Црква „Св. Ѓорѓи“ - Градиште
  Свети Ѓорѓи
| |
Воздушен поглед на црквата | |
| македонска православна црква | |
| Епархија | Кумановско-осоговска |
| Архијерејско намесништво | Кумановско-кратовско |
| Парохија | Клечовска |
| Местоположба | |
|---|---|
|
| |
| Координати | 42°00′48″N 21°53′29″E / 42.01333° СГШ; 21.89139° ИГД |
| Место | Градиште |
| Општина | Куманово |
| Држава | Македонија |
| Општи податоци | |
| Покровител | Свети Ѓорѓија |
| Изградба | 1866-1868 |
| Архитектонски опис | |
| Стил | византиски |
Свети Ѓорѓи — главна манастирска црква на Градишкиот манастир во кумановското село Градиште, Македонија.[1]
Градишкиот манастир се вбројува меѓу културните знаменитости на Македонската преродба.[2]
Местоположба[уреди | уреди извор]
Црквата е изградена под возвишението Врв на Градиштанска Планина, јужно од селото Градиште. До нејзе води асфалтен пат од селото.
Историја[уреди | уреди извор]
Подигната е врз темелите на старохристијански храм во рамките на доцноантичката тврдина Градиште (Градишки В’р). Ферманот за неговата обнова е издаден во 1864 година од султанот Абдул Азис. Изградбата на новиот манастир започнала во 1866 година во времето на кумановскиот управник Мехмед Назиф-паша и е завршена во 1868 година.[2]
Со создавањето на Бугарската егзархија во 1871 година и обидите за бугарска пропаганда, храмот успеале да го заземат српските пропагандисти на Цариградската патријаршија и го држеле сè до 1896 година кога бил затворен. Во 1905 година е предаден на бугарската општина, со што завладеало бугарското црковно врховенство.[2]
Архитектонски опис[уреди | уреди извор]
Во архитектонски поглед црквата претставува триконхален грам со една купола — единствен таков пример во Кумановско.[2][3][4] Изградена е во византиски стил со редење на делкани камења и тули. Фасадите се оживеани со хоризонтални разделни венци. Во октомври 1978 година е реновирана неговата надворешност, а во 2001 година е обновена и внатрешноста, малтерисувајќи ги ѕидовите на трите конхи. Во 2003 година црквата е малтерисана и однадвор.[2]
Живопис и икони[уреди | уреди извор]
Во храмот има само еден фрескопис од 2005 година — дело на Среќко Андоновски-Челик. Иконите од стариот иконостас, изработени во темперна техника од непознат автор, се изложени во Галеријата на икони во Куманово.[2] Иконите на сегашниот дрвен иконостас се дело на Димитар Андонов Папрадишки од 1937/38 година.[2][5][6] Иконостасот е висок колку царските икони, на кои фигурите нетипично се претставени во полн раст.[2]
- Икони од стариот иконостас, прва половина на XIX век, денес во Галеријата на икони во Куманово
-
„Богородица со Христос“ -
„Свети Димитрија“ -
„Свети Ѓорѓи“
Галерија[уреди | уреди извор]
-
Поглед на црквата -
Влезот -
Апсидата -
Стар камен крст на ѕидот на храмот -
Куполата -
Камбанаријата -
Sвоното -
Предниот дел -
Внатрешноста
Поврзано[уреди | уреди извор]
- Градиште (Кумановско)
- Кумановско-осоговска епархија
- Кумановско архијерејско намесништво
- Клечовска парохија
- Галерија на икони (Куманово)
Наводи[уреди | уреди извор]
- ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. стр. 56. ISBN 978-608-65143-2-7.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 „Манастир Св. Ѓорѓи - Градиште“. Visit Kumanovo. Посетено на 2 јануари 2018.
- ↑ „Преродбенски период“. Центар за дигитализација на националното наследство. Архивирано од изворникот на 2014-04-15. Посетено на 15 април 2014.
- ↑ „Градишки манастир - црква Св. Ѓорѓи“. Галерија на икони од Кумановскиот крај во црквата Св. Никола, Куманово. Архивирано од изворникот на 2015-09-23. Посетено на 15 април 2014.
- ↑ Василиев, Асен (1965). Български възрожденски майстори: живописци, резбари, строители. София: Наука и изкуствo. стр. 207.
- ↑ Николовски, Дарко (2020). Фото архива на Антоние Николовски за Македонските зографи од крајот на XIX и почетокот на XX век: (Андонов, Зографски и Ванѓеловиќ) (PDF). Скопје: Едиција Културно наследство, Министерство за култура на Р. С. Македонија. стр. 113.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Црква „Св. Ѓорѓи“ - Градиште на Ризницата ?
