Црква „Св. Јован Крстител“ - Кратово

Местоположба
Црква „Св. Јован Крстител“

Задната страна на црквата „Св. Јован Крстител“
македонска православна црква
Епархија	Кумановско-осоговска
Архијерејско намесништво	Кумановско-кратовско

Место	Кратово
Општина	Кратово
Држава	Македонија
Општи податоци
Покровител	Свети Јован Крстител
Изградба	1836
Завршено	1836
Изгорена	1689
Архитектонски опис

Црква „Св. Јован Крстител“ - Кратово (понекогаш нарекувана и „Св. Јован Претеча“) — црква во градот Кратово, во Општина Кратово. Црквата е сместена во Рибарското Маало на градот. Прогласена е за културно наследство на Македонија.^[1]

Историја[уреди | уреди извор]

Според преданието на постарите кратовчани, црквата била запалена во текот на Карпошовото востание (1689 г.), при што останале ѕидовите, но покривот целосно изгорел. Сепак, голем дел од вредните црковни предмети биле зачувани. Црквата била обновена дури два века подоцна, односно во 1836 година од страна на познатиот Андреја Дамјанов, додека импозантниот иконостас од ореово дрво со позлата е едно од првите дела на Петре Филиповски - Гарката и неговата тајфа, а иконите се создадени од Димитар Андонов Папрадишки и самоковските зографи.^[2]

Од ктиторскиот натпис над влезната врата на црквата можеме да дознаеме дека црквата е обновена во 1836 година со „залагање и трошок на сите христијани“.

Фрескоживопис[уреди | уреди извор]

Нејзиниот импозантен иконостас и фрескоживопис е настанат преку дела на мајстори од Самоковската сликарска школа, како зографите Димитар Христов (1837) и неговиот син Захарија Доспевски (1868 и 1869). Воедно и Димитар Андонов Папрадишки бил ангажиран на двапати во црквата (1904 и 1905), како и уште еднаш во 1921 година.

Првите истражувачко-конзерваторски работи се вршени дури во 1980 година, кога поради оштетувања на тремот морало да се извршат интервенции. Во 2003 година се вршени поправки на покривот на црквата.

Во 2011 година биле извршени конзерваторски истражувања и изработка на конзерваторски проект за целокупниот фрескоживопис, а во 2012 и 2013 година се интервенирало со зајакнување на градбата и на живописот на отворениот трем на црквата при влезот.^[3]

Во текот на 2014 година завршила третата фаза од конзерваторските работи врз богатиот фрескоживопис на црквата предводени и финансирани од страна на Министерството за култура.^[2] Било најавено дека реконструкцијата ќе продолжи и во текот на наредната година.

Икони[уреди | уреди извор]

Месното население верува дека во црквата постојат три исцелителни икони, кои заземаат посебно место во храмот. Тоа се иконите на Света Богородица, која се дарува за рожба и здравје, Исус Христос со сребрена рака и Свети Јован Крстител.^[2]

Особено вредна е и иконата на Свети Ѓорѓи Кратовски, кој е претставен во природна големина од страна на мајсторот Захарија Д. Досевски Самоковец.^[3]