Преглед на кодот на Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Доситеј II

{{Инфокутија за Македонски Архиепоскоп|
 English name = [[Податотека:Macedonian cross.svg|left|40px]] г.г. Доситеј II [[Податотека:Coat of arms of the Macedonian Orthodox Church.png|right|40px]] |
 image = [[File:Dositheus II crop.JPG|200px]]|
 birth_name = |
 term_start =[[4 октомври]] [[1958]]|
 term_end = [[20 мај]] [[1981]]|
 predecessor = „нема“<ref>Македонската Православна црква госмета за директен наследник на Арсениј II</ref> |
 successor = [[Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Ангелариј|Ангелариј]] |
 birth_date = {{роден на|7|декември|1906}}|
 birthplace = [[Маврово]], {{роден во|Гостиварско}}|
 dead = alive|
 death_date = {{починал на|20|мај|1981}}|
 deathplace = [[Скопје]]|
 other = Доситеј
}}

'''Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Доситеј II''' ([[Маврово]], {{роден во|Гостиварско}}, {{роден на|7|декември|1906}} - [[Скопје]], {{починал на|20|мај|1981}}) — прв [[архиепископ Охридски и Македонски]] на возобнената [[Македонска православна црква - Охридска Архиепископија]]<ref>{{наведена книга|last=Ilievski|first=Done |title=Arhiepiskop ohridski i makedonski Dositej|publisher=Matica makedonska|date=1995}}</ref> и, според МПЦ-ОА, наследник на [[Арсениј II (охридски архиепископ)|Арсениј II]].

Целиот свој живот го посветил на службата на црквата. Тој будно го следел решението на македонското црковно прашање и вложувал максимални усилби за негово разрешување преку обновата на [[Охридска архиепископија|Охридската архиепископија]] и создавањето на [[МПЦ|Македонската православна црква]]. На [[Втор македонски црковно-народен собор|вториот црковно-народен собир]], одржан од 4 до 6 октомври [[1958]] година, бил избран за поглавар на [[МПЦ]] во обновената [[Охридска архиепископија]]. Под негово раководство бил свикан [[Трет црковно - народен собир|Третиот црковно - народен собир]], одржан на [[18 јули]] [[1967]] година, на кој [[МПЦ]] е прогласена за автокефална.

== Рани години==

Доситеј е роден на [[7 декември]] [[1906]] година во селото [[Маврово]].<ref name="МакЕнц">{{МакЕнц|485|Доситеј|I}}</ref> Неговото крстено име е ''Димитар Стојковски'', а се родил како четврто дете од осумте деца на Лазар и Софија. Израснал под планината на [[Бистра]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mn.mk/feljton/13361-Arhiepiskopot-Dositej-–-prviot-poglavar-na-MPC-–-OA-8|title=Архиепископот Доситеј – првиот поглавар на МПЦ – ОА (8)|work=Македонска нација|language=mk-mk|accessdate=2022-06-22}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://gostivarpress.mk/objavena-monografija-vo-chest-na-mavroveczot-arhiepiskop-dositej/|title=Објавена монографија во чест на мавровецот Архиепископ Доситеј {{!}} Gostivarpress.mk|last=Gostivarpress.mk|date=2021-12-25|work=gostivarpress.mk|language=mk-MK|accessdate=2022-06-22}}</ref> Богословија започнал да учи во [[Сремски Карловци]] во [[1922]] година, а се замонашил во [[1924]] година, на 17 години, во [[Кичевски манастир|„Св Богородица Пречиста“]], Кичевско. Негов духовен татко бил [[игумен]]от Григориј. По одредените подготовки, Доситеј заминал за [[Света Гора]], каде улогата на духовен татко, ја презел игуменот Митрофан од манасторот „Хилендер“. Доситеј останал на Света Гора до [[1932]] година, кога заради потребата од дошколување заминал во [[Битолска богословија|Битолската богословија]]. Како монах Доситеј престојувал и во манастирите [[Манастир „Св. Наум“ - Охрид|Свети Наум]] во Охрид, [[Манастир Трескавец|„Св. Богородица (Трескавец)]], Буковскиот манастир и други. Во меѓувреме, на 12 гевруари 1934 година, од страна на владиката Николај, во црквата "Св. Богородица" во Битола, Доситеј бил произведен на ераѓакон, додека на [[Цветници]] го примил еромонашкиот чин.

Доситеј длабоко во себе бил свесен за своето потекло. Обидите на епископот [[Николај Велимировиќ]] и од митрополитот Јосиф, да го одродат и да го преобразат Доситеј, а преку него и да ја шират големосрпската пропаганда не успеале. Богословијата во [[Битола]] ја завршил во [[1937]] година, а истата година [[Српската православна црква]] (СПЦ) не му доделила [[стипендија]] за да се запише на Теолошкиот факултет во Белград. Сепак бил прифатен од нишкиот епископ Доситеј, кој го примил во служба што му овозможило паралелно да студира на Теолошкиот факултет во Белград и да дипломира во [[1942]] година.

== Период по војната ==

Како последица на промените во [[Македонија]] за време на [[Втората светска војна]], во СПЦ настанале превирања. СПЦ сакала да ја спроведе старата српска црковна политика и да го врати во Македонија стариот митрополит скопски Јосиф. Доситеј, прво го отстраниле од црквата и го испратиле да управува со патријаршискиот двор во [[Сремски Карловци]]. Таму останал до [[1949]] година, кога прво добил титула архимандрит, а подоцна бил избран за епископ топлички – викарен на Српскиот патријарх Викенти. Хиротонијата за викарен епископ се одржала на [[22 јули]] [[1951]] година.

Доситеј ја разбрал политиката на СПЦ и отворено се спротивставувал на ваквите намери. Во тоа време интензивно комуницирал со ''Иницијативниот одбор за организирање и за формирање на Македонската православна црква''. Најголем дел од членови во Одборот биле македонски свештеници, кои по војната останале со народот и ја споделувале неговата судбина. На иницијатива на Одборот во [[декември]] [[1951]] година, Доситеј со благослов на српскиот патријарх Викентиј, ја посетил родната грутка. Тоа бил значаен датум за [[Македонци]]те, бидејќи по ослободувањето во [[1945]] година, првпат земјата ја посетил некој македонски владика. Посетата на Доситеј во Македонија предизвикала негативни реакции кај екстремното свештенство на [[СПЦ]], а по неговото враќање во [[Белград]], било дочекан на нож од поранешниот скопски митрополит Јосиф.

[[Податотека:Soborna Skopje 01.jpg|мини|300п|десно|Споменик пред соборниот храм во Скопје]]

По посетата, Доситеј и Иницијативниот одбор ги интензивирале контактите при што се договарале за секој чекор поврзан со црковното осамостојување и возобновување на [[Охридската архиепископија]]. Во преговорите кои започнале помеѓу Иницијативниот одбор и [[Српска патријаршија|Српската патријаршија]], главно разговорите се воделе околу изборот на епархиските архијереји за испразнетите македонски епархии. Додека СПЦ инсистирала на враќање на нејзините стари епископи, пред се, на митрополитот Јован (поранешен четнички војвода и познат по својата асимилаторска политика), дотогаш Иницијативниот одбор решително се залагал на испразнетите места да дојдат Македонски епископи.

Во [[1957]] година во кординација со Доситеј, Иницијативниот одбор за организирање на МПЦ се согласил со СПЦ да ја усогласи организацијата во македонските епархии, во согласност со Уставот на СПЦ, а на патријархот српски Викентиј да му се признае статус администратор на трите епархии. Истовремено Синодот на СПЦ се обврзал на наредното Собрание на Светиот архијерејски собир (во [[мај]] 1958 година) да се изврши избор на Македонци архијереји за сите три епархии. Иницијативниот одбор сметал дека на ваков начин конечно ќе се оствари идејата на [[Прв македонски црковно-народен собор|Првиот македонски црковен народен собир]] од [[1945]] година и на Свештеничкото собрание на македонските свештеници од [[1946]] година.

По договорот меѓу Одборот и Доситеј во април [[1958]] година, во канонска визитација на [[Македонија]] била висока црковна делегација на [[СПЦ]], која ја претставувале патријархот [[Викентиј (српски патријарх)|Викентиј]], епископот Јован, епископот Хризостон и викарниот епископ Доситеј. За време на оваа посета било покренато македонското црковно прашање. Но неочекувано, за разлика од изјавите на патријархот Викентиј при посетата на Македонија, во мај [[1958]] година, Светиот архијерејски синод на СПЦ донел спротивни одлуки.

По ваквото нагло свртување на политиката на СПЦ, Одборот одлучил да свика Црковно-народен собир на кој ќе поднесе извештај за својата работа, но и да ја возобнови Охридската архиепископија. За тоа се правеле сериозни подготовки и во [[јули]] [[1958]] година бил свикан Собирот. Тоа било едно од најсложените прашања, кои требало да бидат во согласност со канонските правила, но и според желбите на народот кој барал идниот поглавар да биде Македонец. Единствена соодветна личност со совршено минато, монашко искуство и безброј искушенија бил самиот Доситеј.

[[Втор македонски црковно-народен собор|Вториот црковно-народен собор]] се одржал во [[Охрид]] на [[4 октомври]] [[1958]] година. На собирот учествувале вкупно 219 делегати (свештеници и мирјани). На соборот во црквата „Св Софија“ била донесена Одлуката за возобновување на Охридската архиепископија.

== Архиепископ на македонската црква ==
[[File:Grave of Dositheus II.JPG|thumb|right|200px|Гробот на г.г. Доситеј во црквата „Св. Димитриј“ во Скопје.]]
Откако се донела Одлука за возобновување на Охридската архиепископија, а во согласност на одлуката изборот на митрополитот и епархиските архијереји да биде од средината на своите домашни синови, Доситеј бил предложен за прв поглавар на [[Македонската православна црква]] и едногласно бил избран со титула ''Архиепископ Охридски и Скопски и прв Митрополит Македонски''. За време на изборот биеле сите канбани во [[Охрид]]. По појавувањето на Доситеј во [[Света Софија]], Нестор Поповски официјално му ја соопштил Одлуката за возобновување на Охридската архиепископија и Одлуката за избор на прв поглавар на Македонската православна црква.

Во негово време од темел била возобновена Црквата, со сите нејзини витални органи: епархиите, епископатот, свештенството, црковните општини во татковината и во дијаспората, црквите и манастирите, образованието и просветата. Во [[1967]] била отворена Богословијата, а во [[1977]] година Богословскиот факултет во Скопје.

Починал на [[20 мај]] [[1981]] година.

== Библиографија ==

==== Книги за Архиепископот Доситеј: ====

* ''Возобновителот'' (Скопје, 2021)

== Поврзано ==
* [[Македонска православна црква]]
* [[Список на архиепископи на македонската и охридската архиепископија]]

== Наводи ==
{{наводи}}

== Надворешни врски ==
* [http://www.mn.mk/istorija/1900 Првиот архиепископ на возобновената МПЦ во лицето на Охридската Архиепископија .г.г. Доситеј]

{{start box}}
{{succession box|title=[[Архиепископ Охридски и Македонски]]|before=„нема“<br><small>([[Арсениј II (охридски архиепископ)|Арсениј II]])</small>|after=[[Архиепископ Охридски и Македонски г.г. Ангелариј|Ангелариј]]|years=1958&ndash;1967}}
{{end box}}

{{Архиепископи на македонската и охридската архиепископија}}

{{DEFAULTSORT:Доситеј}}
[[Категорија:Архиепископи на МПЦ]]
[[Категорија:Родени во 1906 година]]
[[Категорија:Починати во 1981 година]]
[[Категорија:Маврово]]
[[Категорија:Архиепископи од 20 век]]
[[Категорија:Починати во Скопје]]