Анастас Јанков

Анастас Jанков
Роден	18 март 1857 Загоричане, Егејска Македонија, Отоманска империја (ден. Грција)
Починал	15 април 1906 Влахи, Бугарија

Анастас Јанков Динков (1857-1906) - македонски револуционер, деец на Врховниот македонски комитет (ВМК) и генерал во Бугарската армија (полковник), родум од село Загоричани.

Биографија

Анастас Jaнков е роден во костурското село Загоричани на 1 април 1857 г. Учи во родното село, а подоцна во егзархиското училиште во Цариград, коешто го завршува во 1875 година, со одличен успех.

Прогонуван од отоманските власти, бива затворен, но успева да избeга во Одеса, денешна Украина. Учествува во Српско-турската (1876), во којашто е награден со српски орден и е унапреден во чин пoмлад унтерофицер, по битката при Гредетин. За време на Руско-турската војна (1877-1878) е доброволец во V-та дружина на Бугарското ополчение, кога го добива чинот унтерофицер. Кај Шипка и Шејново е ранет и за пројавена храброст добива „Георгиевски крст“.

Во 1885 г. учествува во Српско-бугарската војна (на страна на Бугарите) и добива орден „За храброст“ од 4-ти степен.

Неколку години по формирањето на ВМК станува негов член, и во 1902 г. заминува за Македонија, со цел да им помогне на тамошните свои сонародници. Подоцна оди во Грција и Србија, со мисија кај тамошните авторитети да добие поддршка за борбата за автономијата на Македонија. Јанков е еден од најголемите идеолошки противници на ВМОРО во однос на тоа дали Македонија треба да се ослободи однатре самостојно, или со помош на бугарската армија. Неговата преголема доверба и наклонетост кон гркоманот Коте Христов од село Рулја, Леринско, сериозно ѝ наштетиле на Организацијата.

Повик до Македонците од Анастас Јанков

Сепак, треба да се истакне и да се запамети неговиот значаен придонес кон македонското национално дело и афирмирање на македонската национална посебност. Поради неговата агитација дека Македонците се посебна нација, или можат да формираат таква, врз основа на историските собитија, балканската јавност станала свесна за националната посебност на Македонците. Повиците и прогласите до Македонците, пак, каде што тој вели дека тие треба пред сè самите да се изборат за својата слобода и национална независност, несомнено придонесле за зацврстување на македонската национална свест кај самиот македонски народ. Освен тоа, Јанков секаде го истакнува континуитетот во поглед на македонското етничко потекло на Македонците.

Кога во 1902 година отиде со голема чета во Костурско за да крева „востание” и издава проглас во кој меѓу другото се вели:

„Македонци! Сетете се за светскиот победител, за светската слава на Македонија великиот Александар Македонски; сетете се за храбриот цар Самоил, македонскиот великан, за прекрасниот Марко Крале општословенска слава, дека во нив течела македонска крв; тие од небесните височини бдеат и го благословуваат нашето започнато дело. Да се покажеме достојни нивни потомци: да им ги зачуваме славните имиња и да го зачудиме светот со нашата храброст, умешност и самопожртвуваност; да го отресеме од себе срамниот јарем што нè гуши пет века...”.

3а белградскиот весник „Штампа“ подоцна вели:

„Јас не сум Бугарин, туку Македонец и на Македонија и посакувам слобода и самоуправа. Тоа е целта на сите вистински Македонци… Ние Македонците сме кадарни да кренеме востание во Македонија за да ги увериме Големите сили што го потпишаа Берлинскиот договор дека тие треба да го исполнат она што им го ветија на христијаните во европска Турција, но не сме кадарни сами да го направиме тоа… Особено мораме да побрзаме за да го направиме тоа пред да се спогодат Србија и Бугарија за Македонија. Таа спогодба, според мене, би била кобна за Македонците, бидејќи Бугарија и Србија, откако ќе се спогодат за нашата татковина, ќе ја поделат Македонија и тие делови ќе си ги присоединат кон своите држави."

И Крсте Мисирков говори за пропагандата на Јанков, Сарафов и Радев. во „За македонцките работи“:

„Македонците во Бугариiа убедиiа бугарцкото населеiн'е во праотиiата на нивната програма за полно оддел'уаiн'е на интересите на Македониiа од интересите на Бугариiа, покажаа политиката на праител'ството, на кн'азот и на „генералцкиiот комитет" или комитеот на Цончев-Михаiловцки, како егоична и добиiа во Бугариiа по голема власт над „генералцкиiот комитет" и над праител'ствената политика во македонцкото прашаiн'е. Таiа сила главно се поддржуаше со полната солидарност на „Станишевцкиiот врховен комитет" со „Натрешната организациiа".

И така комитетите, а заедно со ниф, и уопшче македонците се ослободуваат од влиiаiн'ето на бугарцкото праител'ство, создаваат своiа независна програма за работа, таiа програма пропагандираат во Бугариiа и со неiа добиiаат влиiаiн'е на бугарцкиiот народ, а преко него и на праител'ството.

Откако се укорени така македонцкото „дело" во Бугариiа, македонците зафатиiа да одат и во Србиiа и тамо да излагаат своiата програма на праител'ството и на србцкиiот народ. Сарафов, Радев, Iанков, увераваа, оти они се борат со девиз „Македониiа за македонците“, за сите македонци без разлика, и оти никоi пат Македониiа не ке се соiединит со Бугариiа. Не iет ли iасно и от тиiе постапоци на македонцките водачи, оти македонците зедоа сами да решаваат судбите на Македониiа, и оти они во своiата деiност сет готои да се столкуваат и да согласат интересите на своiата таткоина, не само со Бугариiа, но и со друзите блкански држаици, откако се дадат од страна на Македониiа некоiи задолжеiн'а на тиiе држаици за окажаната неi помок'?“

Семејство

Јанков се оженил со Марија Атанасова Попгеоргиева Футекова, сестра на бугарската револуционерка Рајна Књагиња. Негов син е Коста Јанков (деец на Бугарската комунистичка партија, кој загинал учествувајќи во терористички напад спроведен од неговата партија).

Полковник Jaнков загинува во битка со турска војска, во април 1906 година, на пат за Бугарија, при месноста Полјана кај селото Влахи во Пиринска Македонија.

Поврзано

• Поема за полковник Јанков - Иван Вазов: Радостта на сенките