Јаника Балаж

Споменикот на Јаника Балаж во Нови Сад

Јаника Балаж (унг. Janika Balázs), (23 декември 1925 во Лукино Село кај Зрењанин – 12 ноември 1988 во Нови Сад) бил прочуен тамбураш од Војводина, Србија.

Живот

Јаника Балаж роден e тука во Лукино Село.

Балаж е роден во 1925 г. во унгаројазично ромско семејство во кое се негувала силна музикална традиција. Татко му впрочем се презивал Рач (Rácz), што бил неубав унгарски збор за Срби, па затоа го презел мајчиното презиме Балаж. Израснал во Бечеј, каде почнал да свири виолина во локалната кафана уште на возраст од 10 години. Кога сфатил дека не може да биде најдобриот виолинист, почнал да свири тамбура („прим“ или „бисерница“), и продолжил на неа до крајот на животот. Подоцна свирел во оркстарот "Браќа козаци" во подрачјето на Суботица и Хоргош. Од 1948 до 1951 работел во Радио Титоград, Црна Гора, кадешто ги усовршил своите вештини на тамбура.

Работел во Радио Нови Сад од неговото основање во 1951 г. па сè до смртта, а членувал и во „Велики тамбурашки оркестар“ при радиото. Вечерите со неговиот осумчлен оркестар свирел по новосадските кафани, особено на Петроварадинската тврдина и станал еден од нејзините симболи. Во текот на кариерата одржувал концерти ширум светот, вклучувајќи 36 изведби во париска Олимпија. Добивал повеќе понуди да се пресели во САД и СССР за да работи како наставник по тамбура, но Балаж никогаш не се согласил да го напушти Нови Сад, каде и починал во 1988 г.

Јаника зел учество и во неколку документарци и играни филмови. Нему му се посветени песните „Осам тамбураша с Петроварадина“ и „Примаши“. Во текот на кариерата работел со видни музичари како Звонко Богдан и Јулија Бисак.

По неговата смрт, градот Нови Сад му подигнал споменик на плоштадот спроти Петроварадинската тврдина преку Дунав. Творец на статуата е вајарот Ласло Силаѓи.

Видете исто така

• Војводинска музика
• Српска музика
• Тамбура

Надворешни врски

• Обожавателски клуб (српски) (англиски)
• Јаника Балаж на „Еуроток“ (српски)
• Напис за Јаника Балаж во НИН (српски)