ЦЕРН: Разлика помеѓу преработките
[непроверена преработка] | [непроверена преработка] |
с Bot: Migrating 74 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q42944 (translate me) |
с Бот: Поправа пренасочувања |
||
Ред 16: | Ред 16: | ||
}} |
}} |
||
'''Европската организација за нуклеарно истражување''' ({{lang-en|European Organization for Nuclear Research}}, {{lang-fr|Organisation européenne pour la recherche nucléaire}}) позната као '''ЦЕРН''' (''CERN'', името доаѓа од првобитниот назив ''Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire'') е најголем центар за истражување на [[елементарни честички]]. Се наоѓа во околината на [[Женева]], [[Швајцарија]]. |
'''Европската организација за нуклеарно истражување''' ({{lang-en|European Organization for Nuclear Research}}, {{lang-fr|Organisation européenne pour la recherche nucléaire}}) позната као '''ЦЕРН''' (''CERN'', името доаѓа од првобитниот назив ''Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire'') е најголем центар за истражување на [[елементарна честичка|елементарни честички]]. Се наоѓа во околината на [[Женева]], [[Швајцарија]]. |
||
Моментално најкрупниот и најзначајниот проект на организацијата е направата [[Голем хадронски судирач]] со која се трага по тајните на создавањето на материјата во универзумот, особено по фундаменталната честичка наречена „[[Хигсов бозон]]“. |
Моментално најкрупниот и најзначајниот проект на организацијата е направата [[Голем хадронски судирач]] со која се трага по тајните на создавањето на материјата во универзумот, особено по фундаменталната честичка наречена „[[Хигсов бозон]]“. |
||
Ред 27: | Ред 27: | ||
{| class="wikitable sortable" |
{| class="wikitable sortable" |
||
|- class="hintergrundfarbe5" |
|- class="hintergrundfarbe5" |
||
! земја членка !! class="unsortable" | учество !! мил. [[CHF]] |
! земја членка !! class="unsortable" | учество !! мил. [[Швајцарски франк|CHF]] |
||
|- |
|- |
||
| {{GER}} |
| {{GER}} |
||
Ред 144: | Ред 144: | ||
* {{BGR}} прилкучена во [[1999 во науката|1999]] (20 членки) |
* {{BGR}} прилкучена во [[1999 во науката|1999]] (20 членки) |
||
Моментално членуваат 20 земји, од кои 18 се членки на [[ЕУ]]. |
Моментално членуваат 20 земји, од кои 18 се членки на [[Европска Унија|ЕУ]]. |
||
Осум додатни меѓународни организации имаат набљудувачки статус: |
Осум додатни меѓународни организации имаат набљудувачки статус: |
||
* {{country flagicon2|alias=Europe|flag alias=Flag of Europe.svg}} [[Европска Комисија]] |
* {{country flagicon2|alias=Europe|flag alias=Flag of Europe.svg}} [[Европска комисија|Европска Комисија]] |
||
* {{IND}} |
* {{IND}} |
||
* {{ISR}} |
* {{ISR}} |
Преработка од 12:58, 10 јуни 2013
Земји-членки | |
Основана | 29 септември 1954[1] |
---|---|
Седиште | Женева, Швајцарија |
Членство | 20 земји-членки и 8 набљудувачи |
Генерален директор | Ролф-Дитер Хојер |
Мреж. место |
Европската организација за нуклеарно истражување (англиски: European Organization for Nuclear Research, француски: Organisation européenne pour la recherche nucléaire) позната као ЦЕРН (CERN, името доаѓа од првобитниот назив Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire) е најголем центар за истражување на елементарни честички. Се наоѓа во околината на Женева, Швајцарија.
Моментално најкрупниот и најзначајниот проект на организацијата е направата Голем хадронски судирач со која се трага по тајните на создавањето на материјата во универзумот, особено по фундаменталната честичка наречена „Хигсов бозон“.
Македонија учествува со Националната агенција за нуклеарни технологии на РМ.
Финансирање
Ова е табела на буџетот од 2008:
земја членка | учество | мил. CHF |
---|---|---|
Германија | 19,40 % | 208 |
Обединето Кралство | 17,35 % | 186 |
Франција | 14,92 % | 160 |
Италија | 11,43 % | 122 |
Шпанија | 8,34 % | 89 |
Холандија | 4,51 % | 48 |
Швајцарија | 3,03 % | 32 |
Белгија | 2,74 % | 29 |
Норвешка | 2,70 % | 29 |
Шведска | 2,56 % | 27 |
Полска | 2,30 % | 24 |
Австрија | 2,19 % | 23 |
Грција | 1,83 % | 19 |
Данска | 1,82 % | 19 |
Финска | 1,40 % | 15 |
Португалија | 1,12 % | 12 |
Чешка | 0,96 % | 10 |
Унгарија | 0,83 % | 9 |
Словачка | 0,37 % | 4 |
Бугарија | 0,20 % | 2 |
Членки
Првите 12 земји потписнички и основачи од 1954 биле:
- Белгија
- Данска
- Германија (како Западна Германија)
- Франција
- Грција
- Италија
- Норвешка
- Шведска
- Швајцарија
- Холандија
- Обединето Кралство
- Југославија (подоцна напуштила)
По формирањето, CERN регуларно примала нови членки.
- Австрија приклучена во 1959, (13 членки)
- Југославија напушта во 1961 (12 членки)
- Шпанија прилкучена во 1961 (напушта во 1969, за повторно во 1983 да се приклучи (13 членки)
- Португалија прилкучена во 1985 (14 членки)
- Финска прилкучена во 1991
- Полска прилкучена во 1991 (16 членки)
- Унгарија прилкучена во 1992 (17 членки)
- Чешка прилкучена во 1993
- Словачка прилкучена во 1993 (19 членки)
- Бугарија прилкучена во 1999 (20 членки)
Моментално членуваат 20 земји, од кои 18 се членки на ЕУ.
Осум додатни меѓународни организации имаат набљудувачки статус:
Земји кои не се членки, но имаат потпишано договори за соработка:
- Алжир
- Аргентина - 11 март 1992
- Ерменија - 25 март 1994
- Австралија - 1 ноември 1991
- Азербејџан - 3 декември 1997
- Белорусија - 28 јуни 1994
- Бразил - 19 февруари 1990 & октомври 2006
- Канада - 11 октомври 1996
- Чиле - 10 октомври 1991
- НР Кина - 12 јули 1991, 14 август 1997 & 17 февруари 2004
- Колумбија - 15 мај 1993
- Хрватска - 18 јули 1991
- Куба
- Кипар - 14 февруари 2006
- Естонија - 23 април 1996
- Грузија - 11 октомври 1996
- Исланд - 11 септември 1996
- Иран - 5 јули 2001
- Ирска
- Литванија - 9 ноември 2004
- Македонија - 27 април 2009[2]
- Мексико - 20 февруари 1998
- Црна Гора - 12 октомври 1990
- Мароко - 14 април 1997
- Нов Зеланд - 4 декември 2003
- Пакистан - 1 ноември 1994. Со можност да постане земја-набљудувач.
- Перу - 23 февруари 1993
- Романија - 1 октомври 1991. Од 12 декември 2008 статус на земја кандидат за членство.
- Србија - 8 јуни 2001. Во 2008 аплицирала за членство во CERN[3].
- Словенија - 7 јануари 1991
- ЈАР - 4 јули 1992
- Јужна Кореја - 25 октомври 2006. Со можност да стане земја набљудувач за неколку години.
- Тајван
- Тајланд
- Украина - 2 април 1993
- Виетнам
Наводи
Надворешни врски
„ЦЕРН“ на Ризницата ? |
- Official site
- CERN at 50
- CERN Courier - International journal of high-energy physics
- CERN chronology
- CERN e-Recruitment site - students and fellows programmes and staff employment opportunities
- CERN podcast
- CERN ultra high vacuum solar thermal collector.
- CERN visits
- Engineering the large hadron collider at CERN, Dr. Lyn Evans CBE, Ingenia magazine, June 2008.
- Globe of science and innovation info
- Hands-On-CERN (educational site about CERN and particle physics)
- Microcosm museum info
- NYT's a giant takes on physics’ biggest questions
- The cloud experiment
Видео
- CERNTV - Канал на YouTube (англиски)
- Експериментот од 9 милијарди долари (Би-Би-Си) (англиски)