Шлеско Војводство

Координати: 50°20′00″N 19°00′01″E / 50.33333° СГШ; 19.00028° ИГД / 50.33333; 19.00028
Од Википедија — слободната енциклопедија
(Пренасочено од Шлеско војводство)
Шлеско Војводство
Województwo śląskie
војводство
Знаме на Шлеско Војводство
Знаме
Грб на Шлеско Војводство
Грб
Местоположба во Полска
Местоположба во Полска
Окрузи во Шлеското Војводство
Окрузи во Шлеското Војводство
Земја Полска
CapitalКатовице
Окрузи19 градски, 17 земски *
Површина
 • Вкупно12.333,09 км2 (476,183 ми2)
Население (30-06-2014)
 • Вкупно4.593.358
 • Густина370/км2 (1,000/ми2)
 • Градскo3.675.602
 • Селско1.001.381
Рег. таб.S
Мреж. местоsilesia-region.pl

Шлеско Војводство (полски: województwo śląskie, шлески: Ślůnske wojewůdztwo, германски: Woiwodschaft Schlesien) — војводство во историската област Горна Шлеска, јужна Полска. Главен и најголем град е Катовице.

Иако војводството го носи тоа име, највеќето од историската област Шлеска денес е поделена меѓу Лубушкото, Долношлеското и Ополското Војводство, додека пак источниот дел од војводството (и особено Ченстохова на север) ѝ припаѓа на историската област Малополска.

Војводството е создадено на 1 јануари 1999 г. од дотогашните војводства Катовичко, Ченстоховско и Бјелско, согласно управната реформа усвоена претходната година.

Ова е најгусто населеното војводство во Полска со речиси 5 милиони жители на површина од 12.300 км2.[1] Исто така претставува најголемото урбано подрачје во цела Средна и Источна Европа.[2] Во стопански поглед, војводството учествува со 13 % од вкупниот БДП на Полска.[2][3][4]

Географија[уреди | уреди извор]

Шлеското Војводство се граничи со Чешка и Словачка на југ, како и уште четири полски војводства: Ополското на запад, Лоѓското на север, Светокришкото на североисток и Малополското Војводство на исток.

Областа ги опфаќа Шлеската Висорамнина во средиштето и на северозапад и Краковско-ченстоховската Јура на североисток. Јужната граница ја образуваат Бескидите (Шлеските и Живјечките).

Денешното Војводство е само мал дел од историската област Шлеска, која се протега Ополското, Долношлеското и Лубушкото Војводство, а во помала мера и во Чешка и Германија. Од друга страна пак, доста голем дел од војводството нема географска врска со историската Шлеска (како на пр. Ченстохова, Завјерќе, Мишкув, Јавожно, Сосновјец, Живјец, Домброва Гурнича, Бенѓин и источниот дел од Бјелско-Бјала, кои се во историската област Малополска).

Население[уреди | уреди извор]

Шлеското Војводство е најгусто населено во земјата (со 379 жит./км2, споредено со државниот просек од 124 жит./км2). Поради високоразвиената индустрија, има најниска стапка на невработеност (6,2 %) од сите војводства. Степенот на урбанизација е голем, при што 78 % населението живее во градовите.

Знаменитости[уреди | уреди извор]

Замокот во Пшчина.

Северниот и јужниот дел од војводството се опкружени со зелен појас. Бјелско-Бјала е обиколен од венецот Бескиди, познат по зимските спортови. На планините има вкупно 150 жичници и 200 километри скијачки патеки. Најпосетени скијачки места се Шчирк, Брена, Висла и Устроњ. Во Краковско-ченстоховската Јура е застапено искачувањето. На истото подрачје забележителна е Патеката на Орловите Гнезда која минува покрај разни срушени замоци. Голема посетеност има светилиштето Јасна Гура во Ченстохова, со 4 милиони поклоници годишно. Во југозападниот дел на војводството има паркови, дворци и стар манастир (Руди, Воѓислав Шлонски). Долж реката Одра се протегаат природни резервати.

Со повеќе од два века индустриска историја, областа има и низа споменици на техниката. Тука спаѓаат железници, рудници за јаглен и сребро и рударска опрема од XIX и XX век.

Градови и гратчиња[уреди | уреди извор]

Катовице — главен град на војводството.
Јасна Гура во Ченстохова — најсвето место во Полска.
Гливице — едно од најстарите места во Горна Шлеска.
Бјелско-Бјала — важно индустриско, сообраќајно и туристичко средиште.

Поради степенот на урбанизација и индустријализација, војводството има необично голем број градови — дури 12 од 40-те најголеми градови во Полска. 19 од нив имаат статус на градски окрузи — несразмерно повеќе од секое друго војводство. Војводството има вкупно 71 градски населени места, тука наведени по број на жители според состојбата во 2006 г.[5]):

  1. Катовице (307.233)
  2. Ченстохова (235.798)
  3. Сосновјец (214.488)
  4. Гливице (186.347)
  5. Битом (176.106)
  6. Бјелско-Бјала (174.370)
  7. Забже (169.643)
  8. Руда Шлонска (142.510)
  9. Рибњик (140.863)
  10. Тихи (129.322)
  11. Домброва Гурнича (124.701)
  12. Хожув (111.536)
  13. Јавожно (94.580)
  14. Јастшембје-Здруј (92.105)
  15. Мисловице (75.428)
  16. Шемјановице Шлонске (69.713)
  17. Жори (62.110)
  18. Тарновске Гури (60.889)
  19. Бенѓин (59.023)
  20. Пјекари Шлонске (57.917)
  21. Раќибуж (56.397)
  22. Швјентохловице (53.150)
  23. Завјерќе (51.862)
  24. Воѓислав Шлонски (49.353)
  25. Кнурув (39.823)
  26. Миколув (38.392)
  27. Ќешин (36.014)
  28. Чеховице-Ѓеѓице (34.811)
  29. Челаѓ (34.173)
  30. Мишкув (32.830)
  31. Живјец (32.078)
  32. Червјонка-Лешчини (28.486)
  33. Пшчина (25.621)
  34. Лублињец (24.229)
  35. Ридултови (21.950)
  36. Лажиска Гурне (21.906)
  37. Бјеруњ (19.642)
  38. Писковице (19.127)
  39. Ожеше (18.830)
  40. Радлин (17.673)
  41. Раѓионкув (17.220)
  42. Ленѓини (16.156)
  43. Устроњ (15.420)
  44. Скочув (14.641)
  45. Пшув (14.012)
  46. Клобуцк (13.193)
  47. Висла (11.453)
  48. Блаховња (9.863)
  49. Војковице (9.434)
  50. Поремба (8.784)
  51. Калети (8.657)
  52. Имјелин (7.887)
  53. Мјастечко Шлонске (7.368)
  54. Лази (7.139)
  55. Славкув (6.833)
  56. Коњецпол (6.303)
  57. Шчирк (5.860)
  58. Шевјеж (5.528)
  59. Кужња Раќиборска (5.517)
  60. Кшепице (4.524)
  61. Огроѓењец (4.465)
  62. Жарки (4.419)
  63. Вожники (4.410)
  64. Шчекоќини (3.795)
  65. Тошек (3.822)
  66. Струмјењ (3.397)
  67. Виламовице (2.818)
  68. Кожеглови (2.505)
  69. Кшановице (2.207)
  70. Пилица (1.971)
  71. Сошњицовице (1.747)

Управна поделба[уреди | уреди извор]

Шлеското Војводство е поделено на 36 окрузи, од кои 19 се градски, а 17 се земски. Тие пак се поделени на вкупно 167 општини.

Име и
изворно име 		Површина
(км²) 		Население
(2006) 		Седиште Други градови Општини
Градски окрузи
Битом
Bytom 		69 187.205 1
Бјелско-Бјала
Bielsko-Biała 		125 176.678 1
Гливице
Gliwice 		134 199.099 1
Домброва Гурнича
Dąbrowa Górnicza 		188 129.753 1
Жори
Żory 		65 62.625 1
Забже
Zabrze 		80 190.610 1
Јавожно
Jaworzno 		152 96.051 1
Јастшембје-Здруј
Jastrzębie-Zdrój 		85 95.149 1
Катовице
Katowice 		165 315.996 1
Мисловице
Mysłowice 		66 74.988 1
Пјекари Шлонске
Piekary Śląskie 		40 59.494 1
Рибњик
Rybnik 		148 141.382 1
Руда Шлонска
Ruda Śląska 		78 145.929 1
Тихи
Tychy 		82 130.842 1
Хожув
Chorzów 		33 114.434 1
Ченстохова
Częstochowa 		160 246.129 1
Сосновјец
Sosnowiec 		91 225.202 1
Швјентохловице
Świętochłowice 		13 55.172 1
Шемјановице Шлонске
Siemianowice Śląskie 		25 72.451 1
Земски окрузи
Бенѓински
powiat będziński 		368 151.122 Бенѓин Челаѓ, Војковице, Славкув, Шевјеж 8
Бјелски
powiat bielski 		457 150.764 Бјелско-Бјала * Чеховице-Ѓеѓице, Шчирк, Виламовице 10
Бјеруњско-ленѓински
powiat bieruńsko-lędziński 		157 55.868 Бјеруњ Кожеглови, Имјелн 5
Воѓиславски
powiat wodzisławski 		287 155.228 Воѓислав Шлонски Ридултови, Радлин, Пшув 9
Гливички
powiat gliwicki 		663 114.963 Гливице * Кнурув, Писковице, Тошек, Сошњицовице 8
Живјечки
powiat żywiecki 		1.040 149.492 Живјец 15
Завјерќански
powiat zawierciański 		1.003 124.127 Завјерќе Поремба, Лази, Огроѓењец, Шчекоќини, Пилица 10
Клобучки
powiat kłobucki 		889 84.730 Клобуцк Кшепице 9
Лублинечки
powiat lubliniecki 		822 76.628 Лублињец Вожники 8
Миколувски
powiat mikołowski 		232 91.022 Миколув Лажиска Гурне, Ожеше 5
Мишкувски
powiat myszkowski 		479 71.619 Мишкув Жарки, Кожеглови 5
Пшчински
powiat pszczyński 		473 104.638 Пшчина 6
Раќибушки
powiat raciborski 		544 111.505 Раќибуж Кужња Раќиборска, Кшановице 8
Рибњички
powiat rybnicki 		225 73.527 Рибњик * Червјонка-Лешчини 5
Тарногурски
powiat tarnogórski 		643 137.979 Тарновске Гури Раѓионкув, Калети, Мјастечко Шлонске 9
Ќешински
powiat cieszyński 		730 171.029 Ќешин Устроњ, Скочув, Висла, Струмјењ 12
Ченстоховски
powiat częstochowski 		1.519 133.553 Ченстохова * Блаховња, Коњецпол 16
* седиштето не е дел од округот

Поврзано[уреди | уреди извор]

Наводи[уреди | уреди извор]

  1. ↑ „Архивиран примерок“. Архивирано од изворникот на 2017-08-16. Посетено на 2017-07-24.
  2. ↑ 2,0 2,1 Śląskiego, Urząd Marszałkowski Województwa. „Województwo Śląskie - Śląskie. Pozytywna energia“ (PDF). www.silesia-europa.pl. Архивирано од изворникот (PDF) на 2016-03-16. Посетено на 15 March 2018.
  3. ↑ „Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach - strona oficjalna“. Архивирано од изворникот на 2009-10-19. Посетено на 12 December 2016.
  4. ↑ Art4net. „The Śląskie Voivodeship“. Архивирано од изворникот на 30 June 2016. Посетено на 12 December 2016.
  5. ↑ „Архивиран примерок“. Архивирано од изворникот на 2008-05-05. Посетено на 2008-05-05.

Надворешни врски[уреди | уреди извор]

Градски
Грб на Шлеското Војводство
Земски
Нормативна контрола

50°20′00″N 19°00′01″E / 50.33333° СГШ; 19.00028° ИГД / 50.33333; 19.00028

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Шлеско_Војводство&oldid=5132149“