Кислород: Разлика помеѓу преработките
[непроверена преработка] | [непроверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Отстрането уредувањето на 62.162.218.135 (разговор), вратено на последната верзија на MystBot |
Ја заменувам страницата со ' |- |-' |
||
Ред 1: | Ред 1: | ||
{{Без извори|датум=ноември 2009}} |
|||
{{Компактна табела на периодниот систем на елементите}} |
|||
{| {{prettyinfobox}} |
|||
| colspan="2" cellspacing="0" cellpadding="2" | |
|||
{| align="center" border="0" |
|||
| colspan="2" align="center" | [[Азот]] - '''Кислород''' - [[флуор]] |
|||
|- |
|||
| rowspan="3" valign="center" | <br />'''О'''<br />[[Сулфур]] <br /> <br /> |
|||
|- |
|||
| align="center" | [[Податотека:O-TableImage.png|250px]]<br /><div style="text-align: center">[[Периоден систем]]</div> |
|||
|} |
|||
|- |
|||
! colspan="2" align=center bgcolor="#a0ffa0" | <font color="green">'''Општи податоци'''</font> |
|||
|- |
|||
| Име, симбол, [[атомски број]] |
|||
| кислород, O, 8 |
|||
|- |
|||
| Припадност на групата |
|||
| [[неметали]] |
|||
|- |
|||
| група, периода |
|||
| [[16. група на хемиските елементи|VIA]], [[2. периода на хемиските елементи|2]] |
|||
|- |
|||
| [[густина]], [[Тврдина по Мосова скала|тврдина]] |
|||
| 1,429 [[Килограм на метар кубен|kg/m<sup>3</sup>]], bd |
|||
|- |
|||
| [[Боја]] |
|||
| безбоен |
|||
|- |
|||
! colspan="2" align="center" bgcolor="#a0ffa0" | <font color="green">'''Карактеристики на атомот'''</font> |
|||
|- |
|||
| [[атомска маса]] |
|||
| 15,9994 [[Единица за атомска маса|u]] |
|||
|- |
|||
| [[атомски радиус]] |
|||
| 60 (48) [[пикометар|pm]] |
|||
|- |
|||
| [[ковалентен радиус]] |
|||
| 73 pm |
|||
|- |
|||
| [[ван дер Валсов радиус]] |
|||
| 152 pm |
|||
|- |
|||
| [[електронска конфигурација]] |
|||
| <nowiki>[</nowiki>[[хелиум|He]]<nowiki>]</nowiki>2s<sup>2</sup>2p<sup>4</sup> |
|||
|- |
|||
| [[електрон|e]]<sup>-</sup> на [[енергетско ниво|енергетските нивоа]] |
|||
| 2, 6 |
|||
|- |
|||
| [[Оксидационен број|оксидациони броеви]] |
|||
| '''±2''', 1 |
|||
|- |
|||
| Особини на оксидот |
|||
| нема |
|||
|- |
|||
| кристална структура |
|||
| регуларна |
|||
|- |
|||
! colspan="2" align="center" bgcolor="#a0ffa0" | <font color="green">'''Физички карактеристики'''</font> |
|||
|- |
|||
| [[агрегатна состојба]] |
|||
| гасовита |
|||
|- |
|||
| [[температура на топење]] |
|||
| 50,35 [[Келвин|K]]<br />(-222,8 [[Целзиусов степен|°C]]) |
|||
|- |
|||
| [[температура на вриење]] |
|||
| 90,18 K<br />(-182,97 °C) |
|||
|- |
|||
| [[молска зафатнина]] |
|||
| 17,36×10<sup>-3</sup> m<sup>3</sup>/[[мол (единица)|mol]] |
|||
|- |
|||
| [[топлина на испарување]] |
|||
| 3,4099 [[килоџул на мол|kJ/mol]] |
|||
|- |
|||
| [[топлина на топење]] |
|||
| 0,22259 kJ/mol |
|||
|- |
|||
| [[притисок на заситена пареа]] |
|||
| без податоци |
|||
|- |
|||
| [[брзина на звукот]] |
|||
| 317,5 m/s (293 K) |
|||
|- |
|||
! colspan="2" align="center" bgcolor="#a0ffa0" | <font color="green">'''Останати карактеристики'''</font> |
|||
|- |
|||
| [[Електронегативност]] |
|||
| 3,44 ([[полингова скала|Полинг]])<br /> 2,50 ([[Алредова скала|Алред]]) |
|||
|- |
|||
| [[специфична топлина]] |
|||
| 920 [[џул на килограм-келвин|J/(kg*K)]] |
|||
|- |
|||
| [[специфична електрична спроводливост|специфична спроводливост]] |
|||
| без податоци |
|||
|- |
|||
| [[топлотна спроводливост]] |
|||
| 0,02674 [[ват на метар-келвин|W/(m*K)]] |
|||
|- |
|||
| I [[енергија на јонизација]] |
|||
| 1313,9 kJ/mol |
|||
|- |
|||
| II [[енергија на јонизација]] |
|||
| 3388,3 kJ/mol |
|||
|- |
|||
| III [[енергија на јонизација]] |
|||
| 3388,3 kJ/mol |
|||
|- |
|||
| IV [[енергија на јонизација]] |
|||
| 7469,2 kJ/mol |
|||
|- |
|||
! colspan="2" align="center" bgcolor="#a0ffa0" | <font color="green">'''Најстабилни изотопи'''</font> |
|||
|- |
|||
| colspan="2" | |
|||
{| {{prettytable}} |
|||
! [[изотоп]] |
|||
! заст. |
|||
! [[време на полураспаѓање|в.п.р.]] |
|||
! [[начин на распаѓање|н.р.]] |
|||
! [[енергија на распаѓање|e.r.]] [[мегаелектронволт|MeV]] |
|||
! [[производ на распаѓање|п.р.]] |
|||
|- |
|||
| <sup>15</sup>O |
|||
| [[вештачки радиоактивен изотоп|(веш.)]] |
|||
| 122 s |
|||
| [[Бета плус распаѓање|β]]<sup>+</sup> |
|||
| |
|||
| <sup>15</sup>[[азот|N]] |
|||
|- |
|||
| <sup>16</sup>O |
|||
| '''99,762%''' |
|||
| colspan="4" | стабилен изотоп со 8 [[неутрон]]и |
|||
|- |
|||
| <sup>17</sup>O |
|||
| 0,038% |
|||
| colspan="4" | стабилен изотоп со 9 [[неутрон]]и |
|||
|- |
|||
| <sup>18</sup>O |
|||
| 0,2% |
|||
| colspan="4" | стабилен изотоп со 10 [[неутрон]]и |
|||
|} |
|||
|- |
|- |
||
! colspan="2" align="center" bgcolor="#FFDEAD" | <font size="-1">Таму каде што не е поинаку назначено,<br />употребени се SI единици и нормални услови. |
|||
</font> |
|||
|- |
|- |
||
|} |
|||
'''Кислород''' е [[хемиски елемент]] во [[Периоден систем|периодниот систем]]. Го има симболот '''О''' и [[атомски број]] 8. Зборот ''кислород'' доаѓа од двата [[Старогрчки јазик|старогрчки]] зборови ''οξυς (оксис)'' = киселина и ''γεινομαι (геиномаи)'' = содржи. Ова име било избрано бидејќи во периодот во кој бил детерминиран кислородот (доцниот [[18 век]]), се мислело дека сите [[Киселина|киселини]] содржат кислород. Овој хемиски елемент е доста распространет и може да се најде не само на [[Земја]]та, но и низ целата [[вселена]], најчесто [[Ковалентна врска|ковалентно]] сврзан со други елементи. Несврзаниот кислород (најчесто нарекуван и молекуларен кислород или O<sub>2</sub>, [[двоатомски молекул]]) се појавил уште во [[палеопротерозоик]]от (пред меѓу 2500 милиони години и 1600 милиони години) и како продукт од [[Метаболизам|метаболизмот]] на раните [[анаероб]]и ([[Археа|археи]] и [[Бактерија|бактерии]]). |
|||
== Карактеристики == |
|||
Во [[стандардни услови]] кислородот опстојува како двоатомски молекул во кој двата кислородни молекули се [[Двојна врска|двојно]] сврзани меѓусебно. Во неговата најстабилна форма, кислородот опстојува како дворадикален молекул ([[триплет кислород]]). Иако [[радикал]]ите најчесто се сврзуваат со високо реактивни молекули, триплетниот кислород не реагира со повеќето молекули. [[Еднороден кислород|Еднородниот кислород]] е пореактивен со повеќето органски молекули. |
|||
Кислородот е главна состојка на [[воздух]]от, се произведува од [[растенија]]та за време на [[фотосинтеза]]та и е потребен за [[аероб]]на респирација кај [[животни]]те. |
|||
[[Течен кислород|Течниот кислород]] и цврстиот кислород имаат светлосина боја и двата имаат [[Парамагнетизам|парамагнетни]] својства. Течниот кислород најчесто се добива со [[фракциона дестилација]] на течен воздух. |
|||
Течниот и цврстиот [[озон]] (О<sub>3</sub>), пак, имаат потемни сини бои. |
|||
Најскорешниот откриен [[Алотропија|алотроп]] на кислородот, [[тетракислород]] (О<sub>4</sub>), е темно црвена супстанција што е создадена со вршење [[притисок]] на О<sub>2</sub> до 20 [[Гигапаскал|GPa]]. Неговите својства се истражуваат за употреба во [[Ракетно гориво|ракетните горива]] и слични апликации, бидејќи тој е многу помоќно [[Оксидација|оксидативно]] средство од O<sub>2</sub> или O<sub>3</sub>. |
|||
{{Никулец од областа на науката}} |
|||
[[Категорија:Хемиски елементи]] |
|||
{{Link FA|en}} |
|||
[[af:Suurstof]] |
|||
[[als:Sauerstoff]] |
|||
[[am:ኦክሲጅን]] |
|||
[[ar:أكسجين]] |
|||
[[an:Oxichén]] |
|||
[[ast:Oxíxenu]] |
|||
[[az:Oksigen]] |
|||
[[bn:অক্সিজেন]] |
|||
[[zh-min-nan:O (goân-sò͘)]] |
|||
[[be:Кісларод]] |
|||
[[be-x-old:Тлен]] |
|||
[[bar:Sauastoff]] |
|||
[[bs:Kiseonik]] |
|||
[[br:Oksigen]] |
|||
[[bg:Кислород]] |
|||
[[ca:Oxigen]] |
|||
[[cv:Йӳçлĕк]] |
|||
[[cs:Kyslík]] |
|||
[[co:Ossigenu]] |
|||
[[cy:Ocsigen]] |
|||
[[da:Ilt]] |
|||
[[de:Sauerstoff]] |
|||
[[nv:Níłchʼi Yáʼátʼéehii]] |
|||
[[et:Hapnik]] |
|||
[[el:Οξυγόνο]] |
|||
[[en:Oxygen]] |
|||
[[myv:Чапамо чачтый]] |
|||
[[es:Oxígeno]] |
|||
[[eo:Oksigeno]] |
|||
[[eu:Oxigeno]] |
|||
[[fa:اکسیژن]] |
|||
[[fr:Oxygène]] |
|||
[[fy:Soerstof]] |
|||
[[fur:Ossigjen]] |
|||
[[ga:Ocsaigin]] |
|||
[[gv:Ocsygien]] |
|||
[[gd:Àile-beatha]] |
|||
[[gl:Osíxeno (elemento)]] |
|||
[[gu:ઑક્સીજન]] |
|||
[[hak:Yòng]] |
|||
[[xal:Күчлтөр]] |
|||
[[ko:산소]] |
|||
[[haw:‘Okikene]] |
|||
[[hy:Թթվածին]] |
|||
[[hi:ऑक्सीजन]] |
|||
[[hsb:Kislik]] |
|||
[[hr:Kisik]] |
|||
[[io:Oxo]] |
|||
[[id:Oksigen]] |
|||
[[ia:Oxygeno]] |
|||
[[is:Súrefni]] |
|||
[[it:Ossigeno]] |
|||
[[he:חמצן]] |
|||
[[jv:Oksigèn]] |
|||
[[kn:ಆಮ್ಲಜನಕ]] |
|||
[[pam:Oxygen]] |
|||
[[ka:ჟანგბადი]] |
|||
[[kk:Оттегі]] |
|||
[[sw:Oksijeni]] |
|||
[[koi:Шӧмувтыр]] |
|||
[[ht:Oksijèn]] |
|||
[[ku:Oksîjen]] |
|||
[[la:Oxygenium]] |
|||
[[lv:Skābeklis]] |
|||
[[lb:Sauerstoff]] |
|||
[[lt:Deguonis]] |
|||
[[lij:Oscigeno]] |
|||
[[li:Zuurstof]] |
|||
[[ln:Oksijɛ́ní]] |
|||
[[jbo:kijno]] |
|||
[[lmo:Ussigen]] |
|||
[[hu:Oxigén]] |
|||
[[mg:Ôksizenina]] |
|||
[[ml:ഓക്സിജന്]] |
|||
[[mt:Ossiġenu]] |
|||
[[mi:Hāora]] |
|||
[[mr:ऑक्सिजन]] |
|||
[[arz:اوكسيجين]] |
|||
[[ms:Oksigen]] |
|||
[[mn:Хүчилтөрөгч]] |
|||
[[my:အောက်စီဂျင်]] |
|||
[[nah:Ehēcayoh]] |
|||
[[nl:Zuurstof (element)]] |
|||
[[new:अक्सिजन]] |
|||
[[ja:酸素]] |
|||
[[frr:Sörstuf]] |
|||
[[no:Oksygen]] |
|||
[[nn:Oksygen]] |
|||
[[oc:Oxigèn]] |
|||
[[mhr:Шопештыш]] |
|||
[[om:Oxygen]] |
|||
[[uz:Kislorod]] |
|||
[[pa:ਆਕਸੀਜਨ]] |
|||
[[pnb:آکسیجن]] |
|||
[[pap:Oksigeno]] |
|||
[[nds:Suerstoff]] |
|||
[[pl:Tlen]] |
|||
[[pt:Oxigénio]] |
|||
[[ksh:Sauerstoff]] |
|||
[[ro:Oxigen]] |
|||
[[qu:Muksichaq]] |
|||
[[ru:Кислород]] |
|||
[[stq:Suurstof]] |
|||
[[sq:Oksigjeni]] |
|||
[[scn:Ussìgginu]] |
|||
[[si:ඔක්සිජන්]] |
|||
[[simple:Oxygen]] |
|||
[[sk:Kyslík]] |
|||
[[sl:Kisik]] |
|||
[[sr:Кисеоник]] |
|||
[[sh:Kiseonik]] |
|||
[[su:Oksigén]] |
|||
[[fi:Happi]] |
|||
[[sv:Syre]] |
|||
[[tl:Oksiheno]] |
|||
[[ta:ஆக்சிசன்]] |
|||
[[te:ఆక్సిజన్]] |
|||
[[th:ออกซิเจน]] |
|||
[[tg:Оксиген]] |
|||
[[tr:Oksijen]] |
|||
[[uk:Кисень]] |
|||
[[ur:آکسیجن]] |
|||
[[ug:ئوكسىگېن]] |
|||
[[vec:Osìgeno]] |
|||
[[vi:Ôxy]] |
|||
[[zh-classical:氧]] |
|||
[[war:Oksihino]] |
|||
[[yi:זויערשטאף]] |
|||
[[yo:Ọ́ksíjìn]] |
|||
[[zh-yue:氧]] |
|||
[[bat-smg:Degounis]] |
|||
[[zh:氧]] |
Преработка од 15:04, 7 декември 2010
|-
|-