Кмерски јазик: Разлика помеѓу преработките

Од Википедија — слободната енциклопедија
Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
с Бот: козметички промени
Ред 5: Ред 5:
|семејствобоја=Austro-Asiatic
|семејствобоја=Austro-Asiatic
|држави=[[Камбоџа]], [[Виетнам]], [[Тајланд]], [[САД]], [[Франција]], [[Австралија]]
|држави=[[Камбоџа]], [[Виетнам]], [[Тајланд]], [[САД]], [[Франција]], [[Австралија]]
|говорници=15.7 до 21.6 милиони (2004)<br>
|говорници=15.7 до 21.6 милиони (2004)<br />
*Мајчин јазик: 14.7 до 20.6 милиони
* Мајчин јазик: 14.7 до 20.6 милиони
**Камбоџа: 12.1 милиони
** Камбоџа: 12.1 милиони
**Виетнам: 1.055.174<ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=khm Ethnologue.com] во 1999</ref>
** Виетнам: 1.055.174<ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=khm Ethnologue.com] во 1999</ref>
**Тајланд: 1.2 милиони
** Тајланд: 1.2 милиони
**САД: 190.000
** САД: 190.000
**Франција: околу 50.000
** Франција: околу 50.000
**Австралија: 22.000
** Австралија: 22.000
**Канада: 16.500
** Канада: 16.500
*Втор јазик: 1 милиони во Камбоџа
* Втор јазик: 1 милиони во Камбоџа
|ранг =89
|ранг =89
|сем2=[[Мон-кмерски јазици|мон-кмерски]]
|сем2=[[Мон-кмерски јазици|мон-кмерски]]
Ред 33: Ред 33:
* Пном Пен - дијалект кој се зборува во и околу главниот град.
* Пном Пен - дијалект кој се зборува во и околу главниот град.
* Северен кмерски - се зборува во североисточен Тајланд.
* Северен кмерски - се зборува во североисточен Тајланд.
*Јужен кмерски или кмерски кром - дијалект кој се зборува во делтата на реката Меконг.
* Јужен кмерски или кмерски кром - дијалект кој се зборува во делтата на реката Меконг.
* Кардамомски кмерски - архаична форма која се зборува на планините [[Кардамом (планина)|Кардамом]] во западна Камбоџа.<ref>{{cite book|title=Khmer American: Identity and Moral Education in a Diasporic Community |author= Nancy Joan Smith-Hefner|year=1999|publisher=University of California|isbn=0520213491}}</ref>
* Кардамомски кмерски - архаична форма која се зборува на планините [[Кардамом (планина)|Кардамом]] во западна Камбоџа.<ref>{{cite book|title=Khmer American: Identity and Moral Education in a Diasporic Community |author= Nancy Joan Smith-Hefner|year=1999|publisher=University of California|isbn=0520213491}}</ref>


Ред 228: Ред 228:
|}
|}


== Наводи ==
== Наводи ==
{{reflist}}
{{reflist}}


== Надворешни врски ==
== Надворешни врски ==


*[http://sealang.net/mk/khmeric.htm SEAlang, кмерски јазик]
* [http://sealang.net/mk/khmeric.htm SEAlang, кмерски јазик]
*[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=91043 Извештај за кмерскиот на Етнолог]
* [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=91043 Извештај за кмерскиот на Етнолог]
*[http://code.google.com/p/khmer-dictionary-tools/ Речник и проверувач на правопис на кмерски]
* [http://code.google.com/p/khmer-dictionary-tools/ Речник и проверувач на правопис на кмерски]
*[http://www.sbbic.org/en/install-khmer-unicode-windows Инсталирање кмерско писмо на компјутер]
* [http://www.sbbic.org/en/install-khmer-unicode-windows Инсталирање кмерско писмо на компјутер]
*[http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=75&menu=004 Кмерски јазик на UCLA]
* [http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=75&menu=004 Кмерски јазик на UCLA]
*[http://dict.​ant.com.kh/dictionaries/ Кмерско-англиски речник]
* [http://dict.​ant.com.kh/dictionaries/ Кмерско-англиски речник]
*[http://dictionary.tovnah.com/ Кмерски речници]
* [http://dictionary.tovnah.com/ Кмерски речници]

⚫
[[Категорија:Кмерски јазик]]


[[ar:لغة خميرية]]
[[ar:لغة خميرية]]
Ред 283: Ред 285:
[[wuu:高棉文]]
[[wuu:高棉文]]
[[zh:高棉语]]
[[zh:高棉语]]

⚫
[[Категорија:Кмерски јазик]]

Преработка од 04:16, 29 мај 2010

Кмерски јазик
Застапен во–
Подрачје–
Јазично семејство
Default
  • кмерски јазик
Јазични кодови
ISO 639-1km
ISO 639-2khm
ISO 639-3или:
khm — централен кмерски јазик
kxm — северен кмерски јазик

Кмерскиот или камбоџанскиот јазик (ភាសាខ្មែរ) е официјалниот јазик во азиската држава Камбоџа и мајчин јазик на Кмерите. Овој јазик е втор најмногу зборуван австроазиски јазик, веднаш зад виетнамскиот јазик со вкупно говорници од околу 15.7 до 21.6 милиони. Кмерскиот јазик бил под одредено влијание од санскритскиот и палискиот јазик, особено во кралскиот и религискиот домеин прифатени преку хиндуизмот или бидизмот. Исто така, кмерскиот јазик е најраниот запишан мон-кмерски јазик. Поради самата географска положба на јазикот, кмерскиот имал влијание врз и од тајландскиот, лаошкиот, виетнамскиот и чамскиот, кои пак создаваат една лингвистичка група со слични карактеристики пред сè поради сличниот санскритски зборовен фонд.[1]

Кмерскиот јазик се служи со свое писмо познато како аксарско или кмерско писмо. За разлика од околните јазици во Индокина, кмерскиот јазик не е тонален јазик. Јазикот е составен од пет главни дијалектни групи, а тие се:

  • Батамбанг - се зборува во северна Камбоџа.
  • Пном Пен - дијалект кој се зборува во и околу главниот град.
  • Северен кмерски - се зборува во североисточен Тајланд.
  • Јужен кмерски или кмерски кром - дијалект кој се зборува во делтата на реката Меконг.
  • Кардамомски кмерски - архаична форма која се зборува на планините Кардамом во западна Камбоџа.[2]

Фонологија

Стандардниот Кмерски јазик го има следниот фонолошки систем:

Согласки

Лабијални Корнални Напчани Веларни Глотални
Звучни експлозивни pʰ tʰ cʰ kʰ
Незвучни експлозивни p t c k ʔ
Неексплозивни ɓ ɗ
Носни m n ɲ ŋ
Ликвидни r l
Фрикативни s h
Априксимантни ʋ j

Согласките /f/, /ʃ/, /z/ и /ɡ/ можат да се сретнат во странски зборови како на пример од Француски или други јазици. Тие не се напишани во табелата затоа што не се сметаат како Кмерски согласки и гласовите не се сретнуваат во Кмерскиот јазик.

Самогласки

Странски гласови (МФА) Кмерски Кмерска транскрипција (МФА)
/ɡ/ ហ្គ /k/
/ʃ/ ហ្ស /s/
/f/ ហ្វ /h/ or /pʰ/
/z/ ហ្ស /s/

Точниот број и фонетската вредност на самогласките варира од дијалект до дијалект. Кратките и долгите самогласки од ист квалитет се одделени според должината.

Слоговна структура

Кмерските зборови се најчесто од два или три слогови. Има 85 можни структури на две согласки на почетокот на слогот и две- три согласни структури како што е покажано подолу:

p ɓ t ɗ c k ʔ m n ɲ ŋ j l r s h ʋ
p pʰt- pɗ- pʰc pʰk- pʔ- pʰn- pʰɲ- pʰŋ- pʰj- pʰl- pr- ps-
t tʰp- tɓ tʰk- tʔ- tʰm- tʰn- tʰŋ- tʰj- tʰl- tr- tʰʋ
c cʰp- cɓ cʰk- cʔ- cʰm- cʰn- cʰŋ- cʰl- cr- cʰʋ-
k kʰp- kɓ kʰt- kɗ- kʰc kʔ- kʰm- kʰn- kʰɲ- kŋ- kʰj- kʰl- kr- ks- kʰʋ-
s sp- sɓ st- sɗ- sk- sʔ- sm- sn- sɲ- sŋ- sl- sr- sʋ
ʔ ʔʋ-
m mt- mɗ- mc mʔ- mʰn- mʰɲ- ml- mr- ms- mh-
l lp- lɓ lk- lʔ- lm- lŋ- lh- lʋ-

Броеви

Броевите се:

0 ០ សូន្យ (son) /soːu̯n/
1 ១ មួយ (muŏy) /muːə̯j/
2 ២ ពីរ (pi) /piː/
3 ៣ បី (bei) /ɓəj/
4 ៤ បួន (buŏn) /ɓuːə̯n/
5 ៥ ប្រាំ (prăm) /pram/
6 ៦ ប្រាំមូយ (prăm muŏy) /pram muːə̯j/
7 ៧ ប្រាំពីរ (prăm pi) /pram piː/ (also /pram pɨl/)
8 ៨ ប្រាំបី (prăm bei) /pram ɓəj/
9 ៩ ប្រាំបួន (prăm buŏn) /pram ɓuːə̯n/
10 ១០ ដប់ (dâp) /ɗɑp/
100 ១០០ មួយរយ (muŏy rôy) /muːə̯j rɔj/
1,000 ១០០០ មួយពាន់ (muŏy péan) /muːə̯j piːə̯n/
10,000 ១០០០០ មួយម៉ឺន (muŏy mein) /muːə̯j məɨn/
100,000 ១០០០០០ មួយសែន (muŏy sên) /muːə̯j saːe̯n/
1,000,000 ១០០០០០០ មួយលាន (muŏy léan) /muːə̯j liːə̯n/

Наводи

  1. ↑ David A. Smyth, Judith Margaret Jacob (1993). Cambodian Linguistics, Literature and History: Collected Articles. Routledge (UK). ISBN 0728602180147852369* Проверете ја вредноста |isbn=: invalid character (help).
  2. ↑ Nancy Joan Smith-Hefner (1999). Khmer American: Identity and Moral Education in a Diasporic Community. University of California. ISBN 0520213491.

Надворешни врски

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Кмерски_јазик&oldid=1077738“