Штрајк

Штрајк^[1]^[2] или прекин на работа — колективен прекин на работните дејности додека не се исполнат одредени барања на странката во работен спор која го организирала штрајкот, најчесто работниците .

Штрајковите можат да имаат различни цели. Може да се одржи од синдикат во компанија, стопанска гранка или може да биде општ штрајк. Политичките штрајкови, на пример, вршат притисок врз парламентот и владата да ги разгледаат барањата на штрајкувачите. Во политички напнати ситуации, тие можат да прераснат во генерални штрајкови и да го парализираат стопанството на целата земја.

Тек на штрајкот

Во поновата историја, штрајковите се одвиваат по следниот образец: работниците престануваат да ја вршат својата работа, но сепак доаѓаат на своето работно место; Работодавачите првично ги отфрлаат барањата на работниците и се обидуваат да ја заменат работата на штрајкувачите со работа на штрајкбрехери - работници кои продолжуваат да работат и покрај тоа што синдикатот објавил штрајк. Штрајкбрехерите се најомразените вработени во работничкиот круг; тие се принудени да трпат навреди, па дури и физички напади од штрајкувачите. Доколку ситуацијата се заостри или штрајкот продолжи на неодредено време, можна е полициска интервенција против штрајкувачите; Ваквите интервенции меѓу двете светски војни често биле груби и неоправдани.

Работодавачите и државата најмногу се плашат од голем општ штрајк, во кој штрајкуваат сите или дел од работниците во еден град, покраина или држава. Ако голем број работници штрајкуваат, животот во заедницата не може да се одвива нормално. Доколку штрајкот се одолговлечи, паричните загуби се големи, а стопанството назадува.^[3]

Штрајкот завршува со попуштање на работодавачите и прифаќање на барањата на синдикатот или со негово сузбивање.

Историја

Првиот познат штрајк се случил во 12 век пр. н. е. во Египет за време на владеењето на Рамзес III при изведувањето на градежните работи. Настанот е зачуван на папирус и детално го опишува текот на штрајкот.^[4]

Англискиот збор „штрајк“ првпат се појавил во 1768 година кога морнарите за поддршка на протестите во Лондон ги „удриле“ или ги отстраниле врвните едра на трговските бродови во пристаништето.^[5]^[6] Службените публикации обично користат неутрални изрази како „престанок на работа“ или „спор“.

Од 1917 година Мексиканскиот устав, првиот устав на Мексико, го гарантирал правото на штрајк. Поради масовната невработеност во Америка во 1937 година избувнале 4.740 штрајкови, што е најголемиот бран штрајкови во историјата. ^{[се бара извор]}

Штрајковите биле забранети во некои комунистички земји.^{[се бара извор]} Според идејата за самоуправување на работниците, штрајковите се сметале за невозможни и неприродни, а синдикатите се занимавале со маргинална работа како организирање излети. Обидите за штрајкови често завршувале со насилно сузбивање, а штрајкувачите завршувале во затвор или биле убиени.

Штрајк со глад

Штрајкот со глад е облик на отпор, најчесто на затворениците против затворските власти. Тоа најчесто го вршат политички затвореници.

Наводи

↑ „штрајк“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
↑ „штрајк“ — Официјален дигитален речник на македонскиот јазик
↑ Erdelja, Krešimir i Stojaković, Igor, Tragom prošlosti 8 : udžbenik povijesti u VIII. razredu osnovne škole, 3. izdanje, Školska knjiga, Zagreb, 2018., ISBN 978-953-0-13246-7, str. 38.
↑ John Romer, Ancient Lives; the story of the Pharaoh's Tombmakers. London: Phoenix Press, 1984, pp. 116-123 See also E.F. Wente, "A letter of complaint to the Vizier To", in Journal of Near Eastern Studies, 20, 1961 and W.G. Edgerton , "The strikes in Ramses III's Twenty-ninth year", Journal of Near Eastern Studies, 9, 1950.
↑ National Centre for History Education - Commonwealth History Project :: ozhistorybytes - Issue Eight: The History of Words - Strike
↑ "A body of sailors..proceeded..to Sunderland.., and at the cross there read a paper, setting forth their grievances... After this they went on board the several ships in that harbour, and struck (lowered down) their yards, in order to prevent them from proceeding to sea." (Ann. Reg. 92, 1768), navedenoa u Oxford English Dictionary, 2. izd., s.v. "strike, v.," sense 17; v. i 24.

Надворешни врски

Штрајк на Ризницата ^?
Strikes libcom.org (англ.
Штрајк! Архивирано на 18 февруари 2011 г. Познати работнички востанија Архивирано на 18 февруари 2011 г. Архивирана верзија на оригиналната страница од 18. февруари 2011 година ( Wayback Machine), life.com, Life (англиски.)

[1] „штрајк“ — Дигитален речник на македонскиот јазик

[2] „штрајк“ — Официјален дигитален речник на македонскиот јазик

[3] Erdelja, Krešimir i Stojaković, Igor, Tragom prošlosti 8 : udžbenik povijesti u VIII. razredu osnovne škole, 3. izdanje, Školska knjiga, Zagreb, 2018., ISBN 978-953-0-13246-7, str. 38.

[4] John Romer, Ancient Lives; the story of the Pharaoh's Tombmakers. London: Phoenix Press, 1984, pp. 116-123 See also E.F. Wente, "A letter of complaint to the Vizier To", in Journal of Near Eastern Studies, 20, 1961 and W.G. Edgerton , "The strikes in Ramses III's Twenty-ninth year", Journal of Near Eastern Studies, 9, 1950.

[5] National Centre for History Education - Commonwealth History Project :: ozhistorybytes - Issue Eight: The History of Words - Strike

[6] "A body of sailors..proceeded..to Sunderland.., and at the cross there read a paper, setting forth their grievances... After this they went on board the several ships in that harbour, and struck (lowered down) their yards, in order to prevent them from proceeding to sea." (Ann. Reg. 92, 1768), navedenoa u Oxford English Dictionary, 2. izd., s.v. "strike, v.," sense 17; v. i 24.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]