Прирок

Од Википедија — слободната енциклопедија

Прирок — еден од главните составни елементи на реченицата.Тој го претставува името на глаголското дејствие. Традиционалната граматика го гледа прирокот како еден од двата главни елементи во реченицата, покрај подметот. Функцијата на прирокот е да го модифицира подметот. Според современите теории на синтаксата, прирокот соодветува со главниот глагол во реченицата, како и кои било помошни глаголи кои може да се искористат. Современата теорија не ги вклучува подметот и именската фраза на предметот во прирокот.

Прирокот и традиционалната граматика[уреди | уреди извор]

Прирокот во традиционалната граматика се дефинира како составен елемент според кој е карактеризиран подметот. Така, прирокот може да е исказ кој може да биде „вистинит“ за нешто.[1] Според тоа, исказот „се движи“ е вистинит за сите дејства кои се во движење. Класичното сфаќање за прирокот било усвоено горе-долу директно во грчките или латинските граматики и од таму во останатите граматики. Прирокот е еден од главните елементи на реченицата и прирокот го модифицира подметот.[2] Прирокот мора да содржи глагол, а пак глаголот може да побара или подржи останати реченични елементи како што се предмет, предикативи или адјункти.

Таа танцува. прирок со само еден глагол
Томе чита книга. прирок со глагол и директен предмет
Мајката на Томе, Јана, ми даде подарок. прирок составен од глагол, индиректен и директен предмет
Таа слуша радио. прирок со глагол и прилошки предмет
Тие го избрале него за претседател. прирок со глагол, предмет и прирочка именка
Таа го сретна него во паркот. прирок со глагол, предмет и адјункт
Таа е во паркот. прирок со глагол и предлошка фраза

Прирокот дава информации за подметот, за тоа кој е подметот, што работи подметот или каков е подметот. Врската меѓу подметот и прирокот понекогаш се нарекува нексус. Прирочка именска фраза е именска фраза која функционира како главен прирок во реченицата, како на пример во реченицата „Џорџ III е кралот на Англија“, каде „кралот на Англија“ е прирочката именкска фраза. Подметот и именската фраза мора да се поврзани со глагол-врска или наречен копуларен глагол. Прирочка придавка е придавка која функционира како прирок, како во реченицата „Стефан е убав“, каде „убав“ е прирочка придавка. Како и кај прирочката именска фраза, така и тука, подметот и придавката мора да се поврзани со глагол-врска.

Прирокот во македонскиот јазик[уреди | уреди извор]

Главна статија: Прирок во македонскиот јазик
Состав на прирокот во македонскиот јазик.

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ See Kroeger (2005:53).
  2. ↑ See for instance The American Heritage College Dictionary (1993:1077) and The Miriam Webster's Dictionary (2004:566).

Литература[уреди | уреди извор]

  • Allerton, D. 1979. Essentials of grammatical theory. London: Routledge & Kegan Paul.
  • Ackerman, F. and G. Webelhuth. 1998. A theory of predicates. Stanford, CA: CSLI Publications.
  • Burton-Roberts, N. 1997. Analysing sentences: An introduction to English grammar. London: Longman.
  • The American Heritage College Dictionary, third edition. 1993 Boston: Houghton Mifflin Company.
  • Bennet, P. 1995. A course in Generalized Phrase Structure Grammar. London: UCL Press Limited.
  • Carlson, G. 1977a. A unified analysis of the English bare plural. Linguistics and Philosophy 1, 3, 413–58.
  • Carlson, G. 1977b. Reference to Kinds in English. New York: Garland. (Also distributed by Indiana University Linguistics Club and GLSA UMass/Amherst.)
  • Carnie, A. 2007. Syntax: A generative introduction, 2nd edition. Malden, MA: Blackwell Publishing.
  • Cattell, R. 1984. Composite predicates in English. Syntax and Semantics 17. Sydney: Academic Press.
  • Chomsky, N. 1965. Aspects of the thoery of syntax. Cambridge, MA: MIT Press.
  • Cowper, E. 1992. A concise introduction to syntactic theory: The government-binding approach. Chicago: The University of Chicago Press.
  • Culicover, P. 1997. Principles and Parameters: An introduction to syntactic theory. Oxford University Press.
  • Downing, A. and P. Locke. 1992. English grammar: A university course, second edition. London: Routledge.
  • Fromkin, V. et al. 2000. Linguistics: An introduction to linguistic theory. Malden, MA: Blackwell Publishers.
  • Haegeman, L. 1994. Introduction to government and binding theory, 2nd edition. Oxford, UK: Blackwell.
  • Harrocks, G. 1987. Generative Grammar. London: Longman.
  • Huddleston, R. 1988. English grammar: An outline. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
  • Kroeger, P. 2005. Analyzing Grammar: An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Langendoen, T. 1970. the study of syntax: The generative-transformational approach to the study of English. New York: Holt, Rinehart and Winston, Inc.
  • Lockwood, D. 2002. Syntactic analysis and description: A constructional approach. London: continuum.
  • Matthews, P. 1981. Syntax. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
  • McCawley, T. 1988. The syntactic phenomena of English, Vol. 1. Chicago: The University of Chicago Press.
  • The Merriam Webster Dictionary. 2004. Springfield, Massachusetts: Merriam-Webster.
  • Napoli, D. 1989. Predication theory: A case study for indexing theory. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
  • Napoli, D. 1993. Syntax: Theory and problems. New York: Oxford University Press.
  • Osborne, T., M. Putnam, and T. Groß 2013. Catenae: Introducing a novel unit of syntactic analysis. Syntax 16, in press.
  • Parisi, D. and F. Antinucci. 1976. Essentials of grammar. Translated by E. Bates. New York: Academic Press.
  • van Riemsdijk, H. and E. Williams. 1986. Introduction to the theory of grammar. Cambridge, MA: The MIT Press.
  • Thomas, L. 1993. Beginning syntax. Oxford, UK: Blackwell.

Поврзано[уреди | уреди извор]

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Прирок&oldid=4977815“