Херерски јазик
| Херерски јазик | ||
|---|---|---|
| Otjiherero | ||
| Застапен во | Намибија, Боцвана, Ангола | |
| Народ | Херерци, Химбанци, Мбандерци, Чимбанци, Квисијци, Твани | |
| Говорници | 211,700 (2014)e21 | |
| Јазично семејство | ||
| Јазични кодови | ||
| ISO 639-1 | hz | |
| ISO 639-2 | her | |
| ISO 639-3 | her Herero | |
| Гатриев код | R.30 (R31,311,312); R.101 (Kuvale)[1] | |
 Распространетост на херерскиот во Намибија. | ||
|
| ||
| Herero | |
| лице | Omuherero |
| народ | Ovaherero |
| јазик | Otjiherero |
Херерскиот (Otjiherero), или познат и како хереро, е банту-јазик, дел од семејството на нигер-конгоански јазици. Јазикот е мајчин јазик на Херерите и Мбандерците во Намибија и Боцвана, како и мал дел во Ангола. Според податоците од 2014 година имало околу 211.700 говорници на херерскиот.
Распространетост[уреди | уреди извор]
Херерскиот се зборува во јазичната зона Херероленд, зона која се наоѓа во регионот Омахеке. Химбанците, кои се сродни со Херерците, зборуваат на химбански дијалект, кој е многу сличен со херерскиот. Во главниот град на Намибија, Виндхук, има голем број Херерци.
Фонологија[уреди | уреди извор]
Согласки[уреди | уреди извор]
| Двоусни | Уснени | Забни | Венечни | Преднонепчени | Заднонепчени | Гласилни | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Експлозивни | рамни | p | t̪ | t | k | |||
| предносовки | ᵐb | ⁿd̪ | ⁿd | ᵑɡ | ||||
| Струјни | рамни | (f) | θ | (s) | h | |||
| безвучни | v | ð | ||||||
| Слеани | рамни | tʃ | ||||||
| предносовки | ⁿdʒ | |||||||
| Вевни | r | |||||||
| Носни | m | n̪ | n | ɲ | ||||
| Приближни | w | (l) | j | |||||
Гласовите /f s l/ не е херерски, и се наоѓаат само во позајмени зборови.[2]
Самогласки[уреди | уреди извор]
| Предни | Централни | Задни | |
|---|---|---|---|
| Затворени | i iː | u uː | |
| Средни | ɛ ɛː | ɔ ɔː | |
| Отворени | ɑ ɑː |
Писмо[уреди | уреди извор]
Пред доаѓањето на христијанските мисионери, особено Готлиб Вихе, јазикот не бил пишан. Мисионерите создале писмо за пишување на херерскиот базирајќи се на латиницата. Првично голем број христијански дела бил преведени на херерски.
Образование[уреди | уреди извор]
Јазикот се изучува во намибиските училишта, како мајчин јазик или како втор јазик. Вклучен е како главен материјал при Универзитетот на Намибија. Јазикот се користи на Намибиското Национално Радио.
Литература[уреди | уреди извор]
- Brincker, Peter Heinrich (1886, 1964). Wörterbuch und kurzgefasste Grammatik des Otji-Herero. Leipzig (reprint 1964 Ridgwood, NJ: The Gregg Press).
- Hahn, C. Hugo (1857). Grundzüge einer Grammatik des Hereró. Berlin: Verlag von Wilhelm Hertz.
- Lutz, Marten (2006). "Locative inversion in Otjiherero: more on morpho-syntactic variation in Bantu." In: Laura Downing, Lutz Marten & Sabine Zerbian (eds.), Papers in Bantu Grammar, ZAS Papers in Linguistics 43, 97—122.
- Marten, Lutz & Nancy C. Kula (2007). "Morphosyntactic co-variation in Bantu: two case studies." SOAS Working Papers in Linguistics 15.227-238.
- Möhlig, Wilhelm, Lutz Marten & Jekura U. Kavari (2002). A Grammatical Sketch of Herero (Otjiherero). Köln: Köppe (Grammatische Analysen afrikanischer Sprachen; v.19).
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Jouni Filip Maho, 2009. New Updated Guthrie List Online
- ↑ Möhlig, Marten, Kavari, Wilhelm J. G., Lutz, Jekura (2002). A Grammatical Sketch of Herero (Otjiherero). Köln, Germany: Rüdiger Köppe Verlag.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)