Згожелец

Згожелец
Згожелец
	Градска панорама
Знаме	Грб
	Згожелец
	Координати: 51°9′1″N 15°0′31″E / 51.15028° СГШ; 15.00861° ИГД
Земја	Полска
Војводство	Долношлеско
Округ	Згожелечки
Општина	Згожелец
Управа
• Градоначалник	Рафал Гронич
Површина
• Вкупна	15,88 км2 (613 ми2)
Население (2014)
• Вкупно	31 716
Часовен појас	CET (UTC+1)
• Лете (ЛСВ)	CEST (UTC+2)
Postal code	59–900 to 59–903
Car plates	DZG
Climate	Cfb
Мреж. место	zgorzelec.eu

Згожелец (полски: Zgorzelec, германски: Görlitz, горнолужички: Zhorjelc) — град во југозападна Полска со 32,322 жители во 2012 година. Се наоѓа во Долншлеското Војводство (од 1975–1998 било во поранешното Јеленогурско Војводство). Тоа е седиштето на округот Згожелец, а исто така и на помалите област на Гмина Згожелец (иако тоа не е дел од територијата на градот ). Згожелец се наоѓа на реката Лужичка Ниса, а од другата страна на реката се наоѓа германскиот град Герлиц.

Реконструираниот стар плоштад со поглед од реката

Историја[уреди | уреди извор]

Почетоци[уреди | уреди извор]

До 1945 година, градовите на денешните Згожелец и Герлиц биле единствен субјект; и својата историја до тој момент ја делеле заедно.

Денот на основањето на градот е непознат. Тој првпат се споменува во 1071 година. Во тоа време Герлиц бил мало село по име Горелиц во регионот Лужица, кој веднаш потоа стана дел од Бохемија. Во 13 век селото постепено се претворило во град. Тоа станало богато поради неговата локација на Виа Региа, антички и средновековен трговскиот пат.

Во следните векови бил богат член на Шесте Града во Горнолужичкиот Сојуз, и се состои од шест Лужичките градови Бауцен, Герлиц, Каменц, Лаубан, Лебау и Цитау.

Градот Герлиц во јужниот дел на Полска бил основан за време на владеењето на Касимир Велики во 1354 година од страна на етничките Германци колонисти од Герлиц, во последната фаза на исток спогодба од страна на Германците (во овој случај преку Walddeutsche).

Откако градот ја преживеал Триесетгодишната војна, регионот на Горна Лужица (вклучувајќи Герлиц) била предадена на Саксонија во 1635 година. Во 1815 година, по Наполеоновите војни на Виенскиот конгрес, Горлиц му бил доделен на Прусија. Така, градот бил дел од пруската покраина Шлеска од 1815 до 1945 година.

По Втората светска војна[уреди | уреди извор]

Договорот од Згожелец, меѓу Полска и Источна Германија, бил потпишан во центарот на градот во 1950 година по Втората светска војна, со формирањето на линијата Одра-Ниса како Полско-и источно Германска граница, каде што Герлиц (лежи на Ниса) бил поделен меѓу двете земји. Германскиот дел го задржа името Герлиц, додека полскиот дел стана Згожелец. Германската и лужичката популација беla протерана од Згожелец и се заменуваат со Полјаците, и децата бегалци од граѓанската војна во Грција, најголем број Македонци и дел Грци.

Почнувајќи од 1948 година, околу 10.000 грчки и македонски бегалци од Граѓанската војна во Грција, главно комунистичките партизани со нивните семејства, им било дозволено да се засолнат во Полска и се населиле главно во Згожелец. Имало грчки училишта, грчки пензионерски дом, па дури и една фабрика се задржани за грчките работници. Поголемиот дел од овие бегалци подоцна се вратиле во Грција и во Македонија, но еден дел од нив останува во Полска, најмногу деца кои ги изгубиле родителите во војната. Грчката заедница во Згожелец, во 2002 година, учествувала во градењето на православната црква св. Константин и Елена. По падот на комунизмот во 1989 година, Згожелец и Герлиц развиле блиски политички односи. Два од бројните мостови над реката Ниса што биле разнесени при повлекувањето на германските сили по Втората светска војна биле повторно изградени. Исто така, повторно била воспоставена заедничка автобуска линија меѓу двата града. Градовите имаат и заеднички урбан менаџмент, а секоја година се одржуваат заеднички седници на градските совети на Згожелец и Герлиц. Во 2006 година, градовите заеднички аплицирале да бидат европска престолнина на културата во 2010 година со концептот на полско-германската соработка, но за европска престолина на културата бил избран германскиот град Есен, а Герлиц и Згожелец се пласирале на второто место.

Спорт[уреди | уреди извор]

Туров Згожелец е машки кошаркарски тим во моментов игра во Таурон кошаркарската Лига. Во 2014 година Туров го освои својот прв национален шампионат и се квалификуваше за првпат во Евролигата.