот по победата повторно над Гана. Играчот на Брегот на Слоновата Коска, напаѓачот Лоран Поку станал прв стрелец на овие две првенства односно со шест и осум гола, а неговите вкупно 14 голови како рекорд биле надминати дури во 2008 година.

70-те години

Шест различни репрезентациите го освоиле првенството од 1970 до 1980 година - Судан, Република Конго, Заир, Мароко, Гана и Нигерија. Втората титула на Заир од турнирот во 1974 година (пред тоа тимот освоил првенството еднаш под името Демократска Република Конго) бил постигнат по успехот против Замбија во финалето. За прв и единствен пат во историјата на турнирот финалниот натпревар требало да се разиграван, откако првата средба меѓу двете репрезентации завршил нерешено 2-2 по продолженија. Поради тоа бил одржан уште еден натпревар на кој како победник бил Заир со 2-0. Напаѓачот Муламба Ндаје ги дал сите четири голови за репрезентацијата на Заир во овие два натпревари. Тој станал и голгетер на турнирот со вкупно девет погодоци, што е рекорд за едно издание на Купот на африканските нации. Мароко го освоил трофејот во 1976 година во Етиопија, а Гана го напправила по трет пат во 1978 година, станувајќи првата нација со три титули. Во 1980 година Нигерија била домаќин на првенството и го победила на Алжир во финалето, станувајќи осмата репрезентација со триумф од Купот на африканските нации.

80-те години

Гана се вратила на врвот освојувајќи го првенството во Либија во 1982 година. Правилото за најмногу двајца „странци“ во еден тим била укинета, бидејќи веќе голем дел од африканските фудбалери играле во европски клубови, и составите биле значително подобрени. Домаќините од Либија ја победиле Гана во натпреварот на откриванито на турнирот, но истите две екипи се сретнале и во финалето, но овој пат репрезентацијата на Гана победила 7-6 по изведувањето на пенали. Победник во Купот на африканските нации во 1984 година била репрезентацијата на Камерун, која победувајќи ја Нигерија, го освоил турнирот за прв пат, а потоа успеала да стигне до финалните средби на следните две изданија, губејќи го првото од Египет и второто од Нигерија. Две години подоцна Нигеријците одиграле трето финале во рамките на четири изданија на првенството, но изгубиле од домаќинот Алжир.

90-те години

Во 1992 година во списокот на победници се појавило ново име - репрезентацијата на Брегот на Слоновата Коска. За прв пат Купот на африканските нации се одржал во Сенегал, а бројот на учесниците бил зголемен до 12 репрезентации поради зголемениот број на земјите кои сакале да земат учество во квалификациите. Брегот на Слоновата Коска го освоил турнирот победувајќи ја Гана во финалето по изведувањето на пенали со 11-10. Репрезентацијата успеала да не дозволи да прими ниту еден гол од игра за време во петте средби од турнирот.

Во април 1993 година Замбија доживеала трагедија откако се урнал авионот со кој репрезентацијата на земјата патувала за Сенегал, за да го одигра квалификацискиот натпревар за Светското првенство во САД. Во авионската несреќа починале сите 30 патници, вклучувајќи 18 фудбалери. Но неколку играчи кои настапувале во Европа, не биле во авионот за време на трагедијата. Тие станале основа на создавањето на новиот тим кој успеал да стигне до финалето на Купот на африканските нации во 1994 година во Тунис. Таму Замбија била поразена од Нигерија, за која ова било четврто финале за последните десет години.

Јубилејното дваесетто издание на Купот на африканските нации се одржало во Јужноафриканска Република во 1996 година. Ова било прво учество на домаќините на турнирот, откако била укината долгогодишната забрана за учество поради падот на апартхејдот и неуспешниот обид за пласман на првенството две години порано. На ова првенство учествувале 16 репрезентации од по четири групи, но во 1996 година тие биле 15 поради одбивањето на Нигерија да учествува во последен момент^[5]. Јужноафриканците го освоиле ова издание на турнирот и повторно стигнале на финалната средба две години подоцна, но таму биле поразени од составот на Египет^[6], кој на тој начин стигнал до својата четврта титула, израмнувајќи се со Гана.

21 век

Првенството во 2000 година било првото што било организирано од две земји - Гана и Нигерија. На ова првенство победник била репрезентацијата на Камерун, која успеала да го повтори успехот на следното издание. Во првенствата во 2004 и 2006 година шампиони станале домашните репрезентации. Во првиот случај тоа бил Тунис, кој до тој момент го немал освоено ниту еднаш турнирот, а во вториот - Египет, за кој ова била рекордна петта титула.

Египет ги освоил и следните два турнири, во 2008 и 2010 година и на тој начин станал првиот тим кој станал фудбалски шампион на Африка три последователни пати. Во 2010 година Камерунецот Самуел Ето поставил рекорд за најмногу постигнати голови во историјата на Купот на африканските нации со вкупно 18 погодоци.

Статистика

Резултати

Година	Домакин	Финале			Трето место
Година	Домакин	Шампион	Резултат	Второ место	Трето место
1957 Детали	Судан	Египет	4–0	Етиопија	Судан¹
1959 Детали	Обединета Арапска Република²	Обединета Арапска Република	n/a³	Судан	Етиопија
Година	Домакин	Финале			Трето место Match
Година	Домакин	Шампион	Резултат	Второ место	Трето место	Резултат	Fourth Place
1962 Детали	Етиопија	Етиопија	4–2 (прод.)	Обединета Арапска Република	Тунис	3–0	Уганда
1963 Детали	Гана	Гана	3–0	Судан	Обединета Арапска Република	3–0	Етиопија
1965 Детали	Тунис	Гана	3–2 (прод.)	Тунис	Брег на Слоновата Коска	1–0	Сенегал
1968 Детали	Етиопија	Congo-Kinshasa	1–0	Гана	Брег на Слоновата Коска	1–0	Етиопија
1970 Детали	Судан	Судан	1–0	Гана	Обединета Арапска Република	3–1	Брег на Слоновата Коска
1972 Детали	Камерун	Конго	3–2	Мали	Камерун	5–2	Заир
1974 Детали	Египет	Заир	2–2 (прод.) 2–0 (replay)	Замбија	Египет	4–0	Конго
1976 Детали	Етиопија	Мароко	n/a⁴	Гвинеја	Нигерија	n/a⁴	Египет
1978 Детали	Гана	Гана	2–0	Уганда	Нигерија	2–0⁵	Тунис
1980 Детали	Нигерија	Нигерија	3–0	Алжир	Мароко	2–0	Египет
1982 Детали	Либија	Гана	1–1 (прод.) 7–6 (пенали)	[[File:{{{flag alias-1977}}}\|30x27px\|border \|alt=\|link=]] Либија	Замбија	2–0	Алжир
1984 Детали	Брег на Слоновата Коска	Камерун	3–1	Нигерија	Алжир	3–1	Египет
1986 Детали	Египет	Египет	0–0 (прод.) 5–4 (пенали)	Камерун	Брег на Слоновата Коска	3–2	Мароко
1988 Детали	Мароко	Камерун	1–0	Нигерија	Алжир	1–1 (прод.) 4–3 (пенали)	Мароко
1990 Детали	Алжир	Алжир	1–0	Нигерија	Замбија	1–0	Сенегал
1992 Детали	Сенегал	Брег на Слоновата Коска	0–0 (прод.) 11–10 (пенали)	Гана	Нигерија	2–1	Камерун
1994 Детали	Тунис	Нигерија	2–1	Замбија	Брег на Слоновата Коска	3–1	Мали
1996 Детали	ЈАР	ЈАР	2–0	Тунис	Замбија	1–0	Гана
1998 Детали	Буркина Фасо	Египет	2–0	ЈАР	ДР Конго	4–4 (прод.)⁶ 4–1 (пенали)	Буркина Фасо
2000 Детали	Гана Нигерија	Камерун	2–2 (прод.) 4–3 (пенали)	Нигерија	ЈАР	2–2 (прод.) 4–3 (пенали)	Тунис
2002 Детали	Мали	Камерун	0–0 (прод.) 3–2 (пенали)	Сенегал	Нигерија	1–0	Мали
2004 Детали	Тунис	Тунис	2–1	Мароко	Нигерија	2–1	Мали
2006 Детали	Египет	Египет	0–0 (прод.) 4–2 (пенали)	Брег на Слоновата Коска	Нигерија	1–0	Сенегал
2008 Детали	Гана	Египет	1–0	Камерун	Гана	4–2	Брег на Слоновата Коска
2010 Детали	Ангола	Египет	1–0	Гана	Нигерија	1–0	Алжир
2012 Детали	Габон Екваторска Гвинеја	Замбија	0–0 (прод.) 8–7 (пенали)	Брег на Слоновата Коска	Мали	2–0	Гана
2013 Детали	ЈАР	Нигерија	1–0	Буркина Фасо	Мали	3–1	Гана
2015 Детали	Екваторска Гвинеја	Брег на Слоновата Коска	0–0 (прод.) 9–8 (пенали)	Гана	ДР Конго	0–0 4–2 (пенали)	Екваторска Гвинеја
2017 Детали	Габон	Камерун	2–1	Египет	Буркина Фасо	1–0	Гана
2019 Детали	Камерун	To be played			To be played
2021 Детали	Брег на Слоновата Коска	To be played			To be played
2023 Детали	Гвинеја	To be played			To be played

^ South Africa were disqualified from the tournament due to the country's apartheid policies.
^ Only three teams participated.
^ There was no Финале match; the three teams played each other once, with the winner on points receiving the Cup. It finished: UAR 4pts, Sudan 2, Ethiopia 0.
^ There was no Финале match; the tournament was decided in a Финале group contested by the last four teams. It finished: Morocco 5pts, Guinea 4, Nigeria 3, Egypt 0.
^ The third-place match was tied 1–1 when the Tunisian team withdrew from the field in the 42nd minute in protest at the officiating. Nigeria were awarded a 2–0 walkover.^[7]

Key:
- a.e.t. – after extra time
- pen. – after penalty shootout

Performance by nation

As 2017 (31 edition)

Team	Winners	Runners-up	Трето место	Fourth place	Total top four
Египет	7 (1957, 1959 , 1986 , 1998, 2006 *, 2008, 2010)	2 (1962, 2017)	3 (1963, 1970, 1974 *)	3 (1976, 1980, 1984)	15
Камерун	5 (1984, 1988, 2000, 2002, 2017)	2 (1986, 2008)	1 (1972 *)	1 (1992)	9
Гана	4 (1963 , 1965, 1978 , 1982)	5 (1968, 1970, 1992, 2010, 2015)	1 (2008 *)	4 (1996, 2012, 2013, 2017)	14
Нигерија	3 (1980 *, 1994, 2013)	4 (1984, 1988, 1990, 2000 *)	7 (1976, 1978, 1992, 2002, 2004, 2006, 2010)	–	14
Брег на Слоновата Коска	2 (1992, 2015)	2 (2006, 2012)	4 (1965, 1968, 1986, 1994)	2 (1970, 2008)	10
ДР Конго	2 (1968, 1974)	–	2 (1998, 2015)	1 (1972)	5
Замбија	1 (2012)	2 (1974, 1994)	3 (1982, 1990, 1996)	–	6
Тунис	1 (2004 *)	2 (1965 *, 1996)	1 (1962)	2 (1978, 2000)	6
Судан	1 (1970 *)	2 (1959, 1963)	1 (1957 *)	–	4
Алжир	1 (1990 *)	1 (1980)	2 (1984, 1988)	2 (1982, 2010)	6
Мароко	1 (1976)	1 (2004)	1 (1980)	2 (1986, 1988 *)	5
Етиопија	1 (1962 *)	1 (1957)	1 (1959)	2 (1963, 1968 *)	5
Јужна Африка	1 (1996 *)	1 (1998)	1 (2000)	–	3
Конго	1 (1972)	–	–	1 (1974)	2
Мали	–	1 (1972)	2 (2012, 2013)	3 (1994, 2002 *, 2004)	6
Буркина Фасо	–	1 (2013)	1 (2017)	1 (1998 *)	3
Сенегал	–	1 (2002)	–	3 (1965, 1990, 2006)	4
Уганда	–	1 (1978)	–	1 (1962)	2
Гвинеја	–	1 (1976)	–	–	1
Либија	–	1 (1982 *)	–	–	1
Екваторска Гвинеја	–	–	–	1 (2015*)	1

* hosts

All-time record

Tournaments	Matches	Goals Резултатd	Goals per match
1957	2	7	3.50
1959	3	8	2.67
1962	4	18	4.50
1963	8	33	4.13
1965	8	31	3.88
1968	16	52	3.25
1970	16	51	3.19
1972	16	53	3.31
1974	17	54	3.18
1976	18	54	3.00
1978	16	38	2.38
1980	16	33	2.06
1982	16	32	2.00
1984	16	39	2.44
1986	16	31	1.94
1988	16	23	1.44
1990	16	30	1.88
1992	20	34	1.70
1994	20	44	2.20
1996	29	78	2.69
1998	32	93	2.91
2000	32	73	2.28
2002	32	48	1.50
2004	32	88	2.75
2006	32	73	2.28
2008	32	99	3.09
2010	29	71	2.45
2012	32	76	2.38
2013	32	69	2.16
2015	32	68	2.13
2017	32	66	2.06

Шампионs by region

Federation (Region)	Шампион(s)	Number
UNAF (North Africa)	Egypt (7), Algeria (1), Morocco (1), Tunisia (1)	10 titles
WAFU (West Africa)	Ghana (4), Nigeria (3), Ivory Coast (2)	9 titles
UNIFFAC (Central Africa)	Cameroon (5), Congo DR (2), Congo (1)	8 titles
CECAFA (East Africa)	Ethiopia (1), Sudan (1)	2 titles
COSAFA (Southern Africa)	South Africa (1), Zambia (1)	2 titles

↑ „Africa Cup of Nations Cup to move to odd-numbered years“. BBC Sport. BBC. 16 May 2010. Посетено на 13 February 2012.
↑ BBC News (14 December 2001). „African Nations Cup - How it all began“. BBC. Посетено на 9 March 2007.
↑ BBC Sport (16 January 2004). „The early years“. BBC. Посетено на 9 March 2007.
↑ Macdonald, Tom (2010). The World Encyclopedia of Football:A Complete Guide to the Beautiful Game. 88-89 Black friars Road, London, UK: Hermes House. стр. 61.CS1-одржување: место (link)
↑ Mark Gleeson (12 October 2004). „SA to meet Nigeria“. BBC Sport. Посетено на 10 December 2007.
↑ „African Cup of Nations: 1980-2002“. BBC. 16 January 2004. Посетено на 11 March 2007.
↑ „16 March 1978 - The Eagles Of Carthage Get Grounded“. www.thisdayinfootballhistory.blogspot.com. Посетено на 30 March 2013.

[news.bbc.co.uk-1] „Africa Cup of Nations Cup to move to odd-numbered years“. BBC Sport. BBC. 16 May 2010. Посетено на 13 February 2012.

[BBC-began-2] BBC News (14 December 2001). „African Nations Cup - How it all began“. BBC. Посетено на 9 March 2007.

[BBC-1957-1978-3] BBC Sport (16 January 2004). „The early years“. BBC. Посетено на 9 March 2007.

[4] Macdonald, Tom (2010). The World Encyclopedia of Football:A Complete Guide to the Beautiful Game. 88-89 Black friars Road, London, UK: Hermes House. стр. 61.CS1-одржување: место (link)

[BBC_Sport-5] Mark Gleeson (12 October 2004). „SA to meet Nigeria“. BBC Sport. Посетено на 10 December 2007.

[6] „African Cup of Nations: 1980-2002“. BBC. 16 January 2004. Посетено на 11 March 2007.

[7] „16 March 1978 - The Eagles Of Carthage Get Grounded“. www.thisdayinfootballhistory.blogspot.com. Посетено на 30 March 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

1

2

3

4

5

6

[7]