Есеј

Есеј е кратко парче од текст. Често е напишана од авторска лична гледна точка. Есеите може да се книжевна критика, политички манифести, научи аргументи, набљудувачите од секојдневниот живот, сеќавања, и рефлексии на авторот.

Дефиницијата на есеј е нејасна, се преклопуваат со оние на една статија и за краток расказ. Речиси сите современи есеи се напишани во проза, но работи и во стих да се нарекоа есеи (на пример, Александар папата Есеј за куритика и Есеј за човекот). Додека краткост обично се дефинира есеј, обемниот работи како John Locke's Есеј за човековиот разум и Томас Малтус Есеј за принципите на популацијата обезбеди counterexamples.

Многу е тешко да се дефинира жанрот во кој есеи ќе падне. Aldous Huxley, еден од водечките есеист, дава насоки за Предмет:

Како роман, есејот е литературен уред за велејќи дека речиси сè за речиси ништо, обично на одредена тема. По традиција, речиси по дефиниција, есејот е кратко парче, и поради тоа е невозможно да се овозможи на сите нешта целосна претстава во рамките на еден есеј. Но, збирка есеи може да покриваат речиси колку земјата, и покриваат речиси како темелно, како што може долго роман. Montaigne's Третата книга е еднаков, многу скоро, на добро парче од Комеди комедија. Есеи припаѓаат на книжевни видови, чија крајна варијабилноста може ефикасно да се проучува во рамките на три-poled референтна рамка. Постои столб на личен и автобиографски; таму е столб на објективни, фактичката, конкретните-особено, и таму е столб на апстрактно-универзално. Повеќето есеисти се дома и во нивната најдобра во соседството на само еден од трите столбови есеј, или во најмал само во соседството на три од нив. Тоа се претежно лични есеисти, кои пишуваат фрагменти од рефлективен автобиографија и кои бараат во светот преку клучалката на анегдота и опис. Тоа се претежно цел есеисти кои не говорат директно за тебе, туку да обратат внимание кон надворешноста на некои книжевни или научни или политичка тема. ... И тоа како поминале, колку навистина догматичен се искази на големиот generalizers! ... На повеќето богато ги задоволува есеи се оние кои се најдобрите не на една, не две, туку на сите три светови во кои тоа е можно за есеј за да постои. [1]

Есеј - структура и композиција

Зборот есеј потекнува од францускиот essai кој значи оглед, осврт, обид, експеримент.

Есејот е краток прозен текст, со критички, филозофски и публицистички елементи, каде авторот со секојдневен јазик разработува актуелни културно-општествени проблеми за кои сè уште нема јасен став во јавноста или има многу различни ставови. Во есејот доаѓа до израз личниот став на авторот, неговиот избор на проблемите кои ќе ги опфати, неговиот сопствен стил на изложување и заклучување, но мора да има мисловна разработка на проблемот, како и доследност во заклучувањето. Во есејот се анализира, критикува, се дава заклучоци и сето тоа уметнички се обликува. Есеите најчесто се посветени на книжевноста, инспирирани од литературни дела, па затоа се користат принципите на самата книжевност. Но сепак, темите на есејот може да бидат и од секојдневниот живот, политиката, историјата, географијата итн. итн.

(Во последно време е префорсирана употребата на есеите во образованието, особено на Запад, па под тоа влијание и кај нас. Основната, првичната идеја е секако добра - учениците да ги изнесат сопствените ставови во врска со некоја тема. Но, за жал, тоа ретко се случува. Обично тие само копираат текстови од интернет кои не ги ни читаат, им ги носат на наставниците и мислат дека си ја завршиле работата. Не! Есејот е труд. Вистинскиот есеј бара работа, истражување, читање, донесување сопствени судови, а потоа образложување на истите со аргументи. Само ако учениците се придржуваат на основните правила, ако самите го напишат својот есеј, тогаш може да има успех и од есејот да има ефект.)

Структура и композиција на есејот

Структурата и композицијата на есејот ги опфаќа неговата надворешна форма и поврзаноста на деловите од кои е составен. Надворешната форма, изгледот на текстот е важен исто како што е важен изгледот на човекот. Ако човекот е измиен, дотеран, убаво облечен, со средена фризура, остава поинаков впечаток од оној кој штотуку станал од кревет. Затоа, мора да се обрне внимание на изгледот на текстот. Ова особено важи за текстови кои се пишувани со рака (писмени работи, есеи за матура и сл.). Надворешно - во есејот мора да се издвоени најмалку три пасуса - воведот, главниот дел и завршниот дел. Во главниот дел, во зависност од тезите што се обработуваат може да има повеќе пасуси. Секој пасус започнува во нов ред, вовлечен, да се забележува како целина (или како што велат учителките во прво одделение - да се остават два прста!). Се разбира и ракописот треба да е читлив, да не задава маки при читањето.

1. Пред да се започне со пишување есеј најдобро е да се направи концепт за темата што ќе се обработува. Во точки ги изнесуваме главните идеи/тези кои ќе ги обработуваме, а во потточки споредните идеи – кои произлегуваат од главните, односно поттезите.

2. Есејот мора да содржи тези за да: - си ги истестирме, провериме, сопствените идеи преточени во мисла/реченица; - има подобра организација и изградување на аргументите; - обезбедиме тек на мислата која ќе биде лесна за разбирање од страна читателот.

3. Есејот мора да има вовед кој треба да започне со општи податоци во врска со темата и полека да води до главната теза. Тезата треба да биде изложена во една, најмногу две реченици со поентата на нашето образложување, односно аргумент, и треба да наговести за што ќе се работи во понатамошниот текст. Понекогаш воведот може да биде „бомбастичен“, предизвикувачки, изненадувачки за да се привлече вниманието на читателот. Секако, воведот треба да биде таков што ќе го привлече вниманието на читателот и ќе го запознае со идеите кои понатаму ќе се образложуваат.

4. Во разработката (телото на текстот) мора сите тези и поттези да ги опишеме, аргументираме и докажеме. Во нов ред ја пишуваме секоја нова теза, па така, колку тези имаме – толку пасуси ќе содржи есејот.

5. Завршниот дел (заклучокот) треба да биде затварање на темата, сумирање на сите изложени тези, внимавајќи притоа да не се повторуваме и да се искаже конечениот став во однос на темата која се обработувала. Некоја поговорка, пословица или анегдота може понекогаш да биде добар заклучок. Овој дел не треба да биде подолг од три до четири реченици.

Литературен есеј

Литературен есеј се пишува за објаснување, критика или давање личен став за некое литературно дело (расказ, роман, песна, драма...). Може да се однесува за целото дело (во вид на лектира) или да се одговори на определена, конкретна тема (на пример, за ликовите, за некој мотив од делото, за стилот на авторот итн.) . 1. Во воведот на литературниот есеј е добро да се биде краток, да се дадат само сугестии, односно да се посочи правецот кон што ќе се движи анализата во понатамошниот текст.

2. Во својот план за пишување треба јасно да се издвојат околу 6 конкретни точки што ќе се обработат и за кои ќе се дадат поконкретни детали. За секоја од овие точки треба да се напише еден до два пасуса и тие незабележливо да се поврзат со наредните.

3. Кога ќе го кажете вашиот став, вашата поента – мора и да ја докажете. Кога ќе коментирате за ликовите, врските меѓу ликовите, темата, стилот итн. мора да се поврзете со изворниот текст, да дадете пример, или пак да цитирате – да го наведете целиот извадок. Цитатите мора да се во нов ред и во наводници. Избегнувајте ја замката на просто прераскажување на целата приказна и сконцентрирајте се на оние делови од книгата кои имаат врска со зададената тема. Мора да бидете селективни. Непотребните раскажувања го оптоваруваат текстот, го прават здодевен и често се надвор од темата (така се бега од темата). Всушност, најважниот дел е да се одговори на зададената тема.

4. На крајот, заклучокот треба да биде збир од сите поенти. Тој треба најдиректно да одговори на темата.

5. Стилот на пишување е најдобро да биде официјален, зашто разговорниот јазик изгледа несериозно и не е прифатлив за вакви текстови (освен ако се работи за неформален есеј).

6. Треба да бидете креативни. Не мора да се согласувате со официјалната критика. Но, вашите оригинални идеи и ставови треба јасно да ги образложите и да ги поткрепите со докази. Да се биде креативен значи да се има свој став, значи дека литературата (делото) ве допрело на посебен начин и вие тоа го искажувате.

Примери за есеи:

(ќе биде надоплонето...)