Јитпинг

Од Википедија — слободната енциклопедија
(Пренасочено од Jyutping)
Јитпинг

Поимот „јитпинг“ претставен со кинески знаци и јитпинг.
Традиционално 粵拼
Упростено 粤拼

Јитпинг (Jyutping, изг. [jyːt̚˨ pʰɪŋ˧]) е систем за романизација на кантонскиот јазик разработен од страна на Лингвистичкото друштво на Хонгконг (LSHK) во 1993 г.

Поимот „јитпинг“ (粵拼) е слеан од првите кинеските знаци на зборовите Jyut6 jyu5 (粵語 = „јуе“, т.е. кантонски) и ping3 jam1 (拼音 = „фонетска азбука“).

Почетоци[уреди | уреди извор]

b
/p/

б
p
/pʰ/

п
m
/m/

м
f
/f/

ф
d
/t/

д
t
/tʰ/

т
n
/n/

н
l
/l/

л
g
/k/

г
k
/kʰ/

к
ng
/ŋ/

нг
h
/h/

х
gw
/kʷ/

гв
kw
/kʰʷ/

кв
w
/w/

в
z
/ts/

ц
c
/tsʰ/

ц
s
/s/

с
j
/j/

ј

Завршетоци[уреди | уреди извор]

aa
/aː/

а
aai
/aːi/

ај
aau
/aːu/

ау
aam
/aːm/

ам
aan
/aːn/

ан
aang
/aːŋ/

анг
aap
/aːp/

ап
aat
/aːt/

ат
aak
/aːk/

ак
  ai
/ɐi/
西
аи
au
/ɐu/

ау
am
/ɐm/

ам
an
/ɐn/

ан
ang
/ɐŋ/

анг
ap
/ɐp/

ап
at
/ɐt/

ат
ak
/ɐk/

ак
e
/ɛː/

е
ei
/ei/

еј
eu
/ɛːu/
[1]
еу
em
/ɛːm/
[2]
ем
  eng
/ɛːŋ/

енг
ep
/ɛːp/
[3]
еп
  ek
/ɛːk/

ек
i
/iː/

и
  iu
/iːu/

иу
im
/iːm/

им
in
/iːn/

ин
ing
/ɪŋ/

инг
ip
/iːp/

ип
it
/iːt/

ит
ik
/ɪk/

ик
o
/ɔː/

о
oi
/ɔːi/

ои
ou
/ou/

оу
  on
/ɔːn/

он
ong
/ɔːŋ/

онг
  ot
/ɔːt/

от
ok
/ɔːk/

ок
u
/uː/

у
ui
/uːi/

уи
    un
/uːn/

ун
ung
/ʊŋ/

унг
  ut
/uːt/

ут
uk
/ʊk/

ук
oe
/œː/

е
        oeng
/œːŋ/

енг
    oek
/œːk/

ек
  eoi
/ɵy/

еј
    eon
/ɵn/

ен
    eot
/ɵt/

ет
 
yu
/yː/

ји
      yun
/yːn/

јин
    yut
/yːt/

јит
 
      m
/m̩/

м
  ng
/ŋ̩/

нг
     
  • Завршетоците m и ng можат да се користат само како самостојни носни слогови.
  • ^ ^ ^ Се однесува на разговорниот изговор на овие зборови.

Тонови[уреди | уреди извор]

Кантонскиот има девет тонови и шест посебни тонски контури. Меѓутоа, бидејќи три од деветте се „настапни“, т.е. „влезни“ (入聲, јитпинг: jap6 sing1) што се јавуваат само во согласки што савршуваат на p, t и k, јитпинг не им дава посебни тонски броеви (но имаат во кантонскиот пинјин - подолу наведени во загради).

Назив на тонот (кантонски) Jam1 Ping4
(陰平)
Jam1 Soeng5
(陰上)
Jam1 Heoi3
(陰去)
Joeng4 Ping4
(陽平)
Joeng4 Soeng5
(陽上)
Joeng4 Heoi3
(陽去)
Gou1 Jam1 Jap6
(高陰入)
Dai1 Jam1 Jap6
(低陰入)
Joeng4 Jap6
(陽入)
Тонски број 1 2 3 4 5 6 1 (7) 3 (8) 6 (9)
Назив на тонот (македонски) висок or високонадолен среднонагорен среден нисконадолен нисконагорен низок високонастапен среднонастапен нисконастапен
Контура[1] ˥ 55 / ˥˧ 53 ˧˥ 35 ˧ 33 ˨˩ 21 / ˩ 11 ˩˧ 13 ˨ 22 ˥ 5 ˧ 3 ˩ 2
Знак за пример
Пример fan1 fan2 fan3 fan4 fan5 fan6 fat1 faat3 fat6

Примери[уреди | уреди извор]

Исказот „Ми се допаѓа кантонски јазик“ претставен со јитпинг
Традиционално Упростено Романизација
廣州話 广州话 gwong2 zau1 waa2
粵語 粤语 jyut6 jyu5
你好 你好 nei5 hou2

Транскрипција на строфа од стихозбирката „Триста песни од времето на Танг“:

春曉  孟浩然 Ceon1 Hiu2  Maang6 Hou6jin4
春眠不覺曉, Ceon1 min4 bat1 gok3 hiu2,
處處聞啼鳥。 cyu3 cyu3 man4 tai4 niu5.
夜來風雨聲, Je6 loi4 fung1 jyu5 sing1,
花落知多少? faa1 lok6 zi1 do1 siu2?

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. MATTHEWS, S.; YIP, V. Cantonese: A Comprehensive Grammar; London: Routledge, 1994

Надворешни врски[уреди | уреди извор]