Дариј III

Дариј III
Шах на Персија
детал со Дариј III од Александровиот мозаик
Претходник	Артаксеркс IV Арс
Наследник	Александар Македонски
Почивалиште	Персеполис
Династија	Ахемениди

Монета со ликот на Дариј III

Дариј III Кодоман, родено име Кодоман, (ц. 380 - 330 п.н.е.), бил последниот крал од династијата Ахемениди, владетели на Персија од 336 п.н.е. до 330 п.н.е.. Бил симнат од власт за време на освојувањата на Александар III Македонски.

По убиството на кралот Артаксеркс III во 338 п.н.е. и неговиот син Артаксеркс IV во 336 п.н.е. од страна на амбициозниот хилиарх Багој, тој сакал да постави нов монарх кој би бил полесен за контролирање. Тој го одбрал Кодоман, далечен роднина на кралското семејство кој се истакнал во бој со ветерани во војната против Кадусиите и во ова време служел како царски курир . Кодоман бил син на Арсам, син на Остан, еден од браќата на Артаксеркс и Сисигамба, ќерка на Артаксеркс II.

Кодоман го избрал кралското име Дариј III, и набргу ја покажал својата независност од неговиот атентаторски добродетел. Багој пробал да го отруе и Дарија, но Дариј бил предупреден и затао го натерал сам да си го испие отровот . Новиот крал сега владеел со нестабилна империја, од која големи делови биле управувани од завидливи и превртливи сатрапи, а народот бил незадоволен и бунтовнички.

Во 336 п.н.е. Филип II Македонски бил ополномоштен од Коринтската лига како нејзин Хегемон да започне света одмаздничка војна против персијците како казна за нивното палење на атински храмови за време на Втората Персиска војна. Филип пратил напредни сили во Мала Азија под водство на генералите Парменион и Атал за да ги „ослободат“ грците од персискиот јарем. По заземањето на грчките градови кои се протегале од Троја до реката Мајандер, Филип бил убиен и походот бил прекинат додека неговиот наследник не ја зацрвснал контролата врз Македонија и Грција.

Пролетта 334 год. п.н.е. Филиповиот наследник, Александар Македонски, кој самиот се зацврснал како Хегемон на Коринтската лига, извршил инвазија на Мала Азија со неговите македонско-грчки сили и веднаш ја поразил Персија во Битката кај Граник. Во 333 п.н.е. самиот Дариј тргнал на бојното поле да го пресретне Александар, но иако многу поголема, неговата војска била закрилена и поразена во Битката кај Ис и Дариј бил приморан да бега, оставајќи ги зад себе некговата двоколка, неговиот логор и неговото семејство - сето ова паднало во рацете на Александар. Во 331 п.н.е., сопругата-сестра на Дариј, Статира, која била добро третирана , умрела во заробеништво пораѓајќи се . Во септември истата година, по одбивањето на понудите на примирје, Александар повторно го поразил Дариј во Битката кај Гавгамела, кога неговиот возач бил убиен и Дариј бил исфрлен од баланс, што предизвикало огромен метеж кај персиската војска, бидејќи војниците сметале дека кралот бил убиен. Потоа Дариј пребегал во Екбатана за да почне да собира трета војска, додека Александар го зазел Вавилон, Суза и престолнината Персеполис.

Дариј бил симнат од неговиот сатрап Бес, кој зел кралско име Артаксеркс V, а потоа и убиен по негова наредба во јули 330 п.н.е., за да го забави Александровиот поход, и покрај строгата наредба на Александар Дариј да биде доведен жив. Подоцна Александар приредил величествен погреб за Дариј и се оженил со неговата ќерка Статира кај Опис во 324 п.н.е.. Според историчарот Плутарх, Александар исто така зел и еден од катамитите на Дариј, евнухот Багој.

Надворешни врски

• Детална биографија на Дариј III (англиски)
• Генеалогија на Дариј III (англиски)
• Pothos.org: Дариј III (англиски)

Дариј III Ахемениди Роден(а): ц. 380 Починал(а): 330
Претходник Артексеркс IV	Велик Крал (Шах) на Персија 336–330	Наследник Александар III Македонски
	Фараон на Египет 336–330