Преработка од 19:41, 10 септември 2015

Планина — возвишување на Земјината површина во одредени подрачја коe е резултат на активноста на внатрешните сили во Земјината кора.

Постојат многу теории за создавањето на планините. Според најновите, тие се резултат на судир на големи плочи на Земјината кора. Сето тоа почнува кога две од овие плочи се одвојуваат и оставаат меѓу нив потонато подрачје. Тогаш таму се таложат седиментите додека нивното огромно количество не предизвика тонење на блокот. Тоа, пак, предизвикува двете плочи да бидат повлечени, но сега во иста насока. Додека се приближуваат, тие го виткаат слојот со седименти, а тој, пак, во горниот дел создава возвишување. На крајот, поради рамнотежа на различните маси на Земјината кора, набирањето оди нагоре и така се создава планински венец. Во други случаи, кога плочите се судираат од друга страна, без да има претходно свиткување, се дига Земјината кора и се создава венец на судир.

Поделба на планините

Планините ги делиме на млади верижни и стари грамадни планини.

Првите се карактеризираат со остри врвови и најчесто се многу високи. Тие се помлади бидејќи врз нив уште не дејствувала ерозијата, која, во текот на милиони години ќе одзема материјали и ќе ги изедначува облиците, како да е планината „зарамнета“, а тоа им се има случено на старите планини, кои имаат заоблени гребени, па дури и зарамнети.

Орогенеза

Во текот на долгата геолошка историја на Земјата имало четири големи орогенски циклуси (од грчки oros=гора и genesis=создавање). Како резултат на овие циклуси дошло до создавањето на постојните планини. Последниот од овие циклуси е орогонија алпина, зошто од него се создадени Алпите во Европа, како и денешната структура на Андите во Јужна Америка или Карпестите Планини во Северна Америка.

@@ Ред 3: / Ред 3: @@
 '''Планина''' — возвишување на [[Земја|Земјината]] површина во одредени подрачја коe е резултат на активноста на внатрешните сили во [[Земјина кора|Земјината кора]].
-Постојат многу [[Теорија|теории]] за создавањето на планините. Според најновите, тие се резултат на судир на големи [[плоча (геологија)|плочи]] на Земјината кора. Сето тоа почнува кога две од овие плочи се одвојуваат и оставаат меѓу нив потонато подрачје. Тогаш таму се таложат [[седимент]]ите додека нивното огромно количество не предизвика тонење на блокот. Тоа, пак, предизвикува двете плочи да бидат повлечени, но сега во иста насока. Додека се приближуваат, тие го виткаат слојот со седименти, а тој, пак, во горниот дел создава возвишување. На крајот, поради рамнотежа на различните маси на Земјината кора, [[Набор|набирањето]] оди нагоре и така се создава планински венец. Во други случаи, кога плочите се судираат од друга страна, без да има претходно свиткување, се дига Земјината кора и се создава венец на судир.
+=== Постојат многу [[Теорија|теории]] за создавањето на планините. Според најновите, тие се резултат на судир на големи [[плоча (геологија)|плочи]] на Земјината кора. Сето тоа почнува кога две од овие плочи се одвојуваат и оставаат меѓу нив потонато подрачје. Тогаш таму се таложат [[седимент]]ите додека нивното огромно количество не предизвика тонење на блокот. Тоа, пак, предизвикува двете плочи да бидат повлечени, но сега во иста насока. Додека се приближуваат, тие го виткаат слојот со седименти, а тој, пак, во горниот дел создава возвишување. На крајот, поради рамнотежа на различните маси на Земјината кора, [[Набор|набирањето]] оди нагоре и така се создава планински венец. Во други случаи, кога плочите се судираат од друга страна, без да има претходно свиткување, се дига Земјината кора и се создава венец на судир. ===
 == Поделба на планините ==
-Планините ги делиме на ''млади верижни'' и ''стари грамадни'' планини.
+П''ланините ги делиме на'' ''млади верижни'' ''и'' ''стари грамадни'' ''планини.''
-Првите се карактеризираат со остри [[врв (топографија)|врвови]] и најчесто се многу високи. Тие се помлади бидејќи врз нив уште не дејствувала [[ерозија]]та, која, во текот на милиони години ќе одзема материјали и ќе ги изедначува облиците, како да е планината „зарамнета“, а тоа им се има случено на старите планини, кои имаат заоблени [[гребен]]и, па дури и зарамнети.
+== ''Првите се карактеризираат со остри [[врв (топографија)|врвови]] и најчесто се многу високи. Тие се помлади бидејќи врз нив уште не дејствувала [[ерозија]]та, која, во текот на милиони години ќе одзема материјали и ќе ги изедначува облиците, како да е планината „зарамнета“, а тоа им се има случено на старите планини, кои имаат заоблени [[гребен]]и, па дури и зарамнети.'' ==
-== Орогенеза ==
+== ''Орогенеза'' ==
-Во текот на долгата [[Геологија|геолошка]] историја на Земјата имало четири големи ''орогенски циклуси'' (од [[Грчки јазик|грчки]] ''oros''=гора и ''genesis''=создавање). Како резултат на овие циклуси дошло до создавањето на постојните планини. Последниот од овие циклуси е ''[[орогонија алпина]]'', зошто од него се создадени [[Алпи]]те во [[Европа]], како и денешната структура на [[Анди]]те во [[Јужна Америка]] или [[Карпести Планини|Карпестите Планини]] во [[Северна Америка]].
+= Во текот на долгата [[Геологија|геолошка]] историја на Земјата имало четири големи ''орогенски циклуси'' (од [[Грчки јазик|грчки]] ''oros''=гора и ''genesis''=создавање). Како резултат на овие циклуси дошло до создавањето на постојните планини. Последниот од овие циклуси е ''[[орогонија алпина]]'', зошто од него се создадени [[Алпи]]те во [[Европа]], како и денешната структура на [[Анди]]те во [[Јужна Америка]] или [[Карпести Планини|Карпестите Планини]] во [[Северна Америка]]. =
 {{Нормативна контрола}}
 [[Категорија:Планини|*]]