Јазол (единица): Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
с r2.7.3) (Робот: Додава pms:Neu; козметички промени |
с r2.7.3) (Робот: Додава war:Nudo |
||
| Ред 85: | Ред 85: | ||
[[tr:Knot]] |
[[tr:Knot]] |
||
[[uk:Вузол (одиниця швидкості)]] |
[[uk:Вузол (одиниця швидкості)]] |
||
[[war:Nudo]] |
|||
[[zh-yue:節 (單位)]] |
[[zh-yue:節 (單位)]] |
||
[[zh:節 (單位)]] |
[[zh:節 (單位)]] |
||
Преработка од 03:31, 17 октомври 2012
Јазолот (крат. kn или kt) е единица за брзина еднаква на една наутичка милја (1.852 км) на час. Меѓународната хидрографска организација (IHO), каде членуваат сите поморски држави, ја претпочита кратенката kn;[1] но, мошне застапена е и кратенката kt (множ. kts).[2][3]. Јазолот како не е SI-единица, но е прифатен за употреба со единиците на SI.[4] Оваа единица наоѓа поширока примена во светот во области како метеорологијата, морепловството и воздухопловството. На пример, бродот кој патува со 1 јазол долж некој меридијан поминува 1 минута географска должина за еден час. Единицата е наречена по јазлите на јажето на чиј крај е приврзан исечок од талпа наречен „лог“.[5]
Дефиниции
- 1 меѓународен јазол =
- 1 наутичка милја на час (по дефиниција),
- 1,852 километри на час (точно),[4]
- 0,514 метри во секунда,
- 1,151 милји на час (приближно).
Брзината на пливилата во однос на флуидите во кои се движат (бродови и воздухоплови) се изразува во јазли. Ова важи и за брзината на тековите по кои се плови (брзината на приливните струи, речните струи и ветерот).
| м/с (m/s) |
км/ч (km/h) |
ми/ч (mph) |
јазли (kn) |
ст/с (ft/s) | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 м/с = | 1 | 3,6 | 2,236936 | 1,943844 | 3,280840 |
| 1 км/ч = | 0,277778 | 1 | 0,621371 | 0,539957 | 0,911344 |
| 1 ми/ч = | 0,44704 | 1,609344 | 1 | 0,868976 | 1,466667 |
| 1 јазол = | 0,514444 | 1,852 | 1,150779 | 1 | 1,687810 |
| 1 ст/с = | 0,3048 | 1,09728 | 0,681818 | 0,592484 | 1 |
(со задебелено се означени прецизните вредности.)
Потекло
Сè до средината на XIX век, брзината на бродовите се мерела со лог. Оваа направа се состоела од исечок од талпа врзана за макара. Исечокот бил потежок од едната страна за да може да плута исправен и да биде неподвижен во однос на водата. Талпата се фрла во вода додека се движи бродот, и така макарата се почнува да се одмотува. Јажето имало по еден јазол на секои 47 стапки и 3 инчи (14,4018 м). Еден морнар ги броел јазлите, додека друг броел 30 секунди со песочен часовник (денес 28 секунди). Така, брзината се утврдувала според тоа колку јазли изминале за тој временски период[6] Бројот на јазли потоа му се соопштувал на кормиларот. Мерејќи на овој начин, еден јазол е еднаков на 1,85166 км/ч (20,25 ин/с), што се разликува од денешната дефиниција за помалку од 0,02%.
Поврзано
Наводи
- ↑ Предлошка:Цмс (англиски)
- ↑ Предлошка:Цмс
- ↑ Кратенката kt се коси со истоветната кратенка за килотон во SI
- ↑ 4,0 4,1 Предлошка:Цмс (англиски)
- ↑ „лог“ - Лексикон на македонскиот јазик, он.нет
- ↑ Oxford Companion to Ships and the Sea, стр. 454.
- Kemp, Peter (editor). The Oxford Companion to Ships and the Sea. Oxford university Press, 1976. ISBN 0-19-282084-2