Прејди на содржината

Црн хумор

Од Википедија — слободната енциклопедија

Црн хумор, мрачна комедија, мрачен хумор, или морбиден хумор, е стил на комедија што користи тема која генерално се смета за табу, особено темите кои вообичаено се сметаат за сериозни или болни за да се разговара за нив. Писателите и комичарите често го користат како алатка за истражување на вулгарни прашања со тоа што предизвикуваат непријатност, сериозна мисла, но и забава за својата публика. Така, во фикцијата, на пример, терминот црна комедија може да се однесува и на жанр во кој црниот хумор е основна компонента. Карикатуристот Чарлс Адамс бил познат по таквиот хумор.

Додека терминот црна комедија е релативно широк поим кој опфаќа хумор што се однесува на многу сериозни теми, црниот хумор има тенденција да се користи поконкретно во врска со смртта или ситуации кои потсетуваат на умирање. Книжевните критичари ги поврзуваат црната комедија и црниот хумор со Аристофан.[1]

Етимологија

[уреди | уреди извор]

Терминот црн хумор бил измислен од надреалистичкиот теоретичар Андре Бретон во 1935 година додека ги толкувал делата на Џонатан Свифт.[2] Бретон анализирал некои од записите на Свифт, нарекувајќи ги поджанр на комедијата и сатирата[3][4] во кои смеата произлегува од цинизмот и скептицизмот, често потпирајќи се врз теми како што е смртта.[5]

Бретон го измислил терминот за неговата книга од 1940 година „Антологија на црниот хумор“ (Anthologie de l'humour noir), во која тој го смета Џонатан Свифт како основоположник на црниот хумор.[2] Во својата книга, Бретон вклучил и извадоци од 45 други писатели.

Историја

[уреди | уреди извор]

Меѓу првите американски писатели кои употребиле црна комедија во своите дела, биле Натанаел Вест и Владимир Набоков.

Меѓу неодамнешните писатели предложени како црни хумористи од страна на новинарите и книжевните критичари, се Роалд Дал, Курт Вонегат,[3] Ворен Зивон, Кристофер Дуранг, Филип Рот,[3] и Веико Хуовинен.[6] Ивлин Во е наречен „првиот современ писател кој го продуцирал одржливиот црн стрип роман“.[7]

Природа и функции

[уреди | уреди извор]

Зигмунд Фројд, во својот есеј од 1927 година Хумор, иако конкретно не го спомнува „црниот хумор“, наведува буквален пример на црн хумор.[8] Пол Луис предупредил дека оној „ослободувачки“ аспект на шегите со црн хумот зависи од контекстот на шегата: дали шегата ја кажува самата загрозена личност или некој друг.

Црниот хумор е честа појава во професии и средини каде работниците рутински треба да се занимаваат со мрачни теми. Ова ги вклучува полицајците,[9] пожарникарите,[10] екипите за брза помош,[11] воениот персонал, новинарите, адвокатите и директорите на погреби,[12] каде што е признат механизам за справување со секојдневието.[10] [11]

  1. „Black humour“. britannica.com. Архивирано од изворникот на January 18, 2023. Посетено на April 15, 2018.
  2. 2,0 2,1 Lezard, Nicholas (21 February 2009). „From the sublime to the surreal“. The Guardian. London. Архивирано од изворникот на 16 November 2018. Посетено на 11 December 2016.
  3. 3,0 3,1 3,2 „black humor – Dictionary definition of black humor – Encyclopedia.com: FREE online dictionary“. encyclopedia.com. Архивирано од изворникот на 20 October 2015. Посетено на 15 April 2018.
  4. „black humor – Hutchinson encyclopedia article about black humor“. Encyclopedia.farlex.com. Архивирано од изворникот на 11 May 2011. Посетено на 24 June 2010.
  5. Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  6. „Panu Rajala: Hirmuinen humoristi. Veikko Huovisen satiirit ja savotat [The awesome humorist. The satires and logging sites of Veikko Huovinen] | Books from Finland“. 16 May 2013. Архивирано од изворникот на 18 January 2023. Посетено на 21 March 2021.
  7. Lynch, Tibbie Elizabet (1982). „Forms and functions of black humor in the fiction of Evelyn Waugh“.
  8. Sigmund Freud (1927). „Humor“.
  9. Wettone, Graham (2017). „1“. How To Be A Police Officer. Biteback. стр. 4. ISBN 9781785902192.
  10. 10,0 10,1 Празен навод (help)
  11. 11,0 11,1 Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  12. „Funeral directors most likely to laugh at Christmas cracker jokes“. The Daily Telegraph. 27 November 2010. Архивирано од изворникот на 10 January 2022. Посетено на 16 August 2019.