Шумска окатка

Од Википедија — слободната енциклопедија
{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/{{автотаксономија/Предлошка:Автотаксономија/Pararge|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}} |machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}} |machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}|machine code=parent}}
Speckled wood
Male P. a. tircis
Male underside
Научна класификација [ у ]
Непознат таксон (попр): Pararge
Вид: Speckled wood
Научен назив
Pararge aegeria
(Linnaeus, 1758)
Шумска окатка
Male P. a. tircis
Male underside
Научна класифиција edit
Царство: Animalia
Колено: Arthropoda
Класа: Insecta
Ред: Lepidoptera
Фамилија: Nymphalidae
Род: Pararge
Вид:
P. aegeria
Биномен назив
Pararge aegeria

Шумската окатка ( Parrge aegeria ) е пеперутка која се наоѓа во и на границите на шумските области низ поголемиот дел од палеарктичкото царство.[1] Видот е поделен на повеќе подвидови, вклучувајќи ги Pararge aegeria aegeria,[1] Pararge aegeria tircis, Pararge aegeria oblita и Pararge aegeria insula. [2] Бојата на оваа пеперутка варира помеѓу подвидовите. Постоењето на овие подвидови се должи на варијацијата во морфологијата надолу по градиент што одговара на географската линија.[3] Позадината на крилјата се движи од кафена до портокалова, а дамките се или бледо жолти, бели, крем или кафеаво портокалови. Попрсканото дрво се храни со различни видови трева.[2] Мажјаците од овој вид покажуваат два типа на однесување за лоцирање на партнерот: територијална одбрана и патролирање.[4] Процентот на мажјаци кои ги покажуваат овие две стратегии се менува врз основа на еколошките услови.[4][5] Монандрната женка мора да избере кој тип на мажјак може да и помогне успешно да се размножува. Нејзината одлука е под силно влијание на условите на животната средина.[6]

Таксономија[уреди | уреди извор]

Шумската окатка припаѓа на родот Pararge, кој опфаќа три вида: Pararge aegeria, Pararge xiphia и Pararge xiphioides. Pararge xiphia се јавува на атлантскиот остров Мадејра. Молекуларните студии сугерираат дека популациите на Африка и Мадејра се тесно поврзани и се разликуваат од европските популации на двата подвидови, што сугерира дека Мадејра била колонизирана од Африка и дека африканското население има долга историја на изолација од европските популации.[1] Понатаму, видот Pararge aegeria опфаќа четири подвидови: Pararge aegeria aegeria, Pararge aegeria tircis,[1] Pararge aegeria oblita и Pararge aegeria insula.[2] Овие подвидови произлегуваат од фактот дека пеперутката покажува способност за размножување низ нивниот опсег. Оваа пеперутка морфолошки варира, што резултира со различни подвидови кои одговараат на географските области.[3]

Опис[уреди | уреди извор]

Просечниот распон на крилјата и кај мажјаците и кај женките е 5.1см, иако мажјаците имаат тенденција да бидат малку помали од женките. Понатаму, мажјаците поседуваат низа сиво-кафеави мирисни лушпи на нивните предни крилја што ги нема кај женките.[2] Женките имаат посветли и поизразени ознаки од мажјаците. Подвидот P. a. aegeria има повеќе портокалова позадина и дамките од долната страна на задните крила се црвеникаво-кафеави наместо црни или темно сиви.

Иако постои значителна варијација со секој подвид, идентификацијата на различните подвидови може да се управува.[2]

Морфологијата на оваа пеперутка варира како градиент надолу по нејзината географска линија од север кон југ. Северните пеперутки во овој вид имаат поголема големина, маса на возрасно тело и површина на крилата. Должината на предните крила од друга страна се зголемува движејќи се во правец на север. Ова се должи на фактот дека на поладните температури на северниот дел од опсегот на оваа пеперутка, на пеперутките им требаат поголеми предни крила за терморегулација. Конечно, северните пеперутки се потемни од нивните јужни колеги, и има градиент на бојата, по нивната географска линија.[3]

Живеалиште и опсег[уреди | уреди извор]

Шумската окатка зафаќа разновидност на тревни, цветни живеалишта во шумите, ливадски степи, шуми и лопатки. Може да се најде и во урбаните области заедно со жива ограда, во пошумените урбани паркови и повремено во градините. Во својот опсег, окатката обично претпочита влажни области.[2] Генерално се наоѓа во шумските области низ поголемиот дел од царството на Палеарктикот. Два дополнителни подвидови се пронајдени во рамките на Британските Острови: шкотската окатка (P. a. oblita) е ограничено на Шкотска и нејзините околни острови, а островите Scilly попрскано дрво (P. a. insula) се среќава само на островите на Сцили.[2]

Јајце со ембрион

Однесување на парење[уреди | уреди извор]

Во овој вид на пеперутки, женките имаат само по еден партнер, додека пак мажјакот може да има повеќе партнерки. За мажјакот да лоцира женка, тој има две тактики: територијална одбрана и патрола.

За време на територијалната одбрана, мажјакот брани сончево место во шумата, чекајќи да застанат женките. Друга стратегија е патролирање, при што мажјаците летаат низ шумата активно барајќи женки.[4] Потоа, женката мора да направи избор помеѓу парење со мажјак што патролира или со територијален мажјак. Со парење со територијален мажјак, женката може да биде сигурна дека избрала висококвалитетен мажјак, бидејќи способноста да се брани територија го одразува генетскиот квалитет на мажјакот. Затоа, со изборот на територијален мажјак, женката е попребирлива за тоа со кој мажјак ќе избере да се пари.[6]

Територијално однесување[уреди | уреди извор]

Територијалната одбрана вклучува мажјак кој лета или седи на место каде има сончева светлина што пробива низ шумската крошна. Пеперутката ја поминува ноќта високо во дрвјата, а територијалната активност започнува откако сончевата светлина ќе помине низ крошната. Мажјаците често остануваат на истата сончева дамка до вечерта, следејќи ја сончевата дамка додека се движи низ шумското дно. Мажјаците често се сместуваат на вегетација во близина на шумското дно. Ако женката лета на територијата, резидентниот мажјак лета по неа, парот паѓа на земја и следи копулација. Ако друг вид лета низ сончевата дамка, жителскиот мажјак го игнорира натрапникот.[7]

Меѓутоа, ако во сончевата дамка навлезе близок, мажјак од истиот вид, мажјакот кој прв го завземал местото лета кон натрапникот речиси удирајќи во него, а парот лета нагоре. Победникот лета назад кон шумското дно во рамките на сончевата дамка, додека поразениот мажјак лета подалеку од територијата [7]

По парењето, женката ги користи хранливите материи во сперматофорот за производство на јајца.[8]

Слични видови[уреди | уреди извор]

  • Pararge xiphia (Fabricius, 1775) шумска окатка од Мадиера
  • Pararge xiphioides Staudinger, 1871 Канарските окатки

Наводи[уреди | уреди извор]

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Weingarter; Wahlberg; Nylin (2006). „Speciation in Pararge (Satyrinae: Nymphalidae) butterflies - North Africa is the source of ancestral populations of all Pararge species“. Systematic Entomology. 31 (4): 621–632. CiteSeerX 10.1.1.549.9675. doi:10.1111/j.1365-3113.2006.00333.x.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Riley, Adrian (2007). British and Irish Butterflies: The complete identification, field and site guide to the species, subspecies and forms. Luton, UK: Brambleby Books. ISBN 978-0-9553928-0-1.
  3. 3,0 3,1 3,2 Vandewoestijne, S.; Van Dyck, H. (2011). „Flight morphology along a latitudinal gradient in a butterfly: do geographic clines differ between agricultural and woodland landscapes?“. Ecography. 34 (5): 876–886. doi:10.1111/j.1600-0587.2010.06458.x.
  4. 4,0 4,1 4,2 Shreeve, T.G. (1987). „The mate location behaviour of the male speckled wood butterfly, Pararge aegeria, and the effect of phenotypic differences in hind-wing spotting“. Animal Behaviour. 35 (3): 682–690. doi:10.1016/s0003-3472(87)80104-5.
  5. Wickman, P.; Wiklund, C. (1983). „Territorial defence and its seasonal decline in the speckled wood butterfly (Pararge aegeria)“. Animal Behaviour. 31 (4): 1206–1216. doi:10.1016/s0003-3472(83)80027-x.
  6. 6,0 6,1 Gotthard, K.; Nylin, S.; Wiklund, C. (1999). „Mating system evolution in response to search costs in the speckled wood butterfly, Pararge aegeria“. Behavioral Ecology and Sociobiology. 45 (6): 424–429. doi:10.1007/s002650050580.
  7. 7,0 7,1 Davies, N.B. (1978). „Territorial defense in the speckled wood butterfly (Pararge aegeria): The resident always wins“. Animal Behaviour. 26: 138–147. CiteSeerX 10.1.1.513.4639. doi:10.1016/0003-3472(78)90013-1.
  8. Svard, L. (1985). „Paternal investment in a monandrous butterfly, Pararge aegeria“. Oikos. 45 (1): 66–70. doi:10.2307/3565223. JSTOR 3565223.