Крушоради: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
сНема опис на уредувањето |
|||
| Ред 52: | Ред 52: | ||
Вo [[XV век]] за селото ''Крушовец, Костурско'' по име се заведени 36 глави на домаќинства.<ref>[http://www.promacedonia.org/hg/poselen.html Гандев, Христо. Българската народност през XV век. Демографско и етнографско изследване, Наука и Изкуство, II изд., София, 1989.]</ref> Во даночните регистри на немуслиманското население на Леринскиот волает од [[1626]]-[[1627]] г. селото се води како ''Крушорад'' со 61 домаќинства.<ref>Турски извори за българската история, т. VII, София 1986, стр. 333.</ref> Во 1848 г. рускиот славист Виктор Григорович го води ''Крушораде'' како македонско село.<ref>нарекувајќи го „бугарско“ под влијание на бугарската политика.</ref><ref>[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Bulgarien/XIX/1840-1860/Grigorovic/text3.phtml?id=2234 Григорович, В. Очеркъ путешествія по Европейской Турціи, Москва, 1877, стр. 93.]</ref> Според „Етнографија на вилаетите Адрианопол, Монастир и Салоника“ во [[1873]] г. ''Крушово'' (''Krouchovo'') има 40 домаќинства со вкупно 115 жители, [[Македонци]].<ref name="БИМ">{{БИМ}}</ref><ref>Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г., Македонски научен институт, София, 1995, стр. 82-83.</ref> |
Вo [[XV век]] за селото ''Крушовец, Костурско'' по име се заведени 36 глави на домаќинства.<ref>[http://www.promacedonia.org/hg/poselen.html Гандев, Христо. Българската народност през XV век. Демографско и етнографско изследване, Наука и Изкуство, II изд., София, 1989.]</ref> Во даночните регистри на немуслиманското население на Леринскиот волает од [[1626]]-[[1627]] г. селото се води како ''Крушорад'' со 61 домаќинства.<ref>Турски извори за българската история, т. VII, София 1986, стр. 333.</ref> Во 1848 г. рускиот славист Виктор Григорович го води ''Крушораде'' како македонско село.<ref>нарекувајќи го „бугарско“ под влијание на бугарската политика.</ref><ref>[http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/Bulgarien/XIX/1840-1860/Grigorovic/text3.phtml?id=2234 Григорович, В. Очеркъ путешествія по Европейской Турціи, Москва, 1877, стр. 93.]</ref> Според „Етнографија на вилаетите Адрианопол, Монастир и Салоника“ во [[1873]] г. ''Крушово'' (''Krouchovo'') има 40 домаќинства со вкупно 115 жители, [[Македонци]].<ref name="БИМ">{{БИМ}}</ref><ref>Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г., Македонски научен институт, София, 1995, стр. 82-83.</ref> |
||
Во 1899 г. во Крушоради е втемелена Македонската организација под раководство на Крсте Канзуров, Атанас Балов, Филип Гоговчев и Ѕоле Весов - Кардако. |
Во 1899 г. во Крушоради е втемелена Македонската организација под раководство на Крсте Канзуров, Атанас Балов, Филип Гоговчев и Ѕоле Весов - Кардако.<ref name="МР" /> |
||
На почетокот на XX век Крушоради се води како чисто македонско село во Леринската каза. Во 1900 г. според [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) во Крушоради (Горно и Средно) живееле 650, а во Јурук (Јуруково) — 216 Македонци<ref name="БИМ" /> христијани.<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_38.htm Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 249.]</ref> На почетокот на на XX век целото село потпаднало под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]]. |
На почетокот на XX век Крушоради се води како чисто македонско село во Леринската каза. Во 1900 г. според [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) во Крушоради (Горно и Средно) живееле 650, а во Јурук (Јуруково) — 216 Македонци<ref name="БИМ" /> христијани.<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_38.htm Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 249.]</ref> На почетокот на на XX век целото село потпаднало под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]]. |
||
Преработка од 03:03, 6 март 2016
| Крушоради Αχλάδα | |
|---|---|
  Крушоради | |
|
Местоположба во областа   Крушоради | |
| Координати: 40°51.68′N 21°36.81′E / 40.86133° СГШ; 21.61350° ИГД | |
| Земја | Грција |
| Област | Западна Македонија |
| Округ | Лерин |
| Општина | Лерин |
| Општ. единица | Овчарани |
| Надм. вис. | 730 м |
| Население (2011)[1] | |
| • Вкупно | 271 |
| Часовен појас | EET (UTC+2) |
| • Лете (ЛСВ) | EEST (UTC+3) |
Крушоради — село во Леринско, Егејска Македонија, денес во општината Лерин на Леринскиот округ во Западна Македонија, Грција. Населението брои 271 жител (2011). Сè до 1940-тите селото било исклучиво македонско, но поради теророт и иселувањето, денес тие се малцинство, а мнозинството го сочинуваат колонисти од Епир.[2]
Географија и местоположба
Селото се наоѓа во источниот дел на Леринско Поле, на северозападните падини на Кајмакчалан, на надморска височина од 730 м.[2] Бо непосредна близина на Крушоради е границата со Р. Македонија. Низ Крушоради тече Стара Река, во мала котлина меѓу планините Старков Гроб од север и Мала Ниџе од исток.
Двете соседни села Јуруково (Јурко) и Горно Крушоради традиционално се сметаат за маала на Крушоради. Горно Крушоради било Горно, сегашното Крушоради било Средно, а Јуруково било Долно Маало.[2] Со тек на времето, селото станало чифлик на турскиот бег Феин и така останале долго време, освен Јуруково, кое успеало да си го откупи имотот.[3]
За ова сведочи Христо Силјанов во 1902 г.:
Крушоради има три маала. Двете са чифлици со беговска кула, кехаи и пазачи Арнаути, а третото, наречено и Јуруко, е нешто како одделно село со триесетина куќи.[4]
Историја
Преданијата велат дека првобитното населено место всушност било утврдената населба Крушовград понасевер од денешното село, во денешната месност Грамада. Месноста е така наречена поради купиштата големи грамадни камења кои опстоиле како сведоштво од некогашната тврдина.[3]
Османлиско време
Вo XV век за селото Крушовец, Костурско по име се заведени 36 глави на домаќинства.[5] Во даночните регистри на немуслиманското население на Леринскиот волает од 1626-1627 г. селото се води како Крушорад со 61 домаќинства.[6] Во 1848 г. рускиот славист Виктор Григорович го води Крушораде како македонско село.[7][8] Според „Етнографија на вилаетите Адрианопол, Монастир и Салоника“ во 1873 г. Крушово (Krouchovo) има 40 домаќинства со вкупно 115 жители, Македонци.[9][10]
Во 1899 г. во Крушоради е втемелена Македонската организација под раководство на Крсте Канзуров, Атанас Балов, Филип Гоговчев и Ѕоле Весов - Кардако.[3]
На почетокот на XX век Крушоради се води како чисто македонско село во Леринската каза. Во 1900 г. според Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во Крушоради (Горно и Средно) живееле 650, а во Јурук (Јуруково) — 216 Македонци[9] христијани.[11] На почетокот на на XX век целото село потпаднало под врховенството на Бугарската егзархија.
Жителите на Крушоради зеле масовно учество во Илинденското востание во организација и под раководство на учителката Ката Неданчева
По податоците на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. селото имало 760 Македонци[9].[12] Милоевиќ го води со 60 македонски куќи.[2]
Припојување кон Грција
Со Букурешкиот договор во 1913 г. селото е припоено кон грчката држава, кога имало 606 жители (без Јуруково).[2] Во 1920 г. селото имало 573 жители,[2] а во 1926 г. е преименувано во Ахлада,[13] што е буквален превод
Втора светска и Граѓанска војна
Во меѓувоениот период, 40 жители на селото се иселиле во прекуокеанските земји, некои од нив повлекувајќи ги своите семејства.[2] Во Втората светска војна и за време на Граѓанската војна селото дало преку 50 жртви, од кои дури 43 активни борци.[2] Поради големиот терор врз населнието, од Крушоради побегнале 114 семејства, некои во Р. Македонија, а некои во источноевропските земји, па така во сталото останале само 30 семејства. На место на иселените жители, грчките власти населиле колонисти од Епир, кои ја приграбиле земјата на пребегнатите Македонци.[2]
Население
Наведеното население во државните пописи обично се однесува на Горно и Средно Крушоради. Пописите од 1951 и 1961 г. ги опфаќаат и жителите на Јуруково (Долно Крушоради.[2] Горно Крушоради се брои како посебно населено место дури во поново време. Големото намалување на населението дошло со иселувањето на населението во странство и поголемите градски центри.[2]
Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:
| Година | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 967 | 361 | 534 | 240 | 313 | 305 | 301 | 271 |
- Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија
Самоуправа и политика
Селото припаѓа на општинската единица Овчарани со седиште во Неокази, која припаѓа на поголемата општина Лерин, во округот Лерин. Воедно, селото е дел од општинскиот оддел Крушоради, каде спаѓаат и селата Горно Крушоради и Јуруково. Целиот општински оддел традиционално се сметал за едно село со три маала.
Стопанство
Населението на Крушоради се занимава претежно со сточарство и земјоделство, а во непосредна близина рудникот за лигнит, отворен во 1927 г., во кој работат дел од селаните.[2]
Личности
- Стојан Гоговчев (1910-1947) — антифашистички борец од ДАГ, загинат во одбрана на селото од монархофашистите
- Никола Груев — дедо на македонскиот премиер Никола Груевски
- Стилјан Самарџиев — ултрадесничарски активист за правата на Македонците во Грција
Наводи
- ↑ „Попис на населението од 2011 г. Трајно население“. Државен завод за статистика на Грција.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 Симовски, Тодор (1998). Населените места во Егејска Македонија : географски, етнички и стопански одлики. дел. Скопје: Институт за национална историја.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 „Крушоради (Леринско)“. Македонска Ризница (20): 21–24. март 2014. ISSN 1857-9314 Проверете ја вредноста
|issn=(help). - ↑ Силјанов, Христо. Писма и исповеди на един четник, Софија, 1902, стр. 294.
- ↑ Гандев, Христо. Българската народност през XV век. Демографско и етнографско изследване, Наука и Изкуство, II изд., София, 1989.
- ↑ Турски извори за българската история, т. VII, София 1986, стр. 333.
- ↑ нарекувајќи го „бугарско“ под влијание на бугарската политика.
- ↑ Григорович, В. Очеркъ путешествія по Европейской Турціи, Москва, 1877, стр. 93.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
- ↑ Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г., Македонски научен институт, София, 1995, стр. 82-83.
- ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 249.
- ↑ Brancoff, D.M. La Macédoine et sa Population Chrétienne. Avec deux cartes ethnographiques, Paris, 1905, pp. 176-177.
- ↑ Λιθοξόου, Δημήτρης. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971
| ||||||||||||||||||||||||||