Јеврем Грујиќ
| Јеврем Грујиќ | |
|---|---|
| |
| Портрет на Јеврем Грујиќ, дело на Стеван Тодоровиќ (сликар) 1888 година | |
| Министер за внатрешни работи Кнежевство Србија | |
| На должноста 23 јули 1859 година – 4 август 1859 година | |
| Монарх | Милош Обреновиќ |
| Претходник | Миливоје Јовановиќ |
| Наследник | Владислав Вујовиќ |
| Министерство за правда | |
| На должноста 4 јули 1859 година – 4 август 1859 година | |
| Монарх | Милош Обреновиќ |
| Претходник | Јован Филиповиќ |
| Наследник | Матија Симиќ |
| Министерство за правда | |
| На должноста 1860–1861 | |
| Монарх | Михајло Обреновиќ |
| Претходник | Јеврем Грујиќ |
| Наследник | Ѓорѓе Д. Цениќ |
| Министерство за внатрешни раоти | |
| На должноста 31 август 1875 година – 8 октомври 1875 година | |
| Монарх | Милан Обреновиќ |
| Претходник | Данило Стефановиќ |
| Наследник | Љубомир Каљевиќ |
| Министерство за правда Кнежевство Србија | |
| На должноста 24 април 1876 година – 13 октомври 1878 година | |
| Монарх | Милан Обреновиќ |
| Претходник | Стојан Марковиќ |
| Наследник | Димитрије Матиќ |
| Лични податоци | |
| Роден(а) | 8 ноември 1827 година Даросава Кнежевство Србија |
| Починал(а) | 15 септември 1895 година Белград Кралство Србија |
| Сопружник | Јелена |
| Деца | Славко Мирослава - Мирка Стана |
| Занимање | адвокат, политичар, дипломат |
| Награди | Орден на Белиот орел Орден на Таковскиот крст |
Јеврем Грујиќ ( Даросава, 8 ноември 1826. или 1827. - Белград, 15 септември 1895 година ) бил српски правник, политичар и дипломат, правосудија во Владата на Филип Христиќ, министер за внатрешни работи во првата влада на Стевче Михаиловиќ . член на Државниот совет и пратеник на Кралството Србија во Цариград, Лондон, Париз и Брисел.
Тој е еден од основачите на Српско младинско друштво, а бил учесник и на Мајското собрание во Сремски Карловци, секретар на Светоандрејското собрание, претседател на Обединетата српска младина и член на Сојузот на српската литература .
Биографија[уреди | уреди извор]
лево|мини|290x290пкс| Јеврем Грујиќ (околу 1870 година) Јеврем е роден во есента 1829 година во село Даросави, во белградскиот округ. Дедо Грујица бил познат херој, а бил ранет во борбите на Карановац. Татко му Пантелија (по татко му Грујиќ) бил начелник на Колубарскиот округ во кнежевството Србија.[1]
Основно училиште го учел во Венчани, Барошевац, Брезовац и Даросава. Во 1841 година отишол на училиште во Белград, каде што се запишал во Гимназијата. Две години студирал филозофија, па правни науки. Како ученик на Лицејот (од 1846 година) учествува во основањето на Српското младинско друштво во 1847 година. Бил на Мајското собрание во Карловци во 1848 година, а кога се вратил во Србија се упатил во Крагуевац. На собранието во Крагуевац напишал барање до 17 окрузи во Србија упатено до српскиот кнез, во врска со државната автономија. Тој тогаш бил државен питомец за време на неговите студии по право во Хајделберг и Париз, каде што се стекнал со диплома по право во 1854 година. Поради критички забелешки за властите во Србија во брошурата, Slaves du Sud Ou le Peuple Serbe avec Les Croates et Les Bulgares, Aperçu de leur Vie Historique, Politique et Sociale, Paris, 1853 година, која ја напишал заедно со Милован Јанковиќ, ја изгубил државната стипендија и се вратил во земјата. Во ноември 1853 година повторно отишол во Париз, каде во 1854 година се вработил во канцеларијата на правниот оддел и ги завршил студиите.
По враќањето во Србија, тој се приклучил на кругот на либералите, во кој биле Милован Јанковиќ, Алимпије Васиљевиќ, Јован Бошковиќ, Владимир Јовановиќ и други. Тој се сметал за нивен интелектуален лидер. Од 1854 до 1859 година работел како државен чиновник. Како секретар на Светоандрејското собрание во 1858 година, тој одиграл значајна улога во смената на кнезот Александар Караѓорѓевиќ со кнезот Милош Обреновиќ. Тогаш благодарение на него бил донесен и Првиот закон за Народно собрание. Бил помошник министер за внатрешни работи и правда 1859-1860 година, кога станал министер за правда во првата влада на принцот Михајло, но наскоро, како и сите либерали, паднал во немилост и бил префрлен кај судијата на Големиот суд. Причината за напуштањето на владата на 16 јуни 1861 година било неговото несогласување со министерот за внатрешни работи; Грујиќ ја бранел независноста на судството. Осуден е во 1864 година, како и други судии на Вишиот суд, на три години затвор и лишување од граѓанска чест, по повод ослободителната пресуда за аферата Мајсторовиќ. Во таа прилика го нарушил режимот бидејќи биле ослободени вкупно 36 политички затвореници. Бил затворен во касарната Карановац; тој беше помилуван следната 1865 година.
По излегувањето од затвор, тој живеел во Белград како „приватен човек“, кој бил спречен да дејствува од властите. По учеството на младинското собрание во Нови Сад во 1866 година, тој имал намера да започне политички лист во Белград без успех.[2] Властите не сакале да го потврдат неговиот избор во градскиот совет во Белград во 1867 година. На 6 август 1867 година, на Второто собрание одржано во Белград, бил избран за претседател на Обединетата српска младина. Во 1869 година станал дипломатски претставник во Цариград и член на Државниот совет . Живеел во Белград во 1874 година како државен советник. Грујиќ ја имал честа примерот од Уставот донесен во 1869 година без одобрение на Порта и Русија, да го предаде на турскиот министер Али Паша.
Политичкото влијание на Грујиќ опаѓа со текот на годините, бидејќи Јован Ристиќ го презел раководството на либералната групација.
Тој станал министер за внатрешни работи во 1875 година и министер за правда во Акционото министерство во 1875 година, кое водело со Турција од 1876 до 1878 година. Во периодот 1880-1892 година беше претставник во Цариград, Лондон, Париз и Брисел.
Тој се приклучил на белградското елитно Друштво за српска литература во 1855 година.[3] Во 1889 година бил избран за претседател на Белградската читална.
Неговата куќа на улица Светогорска 17 во Белград е под заштита на државата како споменик на културата од големо значење [4] . Куќата датира од 1896 година и е дело на архитектот Милан Капетановиќ (1859 - 1934). Денес во куќата се наоѓа првиот приватен музеј во Србија: Домот на Јеврем Грујиќ - Збирка Шеќеровиќ - Цониќ.
Семејни прилики[уреди | уреди извор]
Јеврем Грујиќ и неговата сопруга Јелена го добиле синот Славко и ќерките Мирослава - Мирка и Стана. Стана се омажила за Стеван Ќурчиќ и ги добила ќерките Јелена и Милица. Јелена се омажила за дипломатот Милан Милојевиќ и ги добила ќерките Милица и Милена. Милица се омажила за Вукашин Шеќеровиќ и ги има синовите Милан и Лазар, а Милена се омажила за Миливоје Наумовиќ и ја добила ќерката Миљана и синот Боран. Милан Шеќеровиќ ги има синовите Вук и Лука. Миљана Наумовиќ Цониќ го има синот Александар - Алек. Боран ги има синот Михајло и ќерката Милена.
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ "Србадија", Беч 29. децембар 1874.
- ↑ "Србадија", Беч 1874.
- ↑ Биографија на сајту САНУ
- ↑ Завод за заштиту споменика културе града Београда
Библиографија[уреди | уреди извор]
- „Хоризонт на државата“, Невен слог, Белград 1949 година.
- , Париз, 1853 година.
- Правна расправа за падот на Големиот суд (во Србија 1864 година), Нови Сад 1867 година.
- Записи, (Белград, 1922, 1923).
- Биографија на Јеврем Грујиќ, Аранѓеловац, 2009 г