Римска Република: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка]

Избришана содржина Додадена содржина

Во редови

Преработка од 10:17, 26 јуни 2010

Римска Република го означува периодот на државно уредување на римската држава во времето меѓу Римско Кралство (510 г. п.н.е.) и воспоставувањето на Римската Империја на 13 јануари 27 г. п.н.е.

Тешко е да се одреди точниот датум на настанување на Римската Република. Тит Ливиј наведува дека последниот римски крал, Луциј Тарквиниј Гордиот во 510 г. п.н.е. бил протеран од Рим, а Луциј Јуниј Брут и Луциј Тарквиниј Колатин биле избрани за римски конзули ^[1], додека во 508 г. п.н.е. бил избран и првиот првосвештеник, т.е. понтифекс максимус (Pontifex maximum).

Државно уредување

Римската Република имала хиерархија на избрани магистрати со различни овластувања. Римското уредување од времето на републиката подоцна го инспирирало уредувањето на многу средновековни градови-држави, но и други државни творби на современото време, од ренесансата до денес.

Од посебно значење биле следните елементи на државното уредување на Римската Република:

ануитет — сите должности имале мандат од една година,
колегијалност — секогаш две личности истовремено извршувале една државна служба - исклучок бил диктаторот
право на промена на уредбата (право на вето) — секој магистрат имал право да ја корегира, измени или да ја врати уредбата што ја донел неговиот колега.

Највисоката, неограничена, извршна власт во Римската Република ја имал конзулот (Imperium maius). Конзулите биле одговорни за врховното воено заповедништво, за правото на осудување, свикување на Сенатот и народните собранија. За време на кризи, постоела можност за период од 6 месеци, да се именува диктатор, кој имал апсолутна власт (Summus imperium); во текот на неговиот мандат сите други магистрати биле суспендирани.

Магистратите биле избирани низ три различни народни собранија:

Центуриско собрание — ги избирало цензорите, конзулите, преторите.
Трибутско собрание — ги избирало магистратите од понизок ранг: едилите, квесторите, дваесет и шестмината (Vigintisexviri).
Плебејско собрание — ги избирало народните трибуни плебејските едили.

Римскиот Сенат и народните собранија (Comitia) биле надлежни за законите и надгледувањето на работењето на сите службеници од власта. Ислужените магистрати станувале сенатори, ако на тоа не се спротивставеле цензорите. На почетокот во Сенатот влегувале само патрициите, а подоцна и плебејците.

Наводи

↑ Rome, the Roman Republic анг.

[1] Rome, the Roman Republic анг.

[1]

@@ Ред 1: / Ред 1: @@
 {{Римска влада}}
-'''Римска република''' го означува периодот на државно уредување на римската држава во времето меѓу [[Римско кралство|римското кралство]] (510 г. п.н.е.) и воспоставувањето на [[Римско царство|царството]] на 13. јануари 27 г. п.н.е.
+'''Римска Република''' го означува периодот на државно уредување на римската држава во времето меѓу [[Римско Кралство]] (510 г. п.н.е.) и воспоставувањето на [[Римската Империја]] на 13 јануари 27 г. п.н.е.
-Тешко е да се одреди точниот датум на настанување на Римската република. [[Тит Ливиј]] наведува дека последниот римски крал, [[Луциј Тарквиниј Гордиот]] во 510 г. п.н.е. бил протеран од Рим, а [[Луциј Јуниј Брут]] и [[Луциј Тарквиниј Колатин]] биле избрани за римски конзули <ref>[http://www.wsu.edu/~dee/ROME/REPUBLIC.HTM Rome, the Roman Republic] [[англиски јазик|анг.]]</ref>, додека во 508 г. п.н.е. бил избран и првиот првосвештеник, т.е. [[понтифекс максимус]] (Pontifex maximum).
+Тешко е да се одреди точниот датум на настанување на Римската Република. [[Тит Ливиј]] наведува дека последниот римски крал, [[Луциј Тарквиниј Гордиот]] во 510 г. п.н.е. бил протеран од Рим, а [[Луциј Јуниј Брут]] и [[Луциј Тарквиниј Колатин]] биле избрани за римски конзули <ref>[http://www.wsu.edu/~dee/ROME/REPUBLIC.HTM Rome, the Roman Republic] [[англиски јазик|анг.]]</ref>, додека во 508 г. п.н.е. бил избран и првиот првосвештеник, т.е. [[понтифекс максимус]] (Pontifex maximum).
 == Државно уредување ==
-Римската република имала хиерархија на избрани [[Римски магистрат|магистрат]]и со различни овластувања. Римското уредување од времето на републиката подоцна го инспирирало уредувањето на многу [[средновековие|средновековни]] градови-држави, но и други државни творби на современото време, од [[ренесанса]]та до денес.
+Римската Република имала хиерархија на избрани [[Римски магистрат|магистрат]]и со различни овластувања. Римското уредување од времето на републиката подоцна го инспирирало уредувањето на многу [[средновековие|средновековни]] градови-држави, но и други државни творби на современото време, од [[ренесанса]]та до денес.
-Од посебно значење биле следните елементи на државното уредување на Римската република:
+Од посебно значење биле следните елементи на државното уредување на Римската Република:
 * '''ануитет''' — сите должности имале мандат од една година,
 * '''колегијалност''' — секогаш две личности истовремено извршувале една државна служба - исклучок бил [[Римски диктатор|диктаторот]]
 * '''право на промена на уредбата''' (право на вето) — секој магистрат имал право да ја корегира, измени или да ја врати уредбата што ја донел неговиот колега.
 [[Податотека:City of Rome during time of republic.jpg|thumb|left|290px|Рим од времето на републиката]]
-Највисоката, неограничена, извршна власт во Римската република ја имал [[конзул]]от.(Imperium maius). Конзулите биле одговорни за врховното воено заповедништво, за правото на осудување, свикување на [[Римски сенат|Сенатот]] и народните собранија. За време на кризи, постоела можност за период од 6 месеци, да се именува [[Римски диктатор|диктатор]], кој имал апсолутна власт (Summus imperium); во текот на неговиот мандат сите други [[Римски магистрат|магистрат]]и биле суспендирани.
+Највисоката, неограничена, извршна власт во Римската Република ја имал [[конзул]]от (Imperium maius). Конзулите биле одговорни за врховното воено заповедништво, за правото на осудување, свикување на [[Римски сенат|Сенатот]] и народните собранија. За време на кризи, постоела можност за период од 6 месеци, да се именува [[Римски диктатор|диктатор]], кој имал апсолутна власт (Summus imperium); во текот на неговиот мандат сите други [[Римски магистрат|магистрат]]и биле суспендирани.
 Магистратите биле избирани низ три различни народни собранија:
 * '''Центуриско собрание''' — ги избирало [[цензор]]ите, [[конзул]]ите, [[претор (титула)|претор]]ите.
 * '''Трибутско собрание''' — ги избирало [[Римски магистрат|магистрат]]ите од понизок ранг: [[едил]]ите, [[квестор]]ите, [[дваесет и шестмина]]та (Vigintisexviri).
@@ Ред 25: / Ред 30: @@
 [[Категорија:Стар Рим]]
-[[Категорија:Стар Рим]]
+[[Категорија:Римска Република| ]]
 [[af:Romeinse Republiek]]