Орце Николов

Орце Николов (Скопје, 7 јануари 1916 - 4 јануари 1942) (Јордан Николов), народен херој на Македонија, еден од организаторите и раководителите на работничкото движење во Македонија и член на Покраинскиот комитет на КПЈ за Македонија.

Роден е во Скопје, во работничко семејство. Во 1935 година станува член на КПЈ. Го отслужува воениот рок во 1937 - 1938 година во Загреб. По враќањето од војска повторно се зафаќа за работа во УРС - синдикатот и заедно со Цветан Димов ја предводи подружницата на шивачките работници.

Во есента 1938 година, по иницијатива на Орце Николов е организирана акција за запишување доброволци за одбрана на Чехословачка.

Во есента 1939 година, во согласност со решението на КПЈ за засилување на мобилизацијата во Македонија, кога во Македонија доаѓа и Светозар Вукмановиќ - Темпо, во Скопје го затекнува Орце како секретар на Месниот комитет на КПЈ и член на Покраинското раководство на КПЈ за Македонија. Тој организира повеќе штрајкови на работниците во Скопје, Тетово, Гостивар, Прилеп, Куманово и други градови.

Најголемиот успех на Орце во Македонија во 1940 година претставуваат политичките демонстрации за Илинден. Орце учествуваше во Скопје во организирање на масовната екскурзија на работниците и други граѓани на Илинден.

Паднал во полициска заседа пред неговата куќа. Во септември Орце со уште тројца уапсени е доведен во Белград, во истражниот затвор на Ада Циганлија, а оттаму во Велика Кикинда. Таму стапува во штрајк со глад за подобрување на положбата на затворениците.

Кон средината на ноември 1940 година Орце е изведен пред судот за заштита на државата во Белград, каде што е осуден на две години строг затвор. Испратен е во затворот во Сремска Митровица, од каде бега на 22 август 1941 година, заедно со поголема група затворениците меѓу кои се и Бане Андреев и Богоја Фотев.

По бегството, по одлука од Врховниот штаб, сите комунисти - бивши затвореници се јавуваат на Врховниот штаб во Ужице. Орце Николов тогаш во Ужице добил задача да се пробие во Македонија, каде што се вршеа подготовки за создавање на првите партизански одреди.

Потоа со една група Македонци се упати кон Македонија и во околината на Лесковац чека да му бидат испратени фалсификувани документи, за да може полесно да ја помине демаркационата линија низ територијата окупирана од Бугарија. Во првиот обид да ја премине граница, не успеал, и се вратил назад. При вториот обид, ноќта меѓу 3 и 4 јануари 1942 година, во пробивањето низ демаркационата линија Орце Николов загинува при заседа на бугарскиот окупатор на планината Кукавица, кај селото Туба, во близина на Владичин Хан, Србија.

Надворешни врски

• Биографија на Орце Николов на англиски јазик